Струга (име.)
– „Хаа, не сум Охридско Поле и Струшко; чунки тамо вакви луѓе нема со олку долзи носеви и олку високи во нозете; овие луѓе не се асли како нас, си велел сам со себе.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Еднаш се преесапил, како да е во Охридско Поле и Струшко, чунки тамо имало езеро, да може морето да ја донесло гемијата во езерото и тамо може да се скрши и тој излегол.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Јас ќе ти го однесам до Струга како сокол.
„Парите се отепувачка“
од Ристо Крле
(1938)
На Струга дуќан да имам на ќепенците да седам, да видам, само да видам и на ќепенкот да умрам!
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
“ Струга
„Од борбата“
од Блаже Конески
(1950)
- Утре ќе одиш во Струга, не ли така рече? - праша Горјан. - Да. Ќе одам.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Околу дваесетина километри од Струга, на средината од друмот, во Дебарце, се наоѓаше малото исчадено селско анче.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Ќе продаваш по струшките уилици млеко, ќе свратиш и кај чичко Талета.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Еден руски патешественик, по име Виктор Григоровиќ, професор од Казан многу се изненади кога виде славјански книги во Охрид, во моето родно место Струга, во Преспа и др. затоа што тукашните славјани не им биле познати на европејските народи, туку од нивна страна биле сметани за некаков друг народ.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Кога стигнавме двајцата во родното ми место Струга, вечерта посака старата ми мајка да испее (богарска песна) која што си ја запиша.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Англичанецот го прекина: - Да, но ние треба да ја имаме во предвид и најновата Одлука на Конференцијата на амбасадата од 9 ноември годинава во која се вели да водиме сметка на следново: патот Дебар - Струга наполно да е вон албанската територија и на тој начин да се обезбеди слободна економска комуникација меѓу двата града.
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
Пеел убаво и одвреме-намреме викал свирачи и пеачи од Охрид и Струга и околните села да го веселат.
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
Важно ги истераа одвратните Струшки поетски вечери минати во ждерење, локање и патетично рецитирање подгреано што со алкохол што со помпезноста на „вишите државни интереси” - што Струга е.
„МАРГИНА бр. 29-31“
(1996)
Струга, летото 94 во оваа песна Во оваа песна Скротив: Една планина Еден коњ Една есен И две Зенгии. ронки Врз листот: Врз кој ријам И се кријам Врз книгата Кајшто спијам И живеам.
„Вечната бесконечната“
од Михаил Ренџов
(1996)
Првата етапа на егзилот беше Струга од каде што таткото сакаше своите да ги одведе во Америка.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Од 1961 година, кон крајот на август, во овој мал град се одржуваат Струшките вечери на поезијата: на мост на истекот од езерото, каде што се формира Црн Дрим, се читаат песни од поети од светот, таму каде што јагулите-женки го почнуваат своето патување кон Средоземното Море потоа кон Саргасовото Море, кога се ближи времето на затворање на животниот циклус.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Во екот на војната, таткото во проучувањето на јагулите во Струга го наоѓа оправдувањето на своите мечти за емиграција, но од Балканот на XX век, трансформиран во лавиринт од конфликтите и појавата на непреминливи граници, веќе не се емигрира, човек се врти во круг, се загубува, и семејството ветено за Америка, запира во Скопје, главен град на Македонија, на брегот на една река, Вардар.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Овој извештај е добиен од германски извори од Струга.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Со тоа делот меѓу Охрид, Струга, Дебар и Кичево повторно станал слободна територија.175 Успесите на Првата македонско-косовска ударна бригада во Западна Македонија како резултат го имале повторното разбранување на вооруженото востание во овој крај и големиот прилив на нови борци.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Овие успеси ги принудија Германците да соберат нови сили, особено балистички од Струга, Дебар, Кичево, Гостивар, Тетово, па дури и од Косово, и на 8 мај да преземат офанзивни акции против Првата македонско-косовска ударна бригада, кои траеле сѐ до 15 јуни.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
