грнец (м.)
Секој ќе каже: се истркалало поклопчето, си го нашло грнчето.
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
По ручекот се заредија грнчињата со вино. Луѓето се ќефледисаа и удрија во песни.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
- На горниот крај од огништето, меѓу два камења, вареше грнче со грав.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Плугот заорал во камења, тули, пепел, пронашле и некои грнци, некакви бакарни гривни, други украсни предмети, пронашле и згура, што докажуваше дека некогаш, зад преградата од минатите векови, на ова место постоела населба во која се топеле и обработувале метали.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
И сопчето, во кое се живееше, во кое имаше две ниски легла од двете страни на огништето, беше натрупано со разни чисто килибарски предмети: качиња, бутим, дрвени паници, буклиња, ниски триножни столчиња, разни грнци, сито, решета и што ли не.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
Не размислувајќи многу, се качи на таванот, превртуваше штици, стари косила, вили, распаднати самари, лопати, искршени грнци. Ја бараше скриената пушка.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
Толе во Маданот се научи да си потпивнува убавко, та и вечерва шмркна баеги од грнчето.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
— Јас не признавам ни грнци, ни букари, и сакам мојот збор да се слуша! — провика утрото пак Толе.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Се смрди селото од риба; замириса сѐ на риба: и алиштата и постелите по куќите, и садовите, и водата за пиење, и млекото, и здивот на луѓето, и изметот; ги солеа луѓето, ги ставаа во грнци, во каци, во сѐ што имаа, ги сушеа, а скапаните им ги фрлаа на мачките што се накотија и изнадојдоа од сите села: мораа после со пушки и со отров да ги ништат.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
На, гледај...“ ги вади од долапот и ги фрла пред неа; прва фотографија: Профим со жена си Профимица; таа е со испупчен мев, трудна; крај нив се сите четири ќерки: Царјанка, Девица, Венера, Андромеда; облечени која како се нашла во моментот кога сликарот дошол; зад нив: плот со оретчени плотици на кои стојат наврени празни грнчиња, стомни, чупки; дрво што се превиткало и со едниот дел влегло во фотографијата; Профим со поднакривена шубара и исшилени мустаќи подвиткани нагоре; едната рака ја држи префрлена на рамото од Профимица, а со палецот од другата рака притиска на малото џепче од копоранот; Профимица е забрадена со шамија тргната над очите, како да се затскрива од сонцето или како да се срами; втора фотографија: Профим и Профимица, сами; Профимица е со доста потпорастен мев; фотографијата е направена одблизу како за на ѕид или надгробна плоча; жена му ги држи рацете скрстени на мевот, а тој ја држи под рака; зад нив се наѕира вратата на чија клучалка висат потки од дрен и кукурек и дел од детската глава нацртана со креда на вратата и чијашто уста е развлечена во смеење; трета фотографија: пак сите заедно, но сега Профимица ја држи во рацете долгоочекуваната принова на куќата - бепчето Скрче; се гледа: фотографот имал голема мака додека успеал да го фати овој момент кога бепчето ги отворило очите, при што насмевката на Профим, од долго местење и стоење, останала како сиросана, како скаменета; девојчињата од пресилно блескање на сонцето, замижале и изгледаат како да спијат! четврта фотографија: Скрче качен на коњ.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
И тие ќе се наредеа, во низа ќе се наредеа и ќе си подаваа котли и грнци со вода, и ние ќе ги натуравме цевките. Бжж!
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Ќе си ги продава грнците и само ќе си зборува, си кажува политики.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Сакам сѐ да наполниш со вода, велам, и грнци и котли и ѓумови и леѓени. Жената пак носи.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Така занесено вареше, клокоти стриче Секуле, чиниш грнче со грав, толку беше занесно што нѐ понесе и нас.
„Големата вода“
од Живко Чинго
(1984)
Другиот ден, пред самиот ручек, ќе го симне грнецот од оган, ќе го извади поклопот, ќе му тури потпршка, троа брашенце и црвена пипер, и - ете ти јадење од кое немаа најаска силниците кои доаѓаа, божем по работа, уште одвечер во Потковицата и заповеда да им се зготви утре за ручек чомлек.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Чомлекот, на пример; редовницата уште одвечер ќе го наполни грнецот со дробенки од гоедско месо, само удина, ќе стави многу кромид, цел грст налупени чешниња лук, една рака суви везени пиперки, црна пипер, сол, две-три дрвени лајци сало и ќе го поклопи; околу наоколу поклопот убаво ќе го залепи со тесто за грнецот, за да не туши, и така спремениот грнец ќе го намести на огниште.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Дај боже дожд, дај боже дожд! домаќинките ги потураа со жито од скутините, од земјени ваганки, од сита, и со вода од ѓумови, од кобли и од грнци.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
— Грнците ни се полни со маштеница, велат.
„Небеска Тимјановна“
од Петре М. Андреевски
(1988)
Ме нагнетија ко во грнец, во ќуп, си ги наседнав петиците со газот.
„Небеска Тимјановна“
од Петре М. Андреевски
(1988)
Зошто ти е дете? Ќе ми вика: Тате, бате, скриј се во грнците ете ги идат Турците ќе ти ги земат парите.
„Јас - момчето молња“
од Јагода Михајловска Георгиева
(1989)
