жештина (ж.)
И четири часа во жештина летна планините ечат и бојните труби, и екотот страшен со викот се сретна, во усои горски со одек се губи.
„Локвата и Вињари“
од Лазар Поп Трајков
(1903)
(Ја брише потта со шамијата.) Ама жештина!
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
Сонцето зажарено беше виснато над нивјето и печеше со сета своја жештина...
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Потпрени врз стаповите, повеќе мижеа отколку што гледаа и чекаа да фрли дедо господ некое облаче пред жешкото сонце, да им ја облажи жештината и да ја олесни положбата во која се наоѓаат на припекот.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Имено, повеќето од нив беа Мариовци од селото П’чишта кои оваа година ја откупија планината од Селим-бег од Солун за триста и седумдесет гроша – дваесет квадратни километра борова, букова и дабова гора со не помалку рудини и пасишта, за да не им клава бегот сточари Власи и Мијаци, а нивната стока да умира за вода, паша и од жештина долу крај селото.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Отец Симеон не можеше да се насмее, весело да заклокоти од грло - сувата кожа на усните безмилосно пукаше од жештина. „Ќе успеете“ ,им рече не гледајќи во нив. „Ќе се обидете ли?„
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Во дни, нејаки од жештина за да се скратат самите себе, козата на некој железничар, ојарила на среде улица животинче со две глави; на стаклата на градската аптека се појавила богородица, гола и со шашливи очи; еден старец по трет пат се разбудил во својот живот со млечни заби.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Го удри по лице светлата жица од прозорецот, од неа сега струеше жештина, а викотниците како да излегуваа од неа и се истураа во собата врели и мачни.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Беше пладне и улицата мируваше во жештината, па Зоки брзо ја виде Лидија која се враќаше од градинката.
„Зоки Поки“
од Оливера Николова
(1963)
И пак патуваме, патуваме... Широкото жолто поле, уште пожолто од разлеаното сончево злато врз зрелите нивје, трепери од жештината.
„Билјана“
од Глигор Поповски
(1972)
Уште не фатила жештината, ама ќе ти се слади.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
Босфорскиот проток, и од европската и од азиската страна, сиот е претворен во ривиера и место каде што живеат позамошните, зашто овде, на благите падинки кои се слуштаат до црноморските води, секогаш е свежо и дува ветре, што ги ублажува пеколните жештини.
„Патувања“
од Никола Кирков
(1982)
Ама и озгора сум притисната од некоја жештина.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Внатре е пеколна жештина. Жена му со детето веќе спие, а тој се гледа пред големото огледало во бањата.
„Младиот мајстор на играта“
од Александар Прокопиев
(1983)
Нејзината жештина беше толку голема, а во исто време и толку ниска, мала, толку гнасна, што не можеше тукутака, просто, едноставно да се погодува.
„Големата вода“
од Живко Чинго
(1984)
Птиците, по дневните жештини, ги напуштаат седелките и сенките, првнуваат од житјата, од тревите, од короните на дрвјата, и гласејќи се една на друга, почнуваат да го надлетуваат просторот над Потковицата, вршките на дрвјата, покривите на куќите; жабите се огласуваат од ендеците, вировите и блатата, некоја осамена ѕвезда заискрува на небото, и гората зашумува и ветар повејува.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Коњот со мака ја теглеше колата по нерамното џаде и наближуваше кон селото; фрчеше со носот, се потеше од жештина и од теглењето.
„Јанsа“
од Јован Стрезовски
(1986)
По извесно време, студенилото му премина во оган: гореше, се потеше, фрлаше сѐ од на себе, но ништо не помагаше; чувствуваше како повторно да се наоѓа во Сахара, во нејзината жештина што еднаш ја доживеа; во бунилото повторно му излезе Сахара пред очи и жената со која што тргна и која постојано му го отвораше прозорецот од џипот и му велеше: издржи, издржи уште малку, а низ отворените прозорци место свежина влегуваше уште поголема жештина.
„Јанsа“
од Јован Стрезовски
(1986)
Ќе им објасни дека во вакви жештини секакви животинки се ведат во водата па може да се изразболи добитокот.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Колоната по патот се зголемуваше со луѓе од другите села и се слушаше сѐ поголем рикот на добитокот и се креваше поголема прашина по патот; колоната често се прекинуваше, застануваа луѓето да се напијат вода на изворите крај патот, да го напојат добитокот и да се одморат, да се разладат од јулската жештина , која потпалувајќи го воздухот, им правеше трептежи пред очите; ставаа на главите лисја од лопушки, гранки, 'ржаница за да ги заштитат главите од сонцето.
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
