оган (м.)
Се носеше коњот по желба на силниот вјавач, виткав ко змија на оган; пробиваше пат, спасувајќи на херојот глава - зашто го сакаше многу.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
На оганот мајката котелот, ене го клава: вода да стопли за толку саканите капнати јуначки нозе и глава ...
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Но што!... Од огнот борбен момата се плаши млада; нејзиниот е мускул слаб.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Или чума изморила синове ти, дштерки? Или оган изгорил е кашта ти и стока?
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
Брго-брго мајката го клала ѓумчето со ракија до огнот да се стопли, а Неда го донесла големиот стол, та го клала да седи Силјана; му ги собула опинците и му ги измила нозете и го променила со велигденската руба.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
И наскоро оган се отвори, вџашен, — од едната страна комитите смели, бестрашните чеда во животот страшен, од другата Турци на булуци цели.
„Локвата и Вињари“
од Лазар Поп Трајков
(1903)
Селаните се најдоа меѓу два огна: војската и комитетските чети.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Во аголот огниште, над огнот обесен котел.
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
АМПО: Е, татко, и ти мајко, рибата во водата, а тиганот на оган. Каде ви е кумот?
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
МАРА: Кате, запали го ти огнот, а јас да го запалам кандилово пред иконава. (Го запалува кандилото пред икона и се моли).
„Парите се отепувачка“
од Ристо Крле
(1938)
МИТРЕ: После ќе направиме од твојот, и него ќе го видиме. Еве сега имам свиткано. (Ката им подава оган со маша да запалат).
„Парите се отепувачка“
од Ристо Крле
(1938)
Да запалиме по едно цигаре... (Зема за себе си да совитка и му ја дава кутијата на Котета). Земи запали. Кате, донеси оган.
„Парите се отепувачка“
од Ристо Крле
(1938)
Меѓу два огна се наоѓам, ти си запнала за едно, а тој за друго.
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
Шумно лисје низ гора се стели, в честа гора гори силен пламен, а крај оган седат борци млади, ечи песна од јуначки гради: „Се бориме под Гоцево знаме!"
„Мое село“
од Ванчо Николески
(1950)
Рано е утро, - зора се зори, на исток небо ко оган гори, - зора се зори ...
„Мое село“
од Ванчо Николески
(1950)
Фереџе, пусто, фереџе, те колнам, луто те колнам, клетва од оган посилна, клетва од камен потешка, клетва од смртта пострашна!
„Мое село“
од Ванчо Николески
(1950)
Бојата на лицето полека му се враќаше а солзите како да го изгаснаа огнот во очите. Тие пак се смрзнаа и станаа рибини.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
Местото над оган на билото товарит (добиток) — што се товари, за разлика од пашитиот што не се товари топраклија — тврд, вистински стопан, газда треска — јаде.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Ја зеде крошната од нејзините деца, иако Илко беше спрамил нова, тури слама и го кладе покрај оган крај мајка му.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
За умрените се дава на живи разни предмети и продукти да им се најде на тој век сереј — волната кога ќе се попари пушта жолта течност која се зика „сереј“ симсиле — род, потекло синдилија — кременисување од високо, паѓање, несреќен случај синдрак — синко (аугментатив од син) синија — софра, трпеза сињелко — господ кој се наоѓа на синото небо скипне — догорува оганот, скипнува сонцето, животот на човек кога умира скисна — ми се досади скопец — женски накит од сребро или бакар подресен со пари или трепки скорнам — разбудувам, дигам некого од место скубам — пасам трева слеа се — се стопи како восокот што се топи слог — нива слог сповојница — веселба по повод на новородено дете српјановец — рид над селото Витолишта сртам — висам, се врткам околу тебе срчка — види срдешница срџба — лутина ставам — се сретнав со тебе се ставив со некого, 2) Станувам од место старавински — од село Старавина стегната рака — скржав, стипца, циција стигна — роди, се породи жена стопанот — мажот, сопругот страк — парче борина странам (дрва) — редам дрва или друго нешто за товарење на добиток стрелушам — се потплашувам струнено — тканина или плетена врвца од козина суварија — турски жандар, коњаник сугарен —доцна, поназад.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
