синџир (м.)
Тие јазли, т.е. држави, според силата што ја имаа кога се образуваа, си ги разделија меѓу себе сите колца – племиња и наречја на јужнословенскиот етнографски синџир и ги крстија со нивното име. Јазлите како свој центар си го имаа носителот на националното име; со зголемувањето или смалувањето на политичката моќ на носителот на националното име и последново се раширува или се смалува.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Јагиќ ни вели дека јужнословенските јазици се и биле синџир од наречја; исто така дека сите јужни Словени до образувањето на бугарската, српската, хрватската и словенечката134 држава се викале со едно име -Словени.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
По должината на тој синџир од јужнословенски племиња и наречја како да се образувале 4 јаки јазли, што ќе рече, 4 држави со разни имиња, т.е. словенечка, хрватска, српска и бугарска држава.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
По овие страни, по пределот бујат, во црвени крвје што пребликнал сега, за храбрите еднаш песни ќе се чујат и како во синџир оро ќе се стега.
„Локвата и Вињари“
од Лазар Поп Трајков
(1903)
За себе само ргај си за себе маки тргај си - нижи си ѓердан денови нижи си алки ковани, нижи си синџир железен околу вратот навезен!
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Па ли за бој, ех, подигнат од страден народ прок’лнат, ели за дните престари кога е скинал синџири?
„Песни“
од Коле Неделковски
(1941)
Тоа беше прв обид да се соберат во една печатена збирка оние песни сo кои што умираа нашите борци, песни во кои што се викаше нашето село, нашиот град на решителна „борба за народна Слобода“: „Ајдете браќа, сите содружно, да ги скршиме ропските синџири.
„Од борбата“
од Блаже Конески
(1950)
Адети, пусти адети, - адети црни синџири, в темен мрак лице да криеш, вечно да жалиш за живот, - за солнце, лична слобода!
„Мое село“
од Ванчо Николески
(1950)
Бев сигурен: сонцето виси на синџир и ноќе се крие од страв пред џиновски лилјаци.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
Незе ѝ се закачи во умот веќе Витолишча и Илко, и сега со синџири да а врзиш ќе окине и ќе дојде. Такви ти се виа чумите наши.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Ајде сега, одврзи окопците, павтите, решмето и синџирот! Сопаши го прегачот! Така. Сега можиш да си легниш.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
По синџирот дојде окопецот пафти, сколци и други решме направи од сребрени петодинарки и турски бели меџудии.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Рацете и нозете ми се во синџири.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Едно чеволче, за едната нога на детскиот палјачо, една алка во непрекинлив синџир на постоењето.
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
Војска? Ха! Тоа беше матна дождовница од испиени, на прв поглед безоблични луѓе, колона гробнички шинели, разнишан ред страшила, глупаво и ненужно развлечен синџир од чудни шушкави алки. Тоа беше почеток и крај.
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
Попот и Трајко беа оковани со пранги од по дваесет оки и врзани со синџири за гуши, со белегзии на рацете, потоа двајцата еден за друг и така ѕевгарички идеа водени напред од четворица сејмени, а назад следени од осум.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Како тек, најодзади беше врзан Стојан за Анѓа. потоа ги врзаа двојките една за друга со друг синџир на по метар растојание, така што врзаните можеа да одат два метра еден по друг во должина и еден метар во ширина.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Сужните ги втераа во еден од авурите и ги затворија заедно со дванаесетте коњи; им дадоа пак по парче леб и по некоја голтка вода и им ги заклучија рацете, врзувајќи ги крајните синџири за по еден од диреците на јаслите.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Една старичка буташе внимателно по правлиот тротоар старовремска детска количка полна со компири, неколку деца шутираа корка од лубеница, едно црвенокосо момче се мачеше да го намести на запчаникот на својот бицикл откачениот синџир.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Знаеше дека се такви и од сета игривост што ја имаа, во нивниот синџир беше собрана игривоста на целото тоа разденување, таа ги исполнуваше нивните само привидно стамени и одмерени движења, знаеше дека уште следниот миг дури да трпнеш можат да исчезнат, како изветреани, знаеше дека може да ги исплаши само едно мало сомнително раздвижување на воздухот, што не дошло од нив, бидејќи беа свесни дека се сами на тие своти вишини, дека тие се само нивни.
„Белата долина“
од Симон Дракул
(1962)
