умен (прид.)
Еден просветен народ може да се срамни со еден умен човек; затоа наш долг е да ги вложиме сите свои сили со своето работење да го просветиме нашиот народ.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
А што девојката е убава, работна, умна.
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
ЕФКА: Јас верувам, Кево, знам колку пари имам в ќесе. Девојката е умна, мила.
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
Што останал веќе ум за да речам умен збор...
„Парите се отепувачка“
од Ристо Крле
(1938)
АНЃЕЛЕ: Јас ќе му речам на татка им дека се многу умни и да прати пешкежи за Спаса и за Танета; за Спаса кукла голема со коси та кога ја навали да спие, а кога ја исправи да гледа; а на Танета, да му прати еден костим граѓански алишта, една топка за да си игра и една музика да си свири.
„Парите се отепувачка“
од Ристо Крле
(1938)
Историјата — мешаница на умни или глупави идеи.
„Значењето на Хегеловата филозофија“
од Кочо Рацин
(1939)
Вие сте долго- коси кусо- умни!
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
Не куди се на Антица, прочуена ти е за умна.
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
БАБА АНЧА: Народ, како народ... Ни сите прсти се еднакво долги, ни оти сиот народ е едкакво умен.
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
- Има итри и умни пилиња. Ластовичките, кога бегаат наесен преку море, не можејќи да ја прелетаат водата, се качуваат на кораби.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
Убава мома ќе стане. Умна, разумна ќе биде. Мајка и татко ќе слуша.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Момче убаво да ѝ навее; свекор и свекрва умни, разумни и живот со неј да си помине. Татко и мајка да слуша.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Најпосле здивна малку кога се сети на Најда Коџабашијата, кој беше човек умен и разбран.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Кога се исправи со стиснати тупаници за првпат го виде неговото лице со ниско чело умни, повеќе потсмешливи отколку насмеани очи и усни, што не беа калап за забите, ни мера, рамномерност, соодветност за женскиот нос и меката брада.
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
Тоа се умни очи.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
А Анѓа со ништо не изостана од Јована. Порасна и јадра како него, и убава како него, и умна како него.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Уште од своите четиринаесет – петнаесет години заоде овчар на глава и тоа молзничар. Му завидуваа селаните на Трајко Сирмев со добро и умно дете.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
4. Ако доброто почна да бега и од него зашто тогаш не му рекоа обвинет си дека си луд, смртна опасност си за луѓето, дојди на испитување, болницата се наоѓа таму и таму, бројот на телефонот е во телефонскиот именик, туку дојдоа како ураган, обајцата - горила со ниски, безгрижни чела и зелени подочни кеси, обајцата колку тројца како што беше тој, набрекнати, сити рамнодушни за сѐ, дури и за себе, ни толку умни за да бидат некогаш луди.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
И не какви било, а учени, умни и почитувани... - долго ги фалеше стројничката Мискарица момата и нејзината фамилија.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
„Од умна болест“ , одговараа а тишината се повлекуваше и ги оставаше шепотите смрзнато да висат над нив, да ги дави, да им ја пие супстанцата, да биде куп гнили крпи околу гнили мумии.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
