цветче (ср.)
И цветчињата овенаа, како што и самата венеам, мили домаќине!... (Оддалеку се слуша песната „Сите момчиња дојдоа...“ Радосно). Тие се!
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
— Иии шо е киска, невесто! Каде а најде волку убава? — и ја зеде да ја разгледува и милува, мирисајќи го секое цветче поодделно.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Он, тој, ах, тој песот еден, тој ми те скина млада и зелена, росна како киска! Милите цветчиња!
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Борко ги заврза сите цветчиња во китчиња и ги нареди едно до друго.
„Било едно дете“
од Глигор Поповски
(1959)
А еден ден, кога сливата под стреата ги отвори своите први цветчиња, стасаа и гостите од далечниот југ.
„Било едно дете“
од Глигор Поповски
(1959)
Уште повесело ги занишаа главите цветчињата, уште порадосно и весело се огласи Штурчовата виолина.
„Било едно дете“
од Глигор Поповски
(1959)
Тие многу сакаа, кога ќе дојде мајка им од работа, да им чита песнички за полиња, ливади, цвеќиња и разни животинки, а најмногу сакаа цветчиња и пеперуги.
„Градинче“
од Бистрица Миркуловска
(1962)
Јанко во среќа пливнува, на Вера шеќерно цветче ѝ носи и воздивнува, воздивнува, воздивнува: - Излижи го или закачи го в коси!
„Најголемиот континент“
од Славко Јаневски
(1969)
- Мои ли се тие, тато? - прашуваше Билјана покажувајќи на цветчињата. - Сѐ што е на праскава, твое е, - реков.
„Билјана“
од Глигор Поповски
(1972)
Земам едно цветче в рака, го гледам и најпосле велам: - Па зар не е убаво ова име?
„Билјана“
од Глигор Поповски
(1972)
А на него неколку пупки, црвени, набабрени, и две веќе отворени цветчиња.
„Билјана“
од Глигор Поповски
(1972)
11 Мотив: рана пролет: Брегот на Профим зазеленет; неколку јаболкници и праски избрзале, порано расцутеле, се преливаат во алови и бели бои; по падините на брегот излетале и првите жолти цветчиња расфрлени како распукани жолчки; белее куќата на Профим, која е скоро варосана, а покривот црвенее како тукушто пресечено месо; по брегот пасат неколку овци, кои, чиниш, не се движат, небаре стојат во излог за детски играчки; еден коњ слегува по патеката со крената опашка како да лебди во воздухот; две шареникави добичиња, крава и вол, со издолжени вратови брстаат по зеленилото спуштено ниско и се допираат, се чешкаат со колковите; по коњот оди човек (веројатно Профим) со лимена кофа в рака; на кофата е паднато сонцето и облеснува; нишајќи ја кофата, човекот како да сака да го брецне сонцето; друг некој (веројатно Скрче) се шета низ бавчата, оди од стебло на стебло и ја потпира главата на нив, како да ги гризе.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
Му рече ли лош збор - полош ќе ти врати; црната: ниту сака да те сретне, ниту сака да разговара со тебе; пред очите му е темно; сѐ на светот му е виновно; мудри се, знаат многу, со очи, со поглед можат да дознаат сѐ: кој си, што си, колку тежиш и што сакаш да речеш; во разговор со нив секогаш чувствуваш: меѓу тебе и нив голема далечина; не се напрегаат сѐ да чујат и разберат; на проклетството и на болот му робуваат; лилавата (јоргованлијата); постојано си потпевнуваат во себе или гласно: и во одење, и во работа и во кревет; во устата, на ушето или во малото џепче од палтото носат цветче - за салтанет; на секоја веселба први запoчнуваат да пеат; што било вчера, што било денеска, што ќе биде утре - не ги интересира; кога смируваат скарани, не сакаат многу муабети; на скараните ќе им речат: ајде чукнете се со чашките, оти главата ќе ви ја чукнеме; те фалат, те гушкаат, но сето тоа го прават без мерка; последни од кафеаната се прибираат дома; сивата: многу пребираат, џимрии во јадење, во купување, во облекување; надвор ако врне - продолжуваат по цел ден да спијат; од добиток не држат ништо, или сосем малку; за сѐ, па дури и нешто на милост да речат - колнат; клетвите им се помошни зборови со кои полесно се изразуваат; повеќето се тенкоусти, палени на збор, на јазик; кога е студено - мајката на господа му ја караат, кога е жешко - исто така; на гости, по свадби, од иста чаша или сафа не пијат; дома на прагот од куќата те пречекуваат држејќи ја вратата недоотворена; очите секогаш им се готови да те погледат напоречки, да те мунѕосаат; портокаловата: лични луѓе, секој сака од нивната куќа невеста да земе; кога врват девојките и невестите низ селото - како сонце да врви, сè пука на нив од здравотија, од личнотија; коњ аздисан скротуваат, пукнуваат; таа убавина, таа здрава јатка во нив ги држи до триесеттата година; по неа - одеднаш како зрел плод се што не може многу да држи, свенува, се олошува, се распаѓа; од никого лош збор не се слуша; благи и кротки и во очите и во лицето и во зборот; старичките чисто-пречисто се носат, мирисаат на мискинсапун, на калофер, но не доживуваат длабока старост; прават куќи понастрана од другите, истакнати, видливи; добиците им врват низ посебен влез за во кералот, не низ дворот да им го балегат и гнасат; кога крштеваат дете, врват низ селото како кралска процесија, како крал да се крунисува; ако седиш со нив, имаат моќ да те маѓепсаат, да те стават под влијание, да те владеат.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
Висар, кога му беше здодевно често се загледуваше во цвеќињата и во главата му навираа чудни мисли: цветчињата навистина му личеа на детски главчиња како што велеше учителот: имаа очи, уста, нос; тоа можеше најдобро да го забележи при гледање од одредена далечина, од одредено растојание: поблизу или подалеку, тоа не можеше да се уочи.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
Лето. Сонцето застанато над црквата, Мајка му везе кошулка со распејани цветчиња, Тоа мавта со голите рачиња,се смешка, Гледа во сонот: две светулки го водат за раце и на бело ждребе го качуваат.
„Љубопис“
од Анте Поповски
(1980)
Ги наслушуваме цветчињата, ги наѕираме внатре, ги отвораме.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Наѕираме во секое цветче, во секој боливач, на секоја јаглика.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
А во тој венец понекогаш ја молевме да вплете маргаритка, јасминово цветче, темјанушка, кој како наоѓаше и нудеше.
„Постела на чемерните“
од Петре Наковски
(1985)
Карнаварата испушташе црвени цветчиња со кои ги намамуваше инсектите: кога ќе ѝ слетаа на листенцата, го затвораше цветот и ги впиваше во себе, ги смукаше; сувоземната утрикуларија лисјата ги свиткуваше во вид на труба, на уста, и штом ќе влезеше некој инсект внатре - таа го затвораше како во стапица и го цицаше со своите ситни влакненца; водената утрикуларија испушташе тенок леплив меур на кој инсектите како на смола се лепеа останувајќи заробени.
„Јанsа“
од Јован Стрезовски
(1986)
Навистина, еден негов комшија се колнеше дека таа вечер го видел како во црвена пижама со бели цветчиња се шета низ градскиот парк, но јас самиот им потврдив на одговорните дека другарот Ѓорѓи до раните утрински часови беше кај мене, а потоа замина право во својот стан, се разбира облечен сосема нормално.
„Пловидба кон југ“
од Александар Прокопиев
(1987)
