ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Никола Поцо вели: „Некој ќе рече фала, друг ќе заборави да рече, но јас не гледав на тие работи“.

Мајка ми беше во Полска, татко ми во Грција (заборавив да кажам дека кога беа затворени во Лерин татко ми со браќата и снаата, татко ми не го пуштија од затвор, туку беше прогонет на островите во Грција и таму беше сѐ до 53 година ...ако е точно, не сум баш сигурна(!)... кога го ослободија живееше во Лерин, ама беше политички неподобен).

Ги внесе врзмите во племната и ја скри торбата во ланската слама, но му се виде несигурно, та преку ноќта зеде копачка и една латвица, та, потемница, ги претури од торбата во латвицата и ја закопа длабоко во истиот ќош. Не заборави да задржи и кладе во ќесето десетина парчиња.

Прати еден од овчарите, Палилулевци, до Проќа, и нарача да му соопштат на Риза, неговиот другар во бараката, да се стави со него: има да му каже нешто. Не заборави да му нагласи на овчарот, дека тој е оној мариовец што го отепа гавазот Аќифа пред десетина и повеќе години.

Толе сака и Митра како турските посестрими да е наружана на Велигден, та не заборави да купи скопец, скопци, синџири и други дрангулии.

Сепак, најмногу, секогаш кога од град ќе донесеше печено пиле, повторуваше едно нешто што брезничани никогаш не разбраа што може да биде: „Како можев“, велеше, „да заборавам да си ставам во сјуткејсот една воденица што ја велите вие, ама не за наут и уроф, туку за коски.

Долгите нозе во свилени црни чорапи застанаа пред него, во полумракот на собата во која беше заборавил да запали светло.

„Ќе си ги расипеш очите во темницава“, му рече таа.

ЛУКОВ: Добро. Не заборавете да земете и клуч со себе. И... не задржувајте се долго.

И машко и женско, и мало и големо, и христијанско и турско, христијаните крстејќи се и во истото време изговарајќи Господ да го дочува во живот Лазора, а Турците, на чело со Тахир бег Јаузоски, кој и заборави да го прошетува Мурата, Ај анасана, ај џган, уште од раното се купчат на портите, на срецело пред дуќаните Акиноски и на чешмата, на бунарите, во дворот и на чардакот Акиноски и само за тоа зборуваат: минатата сабота токму во време пладнина, нивните мажи, главите на сојовите, се нашле таму во Прилеп, на Али Чаир, за со свои очи да се уверат во силата Лазорова, и за потоа со свои очи да го видат нештото кое тука, на лице место и пред сета насобрана народија, ќе му го прекинеш животот на човекот, а кое не го стори тоа, не го однесе на оној свет, само затоа што е Лазор голем и силен како никој друг на земјава, па ножот и куршумите, кога влегле во месото негово удриле на коските и тука се запреле.

И само затоа што речиси во истиот час, веднаш штом го пренесле кај делениците Акиноски, Јосиф Акиноски, со усвитен нож му направил операција, му ги извадил куршумите.

- Колку дена ќе добијам, велам, заборавив да прашам колку дена ќе добијам, ако...

- Господ, ако гледа, велам. Ако не заборавил да гледа секаде, велам.

не му текнува ништо, него стрелајте го, вели тој, големиот, со едно кило петлици на алиштата, него стрелајте го, а селово запалете го, и војниците го грабнаа, го залепија на ѕитчето од црквата и се даде команда ״оган“ и старшијата се свлечка покрај ѕидот, се истиша како и гајдата што заборави да ја испушти од раце и може да е уште таму, оти ние после се разбегавме, тие фрлаат пушки, а ние бегаме, кој нагоре, кон напреку, и после, ене што направија од селото, може да е ова судниот ден, судниот час, вели Николе Валавичарот.

А може и да сум умрен, вели, ама луѓето заборавиле да ме закопаат, вели и се притиска на градите, како да крие жива потполошка под дланките.

А така момчета, вели и појди кај едни, појди кај други, не куражи и благодарја ви на учението, ни вели и ние: покорно благодарим, ќе му одречеме, а шумата свети, мислиш сонцето заборавило да зајде, да се тргне од неа, а сонце нема, небото на твоите рамена се потпира и тука учевме сѐ што си има една држава за да напаѓа и војната си тера и првин се бориме со Грците и со Англичаните и дење-ноќе во окопи, со цела спрема и не смееш да заспиеш, оти ако те најдат заспан, ќе те врзат на сонце, ако е сонце, ако не е дожд, и така ќе скапуваш, 123

Изгледаше како накиснато врапче во својот студентски капут и во пролетните сандали, и беше толку вознемирена поради непредвидената несреќа, што заборави да ги понесе клучевите од автомобилот.

Додека пушеа, Марија ѝ се препушти на желбата да се довери некому и нејзиниот глас одѕвонуваше погласно од дождот и од тресењето на автобусот.

Заборавив да напоменам дека овие Уни - односи се толку безгранични, што не ги ограничува ни просторот ни времето.

Пред очите му излегуваше таа сцена што ја виде, а во ушите продолжи да му оѕвонува нивното кикотење измешано со силните звуци на аријата што идеше од радиото и заради која тие не го чуја кога влезе во претсобјето наоѓајќи ја вратата отклучена, која таа од силна возбуда, заборавила да ја заклучи, како што тоа и со него, понекогаш од силна возбуда, заборваше да ја заклучи.

Се впуштивме во ноќта, а заборавивме да се оптовариме со камења. Затоа сега лебдиме по воздухот.“

За членарината што заборави да ми ја дадеш“.

Тоа е малечко делче од историјата што тие заборавиле да го променат.

Заборави да му се пофали на чичкото дека татко им е мајстор, најмајстор, дека може сѐ да поправи, дури и гласовите на луѓето што зборуваат во кутиите, ама си има човекот некоја болка во мевот или во срцето, така вели, е неа ја лекува понекогаш со ракија, ама не, не, не се опива.

Ама и овој ред не заборави да дигне: од кого лира, од кого франга — (од бегот — пет!) да ги задоволи утрешните нивни посестрими.

Во Битола Ѓуро не заборави да издејствува помилување и за своите двајца четници Колета и Стојана, но додека тој се задржа таму да ја положи клетвата и го утврди „посрбувањето", наредникот успеа да ги фати неговите четници и една ноќ ги „суреди" обајцата со ладно оружје — по еден штик во градите — и ги закопаа во грмаѓето Уровички.

Ааа, заборавив да кажам; нема плави картони и не мораш да плаќаш здравствено за да бидеш осигуран.

Пред да ја постават двајцата снажни болничари пред нејзиниот кревет, таа не заборави да им се заблагодари.

Дилемиве за кои зборувам, а и оние кои засекогаш ќе останат недоречени, ги разместував и средував во размислите во некоја од самиците на затворот по она мое неконтролирано однесување откако го бев слушнал разговорот на Катерина со Јана и Мирко Банде од канцеларијата на Роман Гигов Грофот.

На судијата му е дозволено да заборави да ја истакне и онаа многу важна поединост: дека двете жени биле и платени чиновнички токму на тој Мирко Бунде; дека биле задолжени да извршуваат негови наредби, а дека нивната работна обврска била трагањето по грешките и непримерното однесување на авторите и другите работници од културната сфера со нагласка не само на нивните либерални, националистички па и анархистички сфаќања туку и однесувањето.

Иследниците сигурно не заборавиле да ги земат па дури и да ги прочитаат оние неколку редови од тоа спомнато незавршено писмо.

Притоа не заборави да напомене дека јас сум единствениот среќник на кого, таа ноќ, му прават услуга.

И, за да му покаже дека заборавил да му купи подарок, Зоки рече: - Види, стрико, тетка ми го испрати овој жолт балон дури преку пошта!

Кога Ѓорѓија ќе влезеше во кујната, таа ќе се свртеше, не поздравувајќи се за добро утро и ќе почнеше да зборува како тој претходниот ден заборавил да купи јаболка, па како таа утрово немала со што да се заблажи или како Ѓорѓија не го исклучил светлото од ходникот и тоа горело цела ноќ - па, знаеш ли ти колкава сметка плаќаме за струја? - ќе се побунеше, заборавајќи кој ги плаќа сметките.

Низ нејзините дебели стакла, точките од очи гледаа нагоре, а јазикот ѝ ја оближуваше месестата уста.

Ѓорѓија само ја подотвори устата и од што беше шокиран и разочаран заборави да ја излиже големата тегавица плунка што му се залепи за забот и усната.

Ќе заборавев да ја споменам вадиотров сауната што јас ја ескивирав а препородените ме искараа небаре одбив да влезам во харем.

Затоа, кога ќе ја имате в раце немојте да мислите на игли за плетење и плетиво, а воопшто да заборавите да мислите на љубов.

Тој не заборава да ги велича и неколкуте тераси – градени на еден близок рид крај кој минуваме.

Мајка ми влезе во кујната и кога ме виде со телефонската слушалка во рака што јас од возбуда заборавив да ја спуштам, очите од лутина ѝ светнаа: - За ова би требало да бидеш казнет, - процеди бесно, - ама, сега нема време за тоа.

Веќе се стемнуваше и во собата беше полутемно зашто, заигран со малите автомобили, заборавив да ја запалам сијалицата.

- Дедо, заборавивме да провериме дали возот го вози чичко Јастреб, прјателот на тато, којшто на рацете има исцртано разни натписи и фигури со мастило што не се брише до крајот на животот, - се туфкав.

А, заборавив да ти кажам, во дворот, во купот луѓе ја видовме баба Митра со Дончо, ама после се загубивме, не се сретнавме!

Јас сум одамна умрен, вели, ама заборавиле да ме закопаат.

Ми фатиле креч и сум заборавила да одам.

Сме заборавиле да си ги отпетламе рацете, да си ги пуштиме.

Лазор Рогожаров ќе ја отвори устата да се смее и ќе заборави да ја затвори.

Јас онемев, што се вели, заборавив да зборувам.

Начисто заборавив да зборувам.

Сепак, тоа што моментално го имав во животот ми беше некаков успех, тргнувајќи од фактот дека сум дошла од провинција во источниот дел од земјава, каде што птиците заборавиле да пеат кога летаат.

Заборавија да им се радуваат на сонцето, на дождот, на птиците.

Како оној ден кога заборавив да ги отстранам трагите од моето истражување, па ја оставив средната фиока на брат ми растурена.

И тој забележа, нормално дека ќе забележи.

А, чичко Ставре, татко ѝ, свика од дневната: - Кажи му на татко ти да се качи до кај нас, да се договориме за еден пациент.

Кога ме испраќаше на скалите, ми довикна: - Немој да заборавиш да го адресираш писмото за Игбал, па утре ќе го испратиме.