ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Со парчето метал в рака заминав кон куќата.

„Ќе ни дава со лајче, како апостол причесна“, рече сериозно Михајло откај пенџерата и конечно замина кон другата продавница.

Во 70-те години на VII век, дел од Бугарите заминал кон уститето на р. Дунав и се сместил во Јужна Бесарабија.

Речиси сите заминаа кон Турција, кога започнаа да се нишаат темелите на Отоманската Империја.

Раскажуваше како, уште за време на Првата светска војна, во далечната 1917 година, заминал кон Цариград.

Продолжуваше дома, дури и во ноќта, понекогаш до мугрите, да ги доработува сиџилите, со тивкиот шепот на семејството и со шумот на реката која веќе престана да ги носи неговите надежи да замине кон морето, на југ.

Ова најнапред можеме да го доведеме во врска со општата тема на распаѓањето и гниењето на живата материја, што во некои филмови Гринавеј го поврзува со деградацијата, нпр. во СТОМАКОТ НА ЕДЕН АРХИТЕКТ и во “ГОТВАЧОТ..., кадешто љубовниците во еден камион полн со гнило месо (декаденција) заминуваат кон новиот живот, испрани со водата и со благословот (прочисту­вање) на Готвачот.

Го пишувам ова ноќта пред да тргнам со воз, од Будимпешта за Скопје; спакуван сум и утре изутрина ќе се искрадам од најпознатиот европски циркус и ќе заминам кон железничката станица.

Не сакаше ништо друго да каже; се истушира и заминавме кон железничката станица.

Луција не рече ништо; само ме одмина и замина кон излогот.

Мислев, паметиш, дека по наредба на Ѓурчин мојата група замина кон рударската населба.

Речи си трчејќи заминал кон полето.

Патем кој знае зошто свратил кај овоштарникот и кај старата круша.

Во секој случај, не ја познавам доволно за да донесувам заклучоци, иако, за некои нешта од нејзиниот животот имам слушанато; за некои од оние нешта што се однесуваат на учеството на Таша во нашата борба.

И сега неговиот поглед, со некакво нечисто прикрадување, го остави прозорецот и замина кон еден тих шум, што се разбуди зад неговиот грб.

А ти, ела малку по мене“, и Башмајсторот замина покроце кон бараката, зборувајќи како за себе: „Си нашол работа, аирлија нека ти е, само мене ми е страв да не би да биде ова сѐ што ќе ѝ однесеме на мајка ти“, а оној едно време гледаше по Башмајсторот, се подвоуми, Башмајсторот ниеднаш не се обѕрна да види доаѓа ли овој по него, чекореше спокојно, и најпосле оној замина кон бараките.

Тој по малку требаше да си замине кон селото, кон дома, и сега му го оставаше на ова свое срнче сето сено, што го имаа тука, а за вода му донесе од пред вратата големи грутки снег и ги стави во сите садови што ги имаа тука; сите нив добро ги настега со снег.

Беа веднаш над него, замина кон нив.

Тој исто така беше најгласниот и најнавредливиот силеџија, најголемиот фалбаџија и најлошиот човек во југозападен Тексас.

Едно утро тој замина кон кампот на Инкарнасион Фелипе де ла Круз и Монте Пиедрас (еден од неговите овчари) со списокот за неделните прехранбени продукти на кафеав грав, кафе, брашно и шеќер.

Кога се вратила, веднаш заминала кон гробот на својот сопруг крај Старовска џамија.

Неговата мајка, бабата Хазбије, од родот на Фетиевци го носеше сѐ поголемото семејно бреме, но и цврсто беше уверена дека еден ден ќе замине кон Турција, кајшто одамна беа заминати нејзината мајка и нејзиниот татко, браќата и сестрите.

Од ова патување, според раскажувањето на нејзината ќерка Фатмире, баба се вратила изморена, разочарана, со губењето на својот сон дека нејзините синови конечно ќе заминат кон Цариград.

Како најстар син во семејството, според обичајот кога татко му како столб во семејството, ослабен, испиен во лицето и со вечниот чибук на усните, тивко се ронеше и не одговори на многуте повици од сестрите и браќата да замине кон Турција, Татко требаше да ги преземе сите главни работи во семејството, имотот, грижата за сите како најстар син.

Тоа го знам и би сакал уште да знам - кога можам да заминам кон чистилиштето на една планина како економ.“ Се потпиша и го здипли писмото со невешт искинат ракопис, по малку очаен зарад својата искреност, овој пат без капка цинизам, но и зачуден дека човековата биографија може да се набие в кожура како неколку зрнца ситен и безначаен барут.

Ема му се заблагодари за поканата, влезе со Илона во нејзината соба, ја причека да се истушира и веднаш потоа заминаа кон Метрополата.

- што почнуваше да го мачи со сомнеж кој вртеше како сврдел во најчувствителното) дента мобилниот на Круме Волнаровски беше недостапен и немав никаков пристап до информација и тоа почнуваше да ме мачи со сомнеж кој вртеше како сврдел во најчувствителното (ми беше качена на начин кој овозможуваше да ѝ влезе сè што можеше да ѝ влезе; мислев дека устинките никогаш не ѝ биле толку отворени, се лизгаа лево и десно, ме допираа по ципите, ми ја влажнеа волната и ми ја подлапнуваа, ми ја шмукаа или така ми се чинеше, особено кога почна бавно да се крева со задникот нагоре и да се спушта на мене стегајќи ме меѓу бутовите, постепено забрзувајќи го ритамот, нанесувајќи ми тапа болка на јајцата) ние знаевме само толку дека Илона веќе беше далеку од нас, нејзината трага се покриваше и таа започнуваше нов живот за што Ема не сакаше многу да зборува, нејзиниот живот е нејзин, велеше, како и мојов што е мој, ѓаволу мој, ми рече Ема утрото кога во мојот кабинет ја спомнав Чехињата (ги крена рамениците како да сакаше да каже дека за ништо не е виновна но не кажа, тоа собирање на рамениците беше грч пред ослободување, тоа беше начин да се мобилизира, да се собере целата во себе пред конечното испразнување и така се случи како и секогаш: списка, свика нешто неразбирливо и продолжително, да, тоа беше крик кој доаѓаше од длабочината на нејзините гради, и откако во одгласот тој се стиши во едвај чујно ајјјоооххх … иииооојјј и откако со усните ме побара под себе и ми стави заби на рамото, омекна, се распекмези, се распосла над мене, лесно ме покри со телото облеано во пот и ме заведе во блага дремка) Но таа ноќ не беше за спиење.

Да, беше врнежлива ноќ кога Авни и Илона се истурија од таксито пред мотелот „Барса“ (мислев дека слабините ѝ се топат во моите дланки, а јас немав чувство дека ми е в раце, тоа беше Ема онаква каква што ја познавав и ја сакав, но во исто време, таа за мене, не знам зошто, првпат сега - беше туѓа и далечна) со Ема излеговме под тремот и ги поведовме по ходникот, им ја отворивме вратата од собата и место да им кажам било каков збор се обидов да го поттупнам Авни по рамото, но не успеав оти тој токму тогаш ја прекри Илона со мантилот и само слушнав како одвнатре ја заклучува вратата (Ема сакаше да ми рече дека се чувствува жива додека е во моите раце, сакаше или сакав да ми рече така, додека се лизгав со широко отворена уста од градите до стомакот по кој играа од сласт или од плач, не знам, едвај забележливи бранови) брзо ја заклучија вратата, јас се обидов да останам уште извесно време тука, но Ема ме повлече за рака (ѝ го ставив јазикот на папокот, нежно вртејќи во топлата длабнатинка исполнета со киселкаст вкус) Авни беше како ветар, се мушнуваше низ најтесните процепи, работеше неуморно, дејствуваше, влегуваше под кожа, во коските, вртеше како со сврдел и дупчеше до крај, а не можеш да го видиш, не можеш да го допреш, како таа ноќ, ноќта пред оваа ноќ, кога ја внесе Илона во „Барса“ за да ѝ ја подотвори вратата кон светот што таа го сакаше, кон светот што ја очекуваше (ми диктираше некој силен порив да ја загризам за стомакот, да ѝ скинам месо од сакање или од омраза, не знам, знам само дека во еден момент Ема офна) знаев дека требаше да заминат кон Табановце но не знам до кога останаа во собата која утрото беше празна и требаше да биде празна оти врската требаше да дојде рано пред зори, за тоа знаеше и газдата на мотелот (затоа јас ги стиснав забите од страст, или од страв, или од омраза, не знам, но знам дека Ема си остана своја и, со својата питомина моја, но во исто време, далечна од претчувството што ме притискаше, се измолкна од под мене, ми се загледа в очи, благо се насмевна и легна на мене, ме покри со топлина што се згуснуваше во капки пот) шефот на мотелот утрото ми рече дека ноќта се слушнал со Крумета Волнаровски и дека врската профункционирала: од прозорецот можел да го види доаѓањето на автомобилот во кој влегле двајцата (станувавме сè поразлични двајцата таа ноќ што беше на истек, беше уште густа темница, можеби најгуста, или така ми се чинеше, но тоа беше кулминација пред обзорувањето во кое Ема, јас верував во тоа, ќе ми биде пак како и секогаш - со детски наивна насмевка што ќе се шета по нејзиното лице на заспана жена по изгрејсонце, задоволна од играта со мажот кој сега никако не можеше да ја сфати нејзината безгрижност - ја глумеше ли?

По половина час беа во студиото на Ема Ендековска.

Кога се стемни и деврието, тропајќи, замина кон Серава, ибн Пајко појде дома за да си земе некои алишта, а најпрвин да ѝ каже на Калија дека е сето ова ујдурма и привремено, зашто со попот Ставре смислиле како да излезат поербап од валијата.

За тогашните емигранти немаше трето решение: или да го примат овдешното државјанство, а тоа беше долг процес, или да заминат кон западна Европа, а потоа преку океаните.

Кога заврши ручекот, Татко и Лозински, преку капиџикот кој ги спојуваше двете куќи, заминаа кон библиотеката.

И во татковата свест во тие мигови не престануваа да маршираат милиони луѓе, носени од сонот да заминат кон новите брегови на спасот, кога агонијата на фашизмот силно притискаше, се закануваше.

Набљудувајќи ги овие патнички кои заминуваат од Езерото на пат кон Атлантикот преку Медитеранот, Таткото е обземен од мислата „за милионите луѓе обземени од сонот да заминат кон новите брегови на спасот”, најден во виорот на војната, потоа во нејзиниот крај со нови граници, кога емиграцијата ќе биде невозможна.

Сите негови браќа и сестри заминаа кон Цариград уште во времето кога Отоманската империја се држеше добро.

Нему севезден некој нешто му јавува, рече татко ми, потоа стана и замина кон летната кујна.

Бојка замина кон ходникот кај влезот, го подотвори вратичето на креденецот, го запали светлото, и, загледана во огледалото што е вградено во вратата, почна да си ја средува косата.

Скараните мечки првин се погледнаа непријателски, потоа се насмевнаа, му се заблагодарија на судијата и заминаа кон пештерата.

„Ете, помина со рамнодушност низ мојата лутина“, си реков.

И бомби паднаа утредента, на многу места во градот; и болницата ја разурнаа кај Градскиот саат, иако, целиот покрив беше прекриен со голем црвен крст; и добар дел од оние што беа полегнати по креветите и очекуваа помош ги развеа ветрот со големата лопата на смртта; бомбите само касарните ги поштедија, чудо невидено; а тој, мојот маж а твојот татко, гледај го ти него, го лашти зелениот форд; селото гори баба се чешла; го светнува, го дотерува, како божем на свадба ќе го носи, и во понеделникот, на седми април, точно според барањето на известието, се качи во автомобилот и замина кон касарните.

Трет дел од семејството ги измами границите пред да постанат фатални и заминаа кон Цариград, кај други блиски, дамна заминати, четврти заминаа преку подалечни мориња и океани.

Ми се доближи и Х.Х. А другите заминаа кон хотелот.

Татковиот брат, заминат кон Запад, на студии во Лондон пред војната, па вратен и останат со семејството во Поградец, па во Корча и Тирана, имаше трагична судбина во периодот на сталинизмот.

Заминав кон хотелската соба. Продложив да размислувам за зборовите на режисерот.

Девојката зад барот со по две кригли во двете раце замина кон другиот крај на шанкот, пак насмевнато фрлајќи краток поглед кон Еда кој веќе се чувствуваше необично.

Си го ишлака вратот, образите и замина кон пештерата.