ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Кога појдовме заедно во канцеларијата на воспитачот и кога Бане му објасни зошто сме дошле, тој прво се намршти, а после ни рече да ги кренеме нозете.

Бргу презрева и ако не ја исколва некоја чавка, се ничкосува како сон или како јаве, сеедно.

Исколваната неизвесност барем се препелкала да објасни зошто не и дошло толку до животот.

Самата таа не можеше да си објасни зошто и навреа тие солзи на очите. Се заврте пак.

Колку ноќта навлегуваше, толку топовите појасно се слушаа, а околу полноќ јасно се распознаваа и пушките.

— Море, тие арно му се примолкнале, ете, на Прилеп, туку ние како ќе се јавиме утре пред нив, ќе ни црвее образот, — се јави еден од Петревите четници којшто не можеше да си објасни зошто војводите без никаква жртва ја напуштија борбата со витолишкиот аскер.

Поимите како екстатика, хистерија, самоволие, лудост, или дури кусогледоста (која понекогаш сериозно се наведувала како причина за деформациите на Греко) нема никогаш да бидат способни да ни објаснат зошто неговата слика Марија со детето Исус (сл. на стр. 129) просто е убава, па и ако е крајно некласична.

А за тоа беше потребно многу повеќе од илјада и една ноќ. 66 Margina #8-9 [1994] | okno.mk Првобитниот податок за Силниот Непознат Настан требаше да се чува во Именикот на СНН на Последниот ден - збирка од досијеата на тие деветнаесет милиони жртви која ќе содржи медицински и лингвистички податоци, куса биографија и можеби некои обиди да се објасни зошто жртвата била жртва.

Веројатно би било доволно набрзина да се направи една општествено-семиотска анализа за да се објасни зошто маж кој има таков предмет никако не би бил некој што може „дома да го однесеш во Орландо и никој да не го познае“.

Не, се работи за понеопределива, но сепак многу конкретна, димензија на педерството: што и да е баш она што ќе објасни зошто толку многу контратенори се геј.

Извесен мој геј-студент се сети дека еднаш, некој летен ден, кога бил многу помалечок (изгледа кога имал околу седум годинки), го заглавил целото свое запрепастено семејство на паркиралиштето пред некој супермаркет, каде што се изначекале додека да им ги изглуми сите улоги од Звукот на музиката или барем да им ги испее сите песни од филмот.

Оваа пронигба, сега верувам, не само што претставува теориски пресврт туку и објаснува зошто толку голем број културни практики што се карактеристични за машката хомосексуалност зафаќаат повеќе од само подрачјето на геј-сексот – било да се работи за пеење фалсет или за цветни аранжмани, за обожавање диви или за внатрешно уредување.

Но, другите родови кодови се посуптилни и понедофатливи.

Таа инстинктивна трка до дното, тој импулс да се идентификува со скандалозно срамотното и со гротескното, може да објасни зошто, како што понекогаш се жалат феминистките и како што веќе видовме, кампот особено ужива и систематски ги експлоатира најабјектните, најпретераните, најнедостоинствените верзии на женственоста што може да ги смисли една мизогина култура.201 Во една таква култура, дури и гламурозните жени имаат во себе нешто карикатурално.

Прво, појавите што се разгледуваат треба да се анализираат во однос на општествените фактори, а не на биолошките.

Бери Адам, социолог и еден од изумителите на лезбејските/геј/квир-студии, вака ја срочил поентава: Сега сме во период кога различноста е главната точка на дневниот ред, а квир правоверноста не дозволува потрага по заедничност и нејзино претполагање сега откако за заедничноста што ја воспоставиле геј/лезбијските идентитети се обелоденило дека, всушност, никогаш не ни постоела (што е и причината поради која квир-теоријата никогаш нема да може да објасни зошто толку многу жени и мажи и покрај тоа одново и одново потврдуваат идентитет).

Всушност, општествената прагматика на родот прави да биде општествено невозможно државник да им посака успех на спортистите што му ја претставуваат државата извикувајќи Ritorna vincitor!

А згора на тоа, геј-културата со нејзините многукратни пројави честопати изгледа дека е премногу неинтелектуална тема за сериозно интелектуално истражување, што може и да објасни зошто многумина академски квир-теоретичари – дури и некои од најистакнатите, а можеби особено тие – се склони да ја избегнуваат.

Исто како што, во случајот со бродвејскиот мјузикл, нема да ја оствариш геј-желбата ако на сцената ставиш геј-мажи и прикази на машкиот геј-живот, така и во овој случај тешко дека ќе ја одгатнеш тајната зошто Милдред Пирс и Џоан Крафорд им се привлечни на геј-мажите ако ги толкуваш како дублерки на геј-маж.

Обете премиси одразуваат мои лични и интелектуални склоности, а не научни аксиоми, но дозволете да се обидам да ги оправдам – или, барем, да објаснам зошто претпочитам вака да размислувам за машките геј-културни практики – бидејќи мојот пристап, всушност, има широки методолошки импликации.

Второ, родовата ориентација и сексуалната ориентација не треба коренито да се издвојат една од друга или систематски да се разграничуваат во ниеден приказ на машката хомосексуалност.

Додека се потсетуваат на она што стрејт-мажите го заборавиле и додека го реконструираат, додека свесно ги репродуцираат изведбите за кои стрејт-мажите веќе не се свесни дека ги изведуваат, геј-мажите неминовно согледуваат што е тоа што хетеросексуалната култура го смета за природен и автентичен идентитет – за облик на суштествување, за суштина, за ствар – општествена форма: изведба, настап, улога. ‌Има други фактори што објаснуваат зошто геј-мажите се склони да ја доживуваат мажественоста како општествена норма, а не како природна онтологија.

Па тие деца што ќе се здобијат со нестандарден или со дисидентски родов или сексуален идентитет нужно си го градат тој идентитет во однос на главнотековните културни облици.

А со тоа може да се објасни зошто машката геј-култура се закачила за сцената и за целиот филм.

Можеби нема ништо многу мистериозно во процесот преку кој еден таков објект станува сврзан со конкретен сексуален и родов стил.

Милер ова јасно го изнесува додека објаснува зошто особените, но заеднички преданости на геј-мажите кон одредени дела од главнотековната популарна култура може да бидат добар извор на информации за особените обележја на машкиот геј- субјективитет.

Издржливоста и истакнатоста на таквите настрани афекти во внатрешните животи на возрасните геј-мажи помагаат да се објасни зошто геј-субјективитетот не може да се сведе на хомосексуалната желба и на геј-идентитетот.

Одговорот нѐ води настрана од класните асоцијации на операта и чекор поблизу до сознанието како стилот на извиков е кодиран за род и сексуалност.

Улогата на кампот е да го разбие издишаното, свечено, здодевно еднолично обожавање на убавината, да им овозможи на геј-мажите кои ја посакуваат и ѝ се восхитуваат на убавината да се поттргнат иронично од својата неиронична посветеност на неа, да ја погледнат од гледиштето на постколонијалната разочараност наместо од гледиштето на исчекувачката возбуда.

Нивното полагање право на нашето верување се ослабува, нивната првовеликост се подрива кога се пародираат или кога се нагризуваат, исто како што се поткопуваат сексуалните и родовите идентитети кога се театрализираат, кога се прикажуваат како улоги, а не како суштини, кога се третираат како општествени изведби, наместо како природни идентитети, а со тоа и се лишуваат од тврдењето дека се сериозни и автентични, од нивното право на нашата морална, естетска и еротска верност. ‌Но, да се дереализираат хетеросексуалните или хетеронормативните општествени улоги и значења, да се раздрма нивното неприкосновено полагање право на сериозност и автентичност не значи да се сврши со нив и да им ја снема моќта.

Иако „ниеден дванаесетгодишник никогаш не бил одведен на психијатар и не му се молел на Христоса за помош затоа што собирал албуми со оригиналната екипа“, пишува Д. А. Милер, се покажало дека бродвејскиот мјузикл не е „ни трошка помал показател (за хомосексуалниот развој) од оние (други, попрепознатливи негови ‘знаци’) што биле страшно видливи уште од мигот кога се појавиле“.373 Се обидов да објаснам зошто, да укажам каква врска може да има конструирано поетиката на американската култура меѓу жанровите на дискурсот – или стиловите на изразувањето, односно видовите на општествена изведба – и облиците на сексуалноста.

Оваа буквализирачка склоност се повторува во објаснувањата што ја нагласуваат мажественоста на Џоан Крафорд – само види ги тие потполнки! – или што ги третираат неа и Феј Данавеј во Најмила мамичке како дрег-кралици, небаре е доволно само со такви размисли да се објасни зошто таа го фасцинира машкиот геј-свет.296 Сигурно, никому не може да му избегаат бучовските театралности во изведбата на Џоан Крафорд во Џони Гитарата, ниту има такви што ќе одречат дека Најмила мамичке почива врз зловесните задоволства на женското подражавање (макар и да било тоа само подражавањето на Џоан Крафорд од Феј Данавеј).

Или ќе треба да измислат перверзни односи кон таквите облици или ќе треба да најдат во таквите облици можности или пригоди или дозволи за одредени нестандардни начини на чувствување.

Но, некои од нив премногу очигледно зависат од едно тематско или психолошко или алегорично читање, кое го третира судирот мајка-ќерка просто како кодирање на машкото геј-искуство (отфрленост од мајката, обезмоќеност, пркос, излегување).

Тоа значи да се постигне одреден степен на противтежа во однос на нив, истовремено признавајќи им ја натамошната способност да ги диктираат условите на нашето општествено постоење.253 Ова објаснува зошто машката геј-култура еволуирала тешко дофатлива културна практика и начин на перцепција, познат како камп, кој подразбира да не се сфаќаат сериозно, буквално и неиронично самите нешта што се најважни и што предизвикуваат најмногу болка.

Во случајот со примеров од Приказни за градот, предметот изгледа изразува извесна женствена нијанса во домашното украсување, китен порив да се наџиџа дури и празниот простор „над тоалетното казанче“.

Па дајте, тогаш, да објаснам зошто морам да зборувам за жанр, штом сакам да зборувам за машката геј-култура.

Веќе знаеме на кој начин спортовите се општествено обележани како мажествени, додека изведбените уметности се општествено обележани како женствени: сето тоа има врска со конкретната општествена кодираност на постапувањето наспроти настапувањето, на борбата наспроти изведбата, на активноста без сценарио наспроти активноста според сценарио, акцијата наспроти играњето улоги – и, поконкретно, со конвенционалните, поларизирани родови вредности и значења што им се припишуваат на тие дихотомии според една строга, бинарна опозиција меѓу мажественоста и женственоста.

Ете, тоа објаснува зошто на кампот му е работа да го спушта секого, особено секого чиј стремеж кон гламурозност може да ги угнетува неговите другари што немале толку среќа, како што е самиот камп.

Обликувачките, субјективизирачки дејства на родот го нудат решението на упорната загатка за тоа како може децата толку рано да се иницираат во културната практика на хомосексуалноста.

Ова објаснува зошто ужасот може да сосуштествува со урнебесноста во поетиката на машкиот геј-дискурс, а човечките неволји, како што е епидемијата на ХИВ/сида, може да станат средства за пародија без најмала импликација на свирепост, дистанција или одрекување – без онаа „моментална анестезија на срцето“ за која филозофот Анри Бергсон мислеше дека е нужна за секоја комедија.197 Според некакво хетеросексуално и хетеронормативно културно мерило, кое ја мери искреноста на јавните сентименти според тоа за колку стрејт треба да се сметаат – според јачината на нивното категорично одбивање да ја признаат сопствената перформативност, според нивното свечено клонење од секакво признавање на театралноста или на играњето улоги, на секаков дослух со својата публика околу формалната или конвенционалната природа на нивниот израз и околу недозволивоста на нејзиното признавање – според тоа мерило, велам, сигурно би изгледало дека италијанските вдовици од Фајер Ајленд си ги тривијализирале чувствата, не си ги сфаќале сосема сериозно.

Современите Американци западнале во лошата навика изворот на сите нестандардни однесувања да го сместуваат или во природата или во општеството.

Во секој случај, тие изразуваат настрани начини на чувствување така што изнаоѓаат сопствени (дисидентски, девијантни) начини на поврзување со главнотековните културни предмети на кои им се изложени и така што се идентификуваат со особените аспекти на тие предмети кои се или нехетеронормативни или сеотворени за нехетеронормативно чувствување.372 Ова може да објасни зошто некои геј- или протогеј-машки субјекти гравитираат, уште рано, кон конкретни жанрови на дискурот и на чувствувањето, сосе нивните сродни културни облици (како што се холивудските мелодрами и бродвејските мјузикли).

Еден друг мој геј-пријател, додека сѐ уште бил основец, ја преработил автобиографијата на Кристина Крафорд Најмила мамичке и ја преточил во драма – само што ликот на Кристина го преобразил во машко, надевајќи се дека кога ќе се поставувала драмата, тој самиот ќе ја игра таа улога; промената на полот му овозможувала драмска улога што можела да посредува меѓу неговиот мажествен идентитет и неговата емоционална идентификација со абјектниот, но моќен мелодраматичен женствен пример.

Се разбира, многу машко геј-искуство е кодирано во таа сцена: сигурно, некои геј-мажи се ложат на овој кинематографски момент затоа што во него гледаат претстава на емоции што им се познати од сопствениот живот, ситуации што и самите веќе изобилно ги искусиле и од значително непосредно искуство.

Во случајот со сопранската арија има да се додаде уште понешто, неколку дополнителни размисли што можеби ќе помогнат да се објасни зошто шефовите на државите обично не упатуваат на Ritorna vincitor! кога си ги испраќаат репрезентациите на олимписките игри и кога на стадионите навиваат за нив (макар што победославниот војнички марш од Аида навистина се пушта, па дури и се пее, на европските фудбалски натпревари).

Ваквата буквалност го сведува овој кинематографски момент на прост одраз на геј-идентитетот, а не средство за геј-идентификација и израз на геј-желбата.

Ако не сум разбиралив (нема причини да не сум разбирлив), ќе објаснам зошто...

Вербата во човековата моќ да ја објасни новата судбина даваше на преземената дипломатска мисија некаква дополнителна моќ, која можеби и го оправдува постоењето на оваа професија во времето кога во светот се губи смислата на некогашните граници, кога заедничката планетарна судбина станува неодминлива реалност.

Требаше на старите пријатели да им се објасни зошто се распадна Југославија, земјата симбол на неврзаноста, зошто не се најде конфедералниот излез, зошто се водеа братоубиствените војни?

Ако не сум разбирлив ( нема причина да не сум разбирлив), ќе објаснам зошто ...

Во собата на црковната куќарка во која живееше, заедно со него дење и ноќе живееја испреплетени мирисина едно минато, билни мелеми за војувачи, стопен восок, катран. околу него без расфрелени стуткани листови од некаква стара тетратка - обвинуваше, не можеше да објасни зошто.

Тоа киберпросторот, не несреќа туку објаснува зошто виртуелната нешто друго, всушност несреќа реалност е космичка несреќа. на стварноста.

Тоа објаснува зошто виртуелната реалност е космичка несреќа.

Па, јас имам 75 години”, вели, вешто избегнувајќи го прашањето и наместо тоа објаснува зошто неговиот ум е зафатен со потрагата по идеална смрт.

- Е бидејќи мислиш дека знаеш ќе се обидам да ти објаснам зошто се смееле и што се случувало.

- Ах, Маци сака кај тебе! - рече мајката со бебешкиот тон.

Звучеа глупаво и празно, и никако не можев да му објаснам зошто мајка му ме навредила.

Всушност, во тоа важно писмо госпоѓата Лајбовиц се обидува да ти објасни зошто (воопшто) се решила да кореспондира со Тебе: тоа го сторила исклучително поради својата фасцинација од светот на твоите родители и онаа чудесна тишина, Барт би ја нарекол Љубов, која нив ги одржува обединети во текот на многу години (Старова, 2008: 22).

Микеланџело (Michelangelo), да речеме, налетал на Виторија Колона (Vittoria Collona), маркиза од Пескара, која му станува блиска пријателка: макар што речиси воопшто не се гледале (своите последни години таа ги живеела во манастир!), тој и посветил некои од своите најдобри сонети, не престанувајќи да и пишува и да и ги праќа цртежите, правени специјално за неа, сѐ до нејзината смрт...

Неговиот поттик и неговата причина.

По неколку секунди четворицата, на сиот глас, се кикотевме, а никој од нас не знаеше точно да објасни зошто.

Тоа беше закон за мене, но наместо да молчам, мене ми дојде нагон за смеење, не знам и сега да си објаснам зошто ми беше толку смешно.

„Ние во семејството имаме две потекла“, подоцна му раскажуваше Елефтерија за да му објасни зошто е црномуреста.

Тешко може да се објасни зошто П. Шатев, кој ги изнесува главните моменти од истражниот затвор, ништо не кажува за другите тројца свои другари.

Многумина и тогаш и сега не можат да објаснат зошто гемиџиите го запалиле “Бошнак-ан“.