ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Што се случуваше на плоштадот? Ние, горе на Калето, не можевме да разбереме што се случуваше, но ни беше јасно дека се работи за нешто големо, повозрасните велеа историско, што требаше да ни се разјасни со текот на времето...

Кога погледите ни се избистрија и можеше јасно да се види што се случува на плоштадот, некој од нас извика: – Кози, илјадници кози и луѓе на плоштадот!

Настаните кои им се случуваат на предметите немаат својство на доживување.

По ослободувањето на Скопје дел од членовите на британските воени мисии се стационирале во градот и оттаму ги следеле сите настани што се случувале во градот и оттаму ги следеле сите настани што се случувале на територијата на Македонија и со тоа го запознавале шефот на британските воени мисии во Југославија Фрицрој Маклин.

Никогаш повеќе јас не можев да се насладувам со свирењето саксофон како во времето пред да научам да свирам; така е и со љубовта: штом се совлада технологијата на љубовта, исчезнува митската претстава за спојувањето на мажот и жената како нешто што се случува на неопределен и слободен начин.

А, ете, сепак, тоа ѝ се случува на мојата толку добра другарка.

Самата таа никогаш не спомна дека посакува да стане мајка.

Клара секогаш зборуваше за мајчинството како за нешто што им се случува на другите, како нешто во што може и треба да помогне, ако некоја мајка се нашла во невоља.

Несреќата е потценета работа кога им се случува на другите. Среќата, изгледа, исто така.

Но, никој не успеваше да заспие, зашто секого од тие изморени ѕидари и во сонот го настигнуваше она, што се случуваше на старите гробишта.

Берогројзењето обично се случуваше на почетокот на школската година, во периодот кој хрониките на школските тетратки го обележуваат како Есента во нашиот крај.

Тогаш врагот, кој дотогаш, закачен со опашката за катарката, висеше со главата надолу и, невидлив, гледаше што се случува на бродот, веднаш го зеде ликот на тој човек.

Но тоа му даваше можност да ги искушава луѓето на тој начин што со нокотот ќе црта крстови и ќе ги претвора во злато.

И што е вистина: она што се гледа од врвот или она што се случува на улиците на Bronx?

Оваа шанса за работа за неа беше повеќе како забава, бидејќи многу го сакаше модниот занает и светот на кој тој занает припаѓаше: боите, новите форми на моделите, текстурите на штофовите, деталите на чевлите, накитот, украсите во косата, движењата на манекените, атмосфера на припремата, изненадувањата кои се случуваа на секоја ревија, динамиката на работата која во себе носи големи тензии но со тоа и нови плодови на креацијата.

По борбите меѓу гладијаторите, другиот ден, следел масакрот на сто лавови, сто лавици, двесте леопарди и триста мечки.

Да се заслужи оваа тишина значеше да се исчитаат битните таткови книги.

Ова се случувало на празничните денови на Римската империја, но во денешни времиња човештвото осудува на мачеништво и свирепа смрт милијарди животни, размислувал утешно стариот Бургиба.

Требаше да се заслужи оваа тишина, како што се случуваше на Мајка.

За да се разбере природата на сегашната војна - зашто, и покрај прегрупирањето што се случува на секои неколку години тоа е секогаш истата војна - мора прво да се сфати дека е невозможно таа да биде решавачка.

Тоа обично се случуваше на пладне, кога сонцето ќе дојдеше токму врз главата на секој Турчин не правејќи сенка, и таа молитва, му објасни Неби-ага, се вика оглен намази.

Многу јасен пример за ова е хипертекстот. Не е пријатен за употреба - бидејќи се случува на компјутерски екран - но е далекусежно револуционерен во размислувањето.

Рече: „Знаеш, старите немаат разбирање за ова што им се случува на денешниве млади“.

Сѐ што се случува во селото: добро или лошо, се случува на него: преку него врват и свадби и свадбари, и погреби и музики, и арамии и војски, по него во селото доаѓа една власт а си заминува друга, по него се испраќаат и пречекуваат луѓето за војници, печалбарите по светот; на него седнуваат старци и старици да се топлат на сонцето, на него везилките од селото се собираат да везат и пеат; на него се читаат наредбите на власта, по него се тркалаат бочви за да киснат во езерото; крај него се садат муренкови стебла за сенки; на него говедарот го собира добитокот за пасење; којшто ќе дојде од градот или околните места да купува и продава, на него купува и продава; тесните сокаци: одат кај ќе им текне; се кршат, се извиваат, се провираат меѓу куќите, кружат и пак одново се враќаат и излегуваат на широкиот пат крај езерото; по отпадоците што се фрлаат на нив, се знае која куќа што готви за јадење која што заклала; која бара заскитан добиток или деца, во која се веселат, а во која водат војна; по тие сокачиња, ако си невнимателен, можеш да се чукнеш во столче, во синија, во каца, во кош, во тезгере, да се слизнеш на лушпа од тиква, од лубеница, од лепешка; да цапнеш во бразда што одненадеж ти излегла, да се сретнеш со натоварено добиче со кое не ќе можеш да се разминеш; да ти лавне одненадеж од некоја порта куче, да те запраша некој кој си и кај одиш, да те викне некој што започнал сам во дворот да пие; низ нив и зиме и лете струјка ветер од езерото и шишти како низ тутурка, како низ оџак; галеб кога ќе се најде во нив, креска како да се загубил; боите на куќите: сината: луѓе вљубени во езерото, во мирнотијата, во спокојот; мудри, темелити, неизбрзливи во ништо, сигурни во она што го прават и говорат, верни на она што го преземаат или ќе го наумат; добри, предобри, душицата како на дланка да им се гледа; засакаат ли нешто - се врзуваат за него трајно и за век, како што се врзуваат земјата и историјата; зелената: скитници; непостојани во сѐ: во потфатите, во работата, во мислите, во духот, во зборот; она што го започнале денеска да го кажуваат, ќе го завршат вечер, утре, или никогаш; не држат многу за ред, за збор: зборуваат за работи што не им се доволно јасни, одговараат на прашања пред убаво да размислат, решаваат пред да бидат наполно сигурни; слобода и ширина имаат во сè; жените со рулче на раце или на босици седат на прагот; децата им мочаат кај им е ќеф, седат на прагот или скитаат по сокаци; очите им играат како во масло.

И сѐ што се случува на тоа патешествие низ животот секој со сопствениот к’смет и табиет е непознато, симболи, пораки и вистини на непроговорени јазици, само времето ќе ја открие нивната цел, ќе одживееме и ќе отпловиме некаде во вечноста, во утробата на универзумот.

Најголема трагедија е да видите многу од светот но сѐ уште да не успеете да допрете до сопствената душа.

Така, на 14 септември 1942 година, „Њујорк тајмс“ ја пренесува веста преземена од Шведското телеграфско биро од Софија, имено, дека во „Бугарска Македонија избила крвава побуна“ во која „востаниците ги убиле сите бугарски службеници во неколку мали градови“ со оружје „добиено од непријателски авиони, кои се изгледа руски“.

И покрај обидите да се прикрие активноста на партизаните во Македонија, сепак имало и такви новински агенции кои известувале за она што навистина се случувало на територијата на Македонија.

За на она што се случувало на Балканот, секој од министрите на САД информирал преку телеграми (една до две неделно) до Стејт департментот.

Во неа биле опфатени, по хронолошки редослед, сите настани што се случувале на територијата на Југославија, од 27-мартовските настани, преку шестоаприлскиот напад и капитулацијата на Кралството Југославија, до прикажувањето на раководната улога на Комунистичката партија на Југославија во организирањето на НОД, како и неуспешните преговори со генералот Дража Михаиловиќ и почетокот на неговата соработка со силите на Оската.

Исто така, посебно место е посветено на јакнењето на Народноослободителното движење во текот на 1942 и 1943 година, и покрај фактот што против него биле преземени пет непријателски офанзиви.

Дури гемиџиите и да не сакале, или да немале потреба од контакти со ЦК, самиот ЦК не можел да биде индиферентен и да не се интересира за сѐ што се случувало на револуционерното поле во градот, па и во цела Македонија.