ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Ние пренесуваме дел од атмосферата на судењето и ги изложуваме аргументите на оние што го бранат и напаѓаат овој контроверзен „уметничко-вандалски“ чин.

Истото може да се најде во книгата „Ноуменологија на телото“, Табернакул, Скопје, 1994 ) 2 Oto, Klemm, "A History of Psychology", Transl. E. C. Wilm and R.Pinter, New York, Charles Scribner's and Sons, 1914, p.169, citirano vo: Klein,David, "The Concept of Consciousness", Universituy of Nebraska Press, Lincoln ѝ London, 1984, p.7 3 Margaret,Wilson,"Descartes", Routledge and Kegan Paul, London, 1978 (a), p.177-189 4 R.W.Sellars,"Aristotelian Philosophy of Mind",vo Philosophy for the Future, The Macmillan Co., 1949, p.569 Маргина 37 45 ~ Gесшрукциjа ~ /умешносш ~ 46 okno.mk пример 4 Aleksandar Brener Хроника на едно судење Руско-израелскиот уметник Александар Бренер во музеј со спреј, цртајќи зелен долар, ја испрска славната слика на Малевич, Бел крст на сиво, и со тоа, предвидливо, предизвика лавина реакции.

Што беше тој крив? Можеше ли тој да знае дека неговата тиха појава ќе предизвика таков немир во оваа осамена куќа, дека ќе му се противстави тој на еден човек што ќе се најде побуден да го брани од него најмилото?

Над училишната врата се вееше знамето, издупено од куршуми и влеваше леснина и радост во душата: слободата довтасала веќе, па еве ја, еве ја овде меѓу нас, нѐ гушка, нѐ милува и го брани ова делче од просторот слободно да дише ...

Пејте, извикува одново и тие пеат сѐ дури првиот старец не изусти: Аларах, Римјаните не даваат ни петаче злато.

Стравот е постар од песната, но во тоа е и големата предност на животот кој го бранам: сѐ што имав му го завештав нему, сѐ што можев направив за него и сосем природно е јас да го бранам него а не неговата сенка.

Милиони Римјани ќе го бранат градот!

- И, радосен што го гледа пак станат и бодар, тој му рече со смеење: - Ами, Прилеп, кој ќе го брани, бре Цепенко?!...

Да не мораш да го браниш она што си го внесол најубавото во тебе, со единствена желба да причиниш радост, да сретнеш сјај во сакани очи!...

Мечкин Камен се бореше и го бранеше прагот на Републиката.

А понекогаш му се случуваше да ја пробие ноќта, па место дома да појде право на работа; тогаш се заклучуваше во кабинетот и преспиваше облечен на каучот за пациенти, а сестрите го бранеа од нив под изговор дека докторот моментно е зафатен со неодложна научна работа.

Сакав на Луција да ѝ кажам дека воопшто не ми е грижа ни за нејзиниот народен дух, ниту за партијата што го брани, и дека сѐ што сакам е да ја фатам за рака, да ја прегрнам и да ја одведам некаде каде нема ни народен, ни добар, ни зол дух, ни партии; на некој остров каде ќе можам до мила волја да ја бакнувам во папокот, да пијам вино од таа слатка чаша на нејзиниот стомак, да ја опсипувам со милувања и бакнежи; но не смеев да кажам ништо затоа што Луција гледаше сосема разочарано во мене, ме мразеше, ме презираше поради мојата недекларираност, поради отсуството на здрав корен во мене.

Тој рече дека морам да ја слушнам таа музика; тие се всушност само бледа слика на вистинската, преподобна музика; рече и дека сега му е смешно што го бранел џезот пред народната музика, и дека сето она што го напишал во есејот била чиста глупост; рече дека постои само една музика, и дека задолжително морам да ја слушнам.

Но, да го знаев тогаш она што го знам сега – односно, дека самиот наслов на предметот ќе го чини Универзитетот на Мичиген речиси онолку време и напор да го брани колку што му требаше за да си ја одбрани доследната примена на позитивната дискриминација во своите приемни политики – сигурно ќе го наречев некако поинаку. ‌Меѓутоа, откако почна контроверзијата, веќе беше предоцна да му се менува името на предметот.

Директорот за додипломски студии на Катедрата за англиски јазик, продеканот за додипломско образование (професор по морска геохемија) и претседателот на Универзитетот објавија соопштенија во кои го објаснуваа и го бранеа предметот.

Тој ден месец и година во попладневните часови од одредот што изгина, само двамина мажи, партизани, борци на Демократската армија на Грција, го бранеа ридот.

Ако се однесуваме со презир кон народниот наш јазик, ние само им враќаме со неблагодарност на нашите родители за сето нивно духовно гледање и воспитание. – Ние имаме и право, освен долгот, да го браниме нашиот јазик и тоа право ни е свето.

Притоа ние не сакаме туѓо, а си го браниме своето.

Да си го зачува некој својот народен јазик и да го брани како светиња, значи да му остане тој верен на духот на своите предедовци и да почитува сѐ што имаат тие направено за своето потомство.

Народните интереси ни налагаат, за да ги заштитиме нив, да го браниме нашиот јазик од пропагандите.

Театарџиите играа на две сцени. Имаа став и го бранеа.

Онисифор Мечкојад уште го бранел својот дедо и го повикувал и господа за сведок.

Јаков Иконописец за миг подзинал од неочекуваното прашање. Каква стапица му готви Онисифор Проказник?

Како што го бранев него пред другите, сакав да го одбранам и другиот Онисифор пред него.

Бев болен и мал момчак чии прсти тогаш не допреле женско месо и можев да знам дека и со маки ќе се исправам, ќе допрам врв на нож до грлото на килавиот Јаков Иконописец што пошол сам од Кукулино по нас да ја одмаздува својата споулавеност и да го прашам кој ќе го одбрани од казната за која треската ме определила, и можев да ги прашам засипнато другите по што се позрели од мене кога не процениле како и од кого горел Круме Арсов и кој е грешниот светец дојден да го убие волот на Цене Палчев или на Чучук-Андреј или на Осип Сечковски, не знам, на еден од луѓево чија желба е да донесе камења, два и тешки, за воденица со мрак под покривот што ќе е светлост само за призраците, и пак не станав од сламата на Никифоровата кола, еднаш со скршена, сега со втора оска, а небото не се уриваше со бучава како што мислев и не летаа ни врани ни пропаски, ни некои евангелски птичиња со црвени вратови и со грпки, само татнеше под нас земјата во која коските на мртвите се кршеа една од друга и нѐ предупредуваа да клекнеме и да се помолиме за црвите во нивната шупливост, и чувствував со ноздри дека ќе испука дамкавиот камен од кој се спуштија Онисифор Мечкојад и Јаков Иконописец и ќе пушти од себе стеблики со горчливо млеко во себе, меѓутоа слушав шушкаво дишење, свое бездруго, останувајќи бессилен под влажни сенки како под кожа на страшно голема гуштерица, и си реков не си веќе жив, сполај му на господа, сонуваш мртов сон обидувајќи се да мрдаш со прстите во опинците, си раскажував, а во тие опинци уште лежеше студот на водата од потокот што го прегазив кога се враќав од Мечкојадовото засолниште во забелот, во тој ден или вчера, пред сто години можеби, и го барав со внатрешниот вид на очите среќниот миг на детството од дните кога со врескање се прерипува баднички оган, наеднаш без возбуда да се сетам дека бев премал кога мајка ми умре заедно со мојата новородена сестричка и кога татко ми отиде и не се врати, едни да докажуваат дека загинал од димискија, други да се колнат дека се преженил кадрав и убав, животворна сила заради која и света Петка повторно ќе можела да се најде на земја.

„Не давај ме, внуку, на никаквециве, ќе ме обесат“ - ревеше Јаков Иконописец, го слушав со затворени очи и знаев дека ќе се случи она што часкум го сонив, Калпак и неговиот булук ќе се стрчнат, се стрчнуваа веќе и го носеа на раце или го влечеа со пцости кон габер или кон врба до раб на оризишта фатени од огради на ископана земја, еден врзуваше јазол за јамка на јаже, друг на побелениот Проказник со секира му стоеше на пат не пуштајќи го да го брани малоумниот злодеј од кого очекуваа да се почувствува возвишен пред умирање и да признае дека палел, дека убил вол со тризабец, дека светците од неговите икони ќе му ги простат гревовите.

„Тој сега лесно може да им ја разгори улавата крв и да ги урне врз мене со секира и со колови.

Но игуменијата не била руменолика девојка да ѝ се радува и да се кити со кукурек и јаглики: доаѓа време кога јаболкниците ќе бидат нападнати од гасеници, а компирот од кртови и слепи кучиња.

И како и секој споулавеник што од дните на разумни расудувања крие во себе итроштини кои го бранат и му даваат сила во некои часови, смерно се наведнал.

Но тоа законот изречно им го бранеше, па тие обележја место на кое кога-тогаш, се надеваа, ќе ја подигнат црквата.

Пламенчето само црцори и само се поткусува. Јас го зачекувам со дланката, го бранам. 257

Крај реката посадивме и неколку ореви за да го бранат овоштарникот од стекување, од подлокување.

- Јас го бранам мажот ми, велам, јас нему и пред бога сум му дала збор дека ќе го бранам.

Пред сто лета или вчера (сеедно е сега за нас) по тој двобој Жеро Жерав недостижно славен станал: “Што е мое ќе го бранам?“

Сепак, јас би сакал да го бранам ставот дека има нешто посебно во начинот на кој ние луѓето сме интелигентни.

Куќите во маалата биле преку авлиите поврзани со мали капиџици, односно вратички на ѕидот помеѓу две куќи.

Живееле во тој мал микрокосмос какво што било маалото како во тврдината во која го бранеле својот опстанок со голема меѓусебна толерантност и солидарност во неизвесните времиња на балканската историја.

Мајка ти постојано нешто ми дофрла и забележува.

И таа и тетка ти го бранат дедо ти кога го напаѓам.

Но, при школска примена на Орвеловата двомисла, истите тие луѓе на кои им е смешен комунистичкиот мит за преодниот период, го бранат и веруваат во „пазарно-економскиот“ мит на транзицијата.

Дине Бочаровски цел ден не подал глава надвор од дрвената куќа, неговите деца и децата на Тронда ги крпеле проѕирките со штичиња, а Риса и Тронда, подеднакво загрижени, се обидувале да му го кријат шишето и да го бранат од болките што го кинеле во стомакот.

Добро е што го остави големиот внук да го брани најубавото место.

3. Уште од првото сонување научив Дека доселениците всушност Натрапнички им влегуваат во соништата на староседелците И дека со несечените нокти им ги дупчат на староседелците Мешините полни со резервни соништа Па откако ќе ги обесонеа лесно им ја крадеа земјата И во древната абориџинска црвеница Садеа цели плантажи со нови соништа И тогаш јас разбрав дека има и престорени соништа Престорени и превоспитани соништа Оти првите доселеници беа дојдени по казна Како историска претходница на гулазите Само што нив тука немаше кој да ги тормози И севезден да ги потсетува дека се престапници испратени на издржување на казната Туку баш напротив престапниците почнаа Да ги тормозат староседелците и да им ги дупчат соништата Оттогаш коалите со сите расположиви средства Си ги вардат соништата од натрапници со несечени нокти И си го бранат вековното право На дваесетчасовен сон во едно деноноќие Оттогаш сите ги предупредуваме Да не остават на раат да си го досонуваме сонот И на секој еукалиптус закачуваме парола Кој сонува зло не мисли А се подразбира дека кој многу сонува Кога да е ќе го довстаса јавето И ќе окапе од визити на нервни доктори Па тогаш ќе си ги мериме соништата И ќе ја утврдуваме нивната историска тежина или леснина Тогаш сетики уште ќе има бумеранзи Оти историјата без вратки не ја бидува Што се покажа и во соништата од петокраки Макар што никому се уште не му е јасно Кој и како ќе им ги врати на Абориџините Старите продупчени соништа Оти никој се уште не измислил лепило За продупчени мешини со резерни соништа Штоако сега школски авиончиња Влечат на опашките натписи Sorry како што се влечат реклами за кока кола или нешто такво Sorry sorry ама се знае ли што досега се стори И ако сте љубители на рими знаете ли каков оган гори Во продупчените соништа на староседелците На кои денес лефтерно им велат Sorry Како кога некој не сакајќи да им ги згазнал стопалата Во турканиците пред влезот на Олимпискиот стадион во Сиднеј Или на пазарот близу пристаништето Ако се погодите таму на пазарен ден баш во сабота Како на секој пазар и овде под тезга се продаваат разни нешта Па можете да си купите разни збирки соништа Стари и нови соништа староседелски и дојденски соништа Од такви соништа се учи Дека ако нижиш бисери ќе плачеш Колку повеќе бисери во соништата толку повеќе солзи на јаве Од такви соништа се учи Дека ако најдеш алтани во твоите чевли Ќе отпатуваш надалеку дури до новиот и отаде новиот свет А пак ако таму во новиот ти свет Се бакнуваш на сон со некого уста со уста Ќе те фати ревма а богами и потешки болештини Ако си машко и ако се бакнуваш со машко уста со уста Баш како што се бакнуваше еден од наследниците на Ленин Пу пу скраја да е Џабе ти тогаш и соррѕ и се стори џабе ти и цела сурија нервни доктори.

Родени се во времето на Втората светска војна, растат во времето на Хувер и Макарти, постарите браќа им се регрутирани во Кореја, мајките ги учат дека е срамота да се врти со колкови и да носиш тесни панталони, татковците ги учат дека е срамота да имаш црнец-другар, свештениците ги гушат да клечат на колена секоја пред својот тотем, општеството ги учи дека треба да станат домаќинки и да бидат верни сопруги што ќе израѓаат еден куп деца што ќе гинат по Виетнам - а тие се маѓепсани од Елвис, којшто заводливо врти со колковите, маѓепсани се од Џери Ли Луис и неговите тесни панталони со набабрен шлиц, маѓепсани се од црнецот Литл Ричард кога вели уап-баба-луба-би-ба-буп... и ете, затоа вриштат, затоа што им го бранат сето она што душата им го бара!

„Го браниш ли како љубовник?“ „Не е виновен. Ништо не сторил.“

Можеби настаната од потребата да се поттикне јунаштвото кај борците; (нели, се зборуваше, откако успеал да ја протне бомбата низ отворот на бункерот, тој со своите гради го затнал тој отвор низ кој митралезот го бранел влезот во рудникот) а притоа творците на ова тврдење изумиле дека приказнава може да втаса и до ушите на тетка Боса Сотирова и дека тогаш јунаштвото на Благоја нема да е поттик туку ќе претставува бодеж што ќе длаби во срцето на несреќната мајка.

Зар не слушна за една жена која му даде писмо на еден Албанец за да го прати?

Со никој од селаните не се поздрави зашто никој не го бранеше во судот.

Мене никој не ми носи книга.

Пукав, мој Пандо, и не сакав да ја слушам наредбата за повлекување, зашто ја бранев полјанката под Камна, ги бранев камењата, со Кироловото писмо, го бранев и пламенчето на свеќата за да не згасне...

Не влегоа во селото зашто нашите се бранеа...

Успеал и да се здружи со некои бегови и чорбаџии што го бранеле кај битолскиот валија лажејќи го дека Луман навистина понекогаш пленел, ама и против комитите се борел.

А и на оние другине, кои останаа да го бранат“.

Настојуваше постојаната потрага по спасот на главните ликови на сагата, низ помирување и толерантност, одбивање на границите и делбите, да ја види како реалност на земјата, регионот, на народите кои имаа долга историја на страдање.

XXVI Долго време Елен Лејбовиц на еден брилијантен, можеби единствен можен начин, за кој долго време се прашував и никогаш не најдов одговор со што го бев заслужил, го бранеше постоењето на мојата балканска сага, живееше со проблемите на моите јунаци, со смислата на нивното книжевно и можеби реално продолжување, ја бранеше нивната книжевна одисеја во Европа, потоа ги бранеше земјата (поточно земјите на авторот, како што таа нагласуваше) и авторот на сагата во времето на конфликтот во Македонија во пролетта на 2001 година.

Прошета тој по костурските и некои лерински села и изнаприкажа приказни за тоа дека ние сме биле Бугари, та затоа треба да си го браниме нашето бугараштво.

Кој сум јас за оваа машинерија за создавање непријатели, за да се осмелам го „рехабилитирам најголемиот албански непријател во историјата”, дури да го бранам неговото дело во докторска дисертација?

Низ историјата Албанците останаа главно со нивните три вери да го бранат нивниот заеднички идентитет.

6 Луj Фердинанд Селин АРГО ГОВОРОТ Е РОДЕН ОД ОМРАЗА Трињол случајно го сретнав, еден единствен пат во животот, помеѓу 1939 и 1940, додека работев како лекар во диспанзерите во Сартрувил и во Безон.

Јас, сепак, не верувам дека уште долго ќе го бранат од доказите што ги даде Селин. (фрагменти од текстот “Селин кормилар” на Жан Дибифе) елементи на самосвест okno.mk | Margina #32-33 [1996] МАРГИНА

- Немој да го браниш - му свика таа на дедо ми, - нека е жив и здрав, син ни е, ама не е од збор.

Кога некој некому ќе му гибне во крстот и во зборот негов со кој тој на Бога му се моли и мили, тогаш удира камбаната и народот го крева знамето со крстот на помош да си го брани и чува своето и на својот брат.“

И јас за дрво си плачам, што се вели, сум дошла од којзнае каде и, овде, во Сибир, ќе го бранам социјализмот.