ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

„Но, луѓето им даваат на дрогите преголема важност.

Според она што го зборуваат, сѐ зависи од таблетата. Ако вечерта била убава, тоа е затоа што таблетата била добра.

Согласно со извадокот од житието, во текот на Ха­зар­ската мисија Константин го посетил Херсонес (на Црно море) и пронашол таму Евангелие, напишано со, како што вели житието, роски букви.

Натаму се раскажува како Константин во Херсо­нес пронашол човек кој го зборувал роскиот јазик, стапил во разговор со него и прилагодувајќи се кон неговиот јазик започнал кон својот говор да при­менува разни букви, така што набргу читал и пишувал на роски, на што „мно­гумина се чудеа“.

Во јавна установа, јавно претпријатие и друго правно лице што врши дејност на јавна служба, орган на државната управа и орган на единицата на локалната самоуправа – потреба од работник се обезбедува со објавување на јавен оглас во најмалку два дневни весника од кои најмалку во по еден од весниците што се издаваат на македонски јазик и во весниците што се издаваат на јазикот што го зборуваат најмалку 20% од граѓаните кои зборуваат службен јазик различен од македонскиот јазик (чл. 22, ст.1 и 3 од ЗРО).

5.  Работодавачот потребата од работници ја обезбедува преку: 1) огласување на јавен оглас во дневниот печат на товар на работодавачот; 2) објавување во службата надлежна за посредување при вработување, без наплата, во согласност со закон; 3) посредување на службата надлежна за посредување при вработување 68 преку упатување на лица за вработување од евиденцијата на невработените лица и 4) агенција за посредување при вработување со наплата од работодавачот, во согласност со закон.

И татко му тоа обично му го зборувал, „џукело една”, но ако сега обратно го прочитаме зборот, тогаш тој значи бог (dog-god). Frater Neo Во тоа време Lazer повеќе личеше на бесно куче отколку на мирен лав.

Керадер тоа го зборува како вистина по ѓаволите сакам да речам тој ја уважува таа свиња - дури беше еден од главните педери заборавив како ги викаат таму преку со оние Италијаните после големата војна замисли ги само тие дибеци кога го здогледале како го мота тоа црево долго пет стапки еден ден - само сакал да го извади проклетиот боздоган вели Керадер - па тие помислиле мора да е педерски бог-на-боговите или такво нешто и сакаа да го вработат или како тоа се вика добога е па Морт сфатил дека тоа не е толку бедна работа знаеш подобро отколку со него да вадиш нафта по Арабија или да затнуваш дупки по холандските насипи како што досега правеше таа свиња останува таму некое време и тие момичиња таму во тоа италијанско место го мачкаат со ежова маст и маслиново масло и сите заедно работат како весталки девици го соблекуваат таму на полињата и ги прскаат нивите и го истакнуваат Морт вели дека тој вели тогаш најмногу се приближил до онаа вистинската работа жими сѐ! да умреш од смеење! и тие му носат сѐ некакви остарени тетки и пензионери тој ги распорува како со некаква зачудувачка еутаназија за стари госпоѓи и ги благословува сите нивни ебани раѓања гмечејќи го својот член дури по малку и копајќи од страна на бунарот но ќе се распичка со римокатолиците затоа што не е обрежан па тие сакаат да го млатат но Морт вели не и тие не можат да му пријдат кога го има тој огромен овен па со него изведуваат чудо и му го збрчкуваат стариот стојко со света водичка и му го загреваат семето па тоа ги спржува полињата а еден ден дури запалува некој проклет вулкан и тој мој боже! не губи време стварта да ја префрли преку рамо и оттаму фаќа магла жими сѐ! но сега ко што велам таа ситна лирика е покојна и отпеала и тој се вози горе-долу со лифтот како и сите ние еве сега влегува во тој проклет кафез покрај нас куп гадови што се заебаваме со онаа малечката што управува со тој смртно опасен лифт некако чешајќи го својот набрекнат задник кобојаги случајно и мил боже како само се унервозува и пренемага белки пола од нас се брани пола привлекува играјќи се со тоа зуење на рачкат и летејќи угоре низ тоа зградиште и баш тогаш стариот Керадер жими сѐ тој понекогаш стварно изненадува таа шизната свиња ја мерка нејзината пурпурна сукњичка и што велиш! малечката воопшто не носи гаќички! нешто преубаво батка сакам да кажам слатка праска распукана пред туѓ овоштарник и кутриот стар Морт тој кобојаги малку се клешти малку навредува и за момент ние другите не гледаме во што е работата околу што целата узбуна меѓутоа тогаш таа неверојатна работа одеднаш испаѓа и се ниша токму под неговата брада како ебено божјо око жими мајка а тогаш ете тој голем откачен боздоган и мој батка се грчи тој и кине како проклетата секвоја кога паѓа богаму и го погодува стариот Керадер трас! и тој паѓа право на подот! неговиот најдобар пријател и таа мала бедна момичка таа фрла поглед кон тој невозможен член што кружи наоколу и удира по ѕидовите па таа сосема паѓа во несвест и жими мајка се струполува право врз онаа рачка на лифтот и за секунда батка помислив сите отидовме по ѓаволите 15

На немилата ситуација, да не должам понатаму, ќе ѝ ставиме крај со вкупниот откуп за нивната слобода, што успеав да го издејствувам пред воените власти”, полн со ентузијазам им објаснува д-р Мертен на соговорниците од Координациониот управен одбор и претседателот на солунската еврејска заедницата Сабетај Салтиел.

„Финансиски, господине Салтиел”, му соопштува со доверлив тон Максимилијан Мертен и погледнува во подофицерот Мајснер, еден левантски Германец кој грчкиот јазик го зборува како вистински фанариот, интелигентен и способен, без одвишна емоција, во кој стекна таква доверба што напати го доживуваше како сопствено второ јас.

Средбата со вас ме наведе да се почувствувам како патник којшто се загубил во земја во која никој не го зборува неговиот јазик.

А селаните знаеја дека Толе никогаш не се шегува, та не му тежи умот да го направи ова што го зборува, толку повеќе кога утре ќе ги нема агите да го бркаат.

Десетарите ги собраа луѓето и тргнаа по војводите, а мракот веќе падна.

Во својот заклучок ќе истакне дека е потребно кога ќе се создадат погодни услови да се спушти на слепо британски офицер кој го зборува јазикот, кој има извесно познавање на земјата и лични контакти. 68

Кутриот дедо Димо! Свесен беше дека многу малку од она што го зборува допира до свеста на дедо Иван, но со ништо друго не можеше да му помогне.

Дождот е благодет. Нека наврне, нека... - зборуваше старецот и изгледаше како веќе да не зборува за луѓето, туку за себе, а и како да беше начисто дека тоа што го зборува не допира до нив.

Ване ја слушаше, не верувајќи во она што го зборува.

Обидувајќи се да го приближиме лингвистичкиот аспект на Дишановите дела на оние кои не го зборуваат францускиот јазик, ја отфрлив вообичаената метода на преведување и титлување на извесен број англиски зборови врз оригиналниот филм.

За оној којшто го зборува францускиот јазик овие фрази ќе звучат бесмислено, но, гледачот сепак ќе се обиде да се занимава со нив онака како што обично го употребува јазикот.

Вознемирените очи на Рози бараа во лицето на Кети да најдат знак дека она што Милан го зборуваше се само фантазии на еден старец, но во благородното лице на Кети, во нејзините очи, прочита потврдување на сето она што го кажуваше Милан.

И тој меѓу нив се чувствува како дома, го зборува нивниот јазик, ги вреднува нивните умешности и го цени нивниот труд.

Слушам го зборуваат дека за пари на многумина им потпишувал дека биле борци.

ПАНДЕ: Така е, сето тоа што го зборуваш е убаво, само, една наша стара поговорка вели: „Додека не скокнеш не вели — оппа!“

На крајот уште ќе ве погледне крајно внимателно, потоа ќе плукне пред себе и ќе си замине.

Едно време вие гледате по него и во себе си го велите она што го зборуваат сите негови жртви, токму: „Каков е овој, сепак, загадочен човек!...

Употребата на јазикот ги исцртува границите на културата: култура, во најмала рака, се состои од поединци кои го зборуваат истиот јазик.

Самото поимање на културата, особено во неговата класична, антрополошка формулација од деветнаесеттиот век, претпоставува средишна, дури и основоположничка улога на јазикот.

Културните групи ковенционално се идентификуваат во однос на јазичните заедници.

А има и цело множество геј-мажи, на различни возрасти, кои се длабоко опитни во машката геј-култура, кои изгледа се родиле во неа и кои го зборуваат јазикот на геј-сензибилитетот како да им е мајчин.

Учењето човечки јазик е почеток на акултурација и социјализација.

Најголеми добитници од овој тренд да се претставува културната различност како невина и безопасна разновидност се оние маргинализирани групи што сè уште го носат тешкиот товар на некоја стигма и чие однесување во јавноста, затоа, и натаму предизвикува силна и широка одбивност: Афроамериканците кои си го зборуваат црнечкиот англиски во белечко друштво, геј-мажите што се бакнуваат на улица, буч-жените што заземаат лидерски улоги и наметнуваат авторитет над мажите или лицата со посебни потреби кои со тешки маки и упадливо се трудат да совладаат некој простор што не е скроен за нив.

Ќе ти кажам дека мене не ми е битно: Како се викаш, што работиш, како заработуваш за живот, дали некаде членуваш, како се облекуваш, каква музика слушаш, колку години имаш, во која фирма работиш, како ги трошиш парите, кој јазик го зборуваш,колку си висока и тешка...

-Ако сакаш да запознаеш некого, слушај го што зборува: тоа што човекот го зборува (она што како збор излегува од устата) доаѓа од умот, а е наталожено во срцето.

Италијанскиот во Драч го зборуваат скоро сите постари жители.

___ 24 Во својата татковина одат. Во татковата земја! Не е ли така? 25 Тука е Грција. Тој јазик да не го зборувате. Да зборувате грчки. 26 Ντοπιος – (староседелец) така Грците ги викаат Македонците во Егејска Македонија.

Во кафеаните најмногу си го зборуваат јазикот на прадедовците што не го разбираат денешните Грци, а дома го зборуваат јазикот на земјата каде им останаа корените.

Туа – мешајќи го костурскиот говор со македонскиот литературен јазик - од купчето оддели неколку исечоци од весници – пиши како ние тој ден дадовме заклетва дека нема да си го зборуваме нашиот јазик.

Тука се зборува влашки, грчки и постарите жители, го зборуваат локалниот македонски дијалект.

Но грчкиот го зборуваат скоро сите Албанци на возраст од 18 до 70 години.

Јас реков тогаш дека таква е вистината, којашто не ќе им се бендиса на мнозина, но јас не можам да го зборувам она што ќе му се бендиса на некого, туку она што е свршена работа, со која порано или подоцна ќе треба да сметаат јужните Словени, па затоа е нужно да се знае новото течење сред Македонците за да се определат јасно односите на јужните Словени кон него и да се избегне бесполезната и штетна борба помеѓу нив.

Понекогаш му се чинеше дека нивниот јазик го зборува подобро и од својот и македонските зборови сосема природно му доаѓаа кога сакаше да каже нешто, дури и пред оние на неговиот мајчин јазик.

Тогаш за првпат разбра колку нешата се смениле, оти му беше тешко и непријатно да го зборува јазикот што (сѐ уште) совршено го познаваше.

А другото што го зборувавме пред малку, за парите де, на никого ни половина збор.

Она пладне, кога војната беше оттатнета, а нејзините сенки сѐ уште стоеја во изгорените куќи на нивното село, и во разурнатите мостови, и во разодградените плотишта, а по селските сокаци се тркалаа празните картонски кутии од УНРРА, и селаните се облекуваа во половните американски карирани виндјакни со неминовната црвена шарка, и кога двете селски бакалници беа прекрстени во Кооперативни сектори, а секој нивни ден се завршуваше со по една фронтовска конференција, на која тие по двајца-тројца продолжуваа да се запишуваат во Задругата; она попладне, во кое исто така мнозина, продолжувајќи да немаат доверба, а и Змејко беше меѓу нив, обично молчеа, за сето време, сите тие денови, и додека се меткаа по цел ден по средселото, а и вечерта на конференциите, а дури после си се разотидуваа кон дома; она попладне, кога ќе им станеше чудно ако речеше некој дека оваа вечер нема да има конференција, толку чудно и толку пусто, што дури и самите би ја закажале неа, она додека исчекува задружниот курир - поранешениот пандур, - пак да притропа со барабанчето по сите мегдање од селото и се чудеа што уште го нема; во таа тишина, во која стоеја зачмаени на средсело сите мажи, а меѓу нив само ретко ќе пробечеше некој глас, кој можеше да бара или огон, или тутун, кој ниеднаш не кажуваше ништо повеќе: тоа пладне, во кое подоцна се насобираа сите крај една лимузина и еден џип што пристигааа од градот, носејќи уште една од сите оние делегации, што доаѓаа на конференциите и постојано им го зборуваа сѐ тоа пак тоа, сега од колите излегуваа луѓето и се поздравуваа со селаните со онаа неприфатена, одгатната фронтовска желба за приближување и Змејко уште на прв поглед го препозна онојго.

Тоа најмногу го зборуваше Толе Грнчарот од Вранештица.

И тогаш низ телото на младата жена поминале трпки, а нејзините молежливи очи упатиле поглед што го зборувал истото што би го кажале и подадените раце.

Дајте ми го тоа, браќа душовадници, и ако постапите така, ни мојот сакан господар ни пак јас нема да ве прекориме дента кога ќе се сретнеме пред Господа.“

Изгледам наивно, меѓутоа, еден многу интелегентен човек треба да внимава на тоа што зрачи од моите очи, а не на тоа што го зборува мојата уста.

Или, ќе исчезнат, ќе го променат изгледот, ќе научат да го зборуваат проловскиот сленг, ќе се вработат во некоја фабрика и така непрепознати ќе си ги одживеат животите во некоја споредна улица.

Оставаше впечаток како да се обидува да го зачува тоа што го зборува како тајна помеѓу себе и телекранот.

Продолжи, свесен дека тоа што го зборува мора да звучи истовремено и неубедливо и претенциозно: „ Ние мислиме дека постои некаков заговор, некоја тајна организација што работи против Партијата и дека вие сте замешани во тоа.

Да, бегот цело време ова го зборуваше за него: го ставаше на местото што му го беше одредил како казна.

„Погребот е свечен чин, како и свадбата, како и други свечени моменти“. Постојано го зборуваше тоа.

Трошчејкин на тоа реагира дека не е можно Љуба ова да го зборува сериозно, инаку би било страшно тоа, тој да создава само за чудовиштето во себе и само за него.

Твоето тогашно безумство и тоа што тато ти го зборуваше.

Ти, впрочем, убаво го зборуваш италијанскиот јазик.

- А нас не опљачкаа до игла, - дофрли една од жените.

Местото ни е наше од дедовци и прадедовци и наше да остане. И си отиде.

Како што велеа мажите што биле таму, даскалот онака горделив, излегол надвор и почнал да му се дере на стопанот: - Како, бре керата, незнамитис ниеден, ти му дозволуваш на син ти да го зборува тој гнасен и варварски словенски јазик?

И слушам: - Господин министере Рендис, вчера во мојот штаб дојде еден војник и ми се пожали дека неговиот татко е интерниран затоа што си го зборувал својот словенски јазик.

Секој ден и јас трчам зад камионите, ги прашувам ранетите деца и чупи да не слушнаа за Ристо мој... чекам книга од него, ама нема...

Германската филмска ѕвезда, Ани Ондра (Anny Ondra) одвај зборуваше англиски и бидејќи дублирањето, како денес, тогаш не постоеше, нејасните места ги снимав со помош на англиската актерка Џоан Бери (Joan Barry), која беше сместена во кабина надвор од кадарот и која го зборуваше дијалогот во микрофонот пред себе, додека г-ѓицата Ондра само ја отвораше устата, како да зборува.

Знаеш, сѐ она што го зборувам за него, за Семјон, за рускиот човек што ти беше татко, кој и самиот се чудеше колку е Русин бидејќи мајка му била Украинка а таткото Козак, само е делче или така да се изразам најмалото делче од вистината за него, бидејќи тој, покрај мене помина без да го допрам; тој беше, ете, да не должам, една голема отсутност.

Е, сите беа внимателно вслушани во она што го зборува а се правеа - ништо не слушнале.

Но му дојдеше ли писмо од дома или од неговата саканица Царјанка, му јавија ли дека има свадба в село, ум немаше во главата; како зашеметен, како споулавен шеташе низ касарната; ниту му се јадеше, ниту го редеше на ум она што му го зборуваа на вежбите.

А тие тоа пак му го зборуваа. И еден ден Скрче му го забуца куршумите на Грдан.

Сето тоа ме восхитуваше, а инаку пишував лоши песничиња што ги објавував во северноафриканските списанија; водев и “ин­ти­мен дневник”.

Посебно ми се допаѓаше она што Жид го зборуваше за Протеј, невино поистоветувајќи се со него.

КЛАУС: Забележувам дека јазикот кој го зборувате не е чист српски.

Јаска, ете, скоро седумдесет и пет години правам, а за такво чудо, некому да му браниш јазикот да го зборува, не сум чул.

Во мозокот мора да е само тоа што го зборуваат комесарите, партиските секретари, инструкторите.

Бидејќи го зборувал јазикот на таа област, Гарсиласо е во состојба да доведе во прашање добар дел од она што тие историчари го напишале, но тој тоа го прави секогаш инсистирајќи на секундарноста на своето дело.

На неговите текстови им претходат текстовите на шпанските историчари, усмената историја на Инките која му ја обелоденил еден од вујковците (замена за татко), христијанската историја, за која тој тврди дека во својот судбински облик го вклучува Перу.

Дерида се осмелил да укаже, на сложен начин изложен овде, дека Борхес е еден од неговите извори; дека претставникот на скорешна, маргинална литература се наоѓа внатре средишната традиција, нагризувајќи ја, а пак и правејќи ја можна.

Бидејќи го зборувал јазикот на таа област, Гарсиласо е во состојба да доведе во прашање добар дел од она што тие историчари го напишале, но тој тоа го прави секогаш инсистирајќи на секундарноста на своето дело.

Колку пати тоа сме го зборувале, си заборавил ли?

НЕМИЧКИ ЈАЗИК- или ластовички јазик е наразбирлив јазик што обично го зборувале луѓето кога не сакале секој да ги разбере што велат.

Она што го зборуваше сигурно не го сфатила, ама солзите во очите многу добро ги разбира.

Тој ова го зборува додека мајка не проговорува ни збор.

Ама прави си како сакаш – во септември никој нема да ти биде крив ако...

Со брат ми не си никогаш на чисто. Може и да изненади.

Сомнително вртев со главата. Не бев сигурна дали е тоа што го зборува вистина, или само една од неговите многубројни измислици.

- Нормална сум и тоа како – го повиши гласот тетка ми – ти многу добро знаеш зошто го зборувам ова.

Чекав тој прв да проговори и се заколнав дка, ако не продолжи со тоа што почна да го зборува, ни по цена да си пукнам од љубопитство, нема ништо да го прашам.