ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

„Што тресиш зелени“, му вели на Сотира. „Барем снегот го чистеа зиме по патон“, се сврти ококорен Сотир, „една инекција можеше да клајш во амбулантана во Лерна“.

Ако нешто и се замешало со друга сорта, ако нешто се изметнело - го чистеле!

Неговите злобни мисли што излегуваат од устата повторно се наталожуваат на срцето,а тоа го онечистува човекот, додека, пак, неговите добри мисли го чистат срцето – ја надоврза својата мисла старецот.

Би требало да го чистат човековиот род од гревот.

Докторите поминуваат само колку да утврдат дали пациентите треба да бидат врзани, и, ако некој од врзаните се изморил од беснеење, да го одврзат.

Еднаш неделно им го чистат изметот од просториите.

Пред тоа пиеле од негова матарка вино со боја на месо и се мезеле со бајати пршки што ги зеле од некој орач за стар железничарски часовник со избришани бројки и без една стрелка но со живо срце под металниот оклоп.

Можеби говорот на престарениот Симон Наконтик траел подолго отколку што Јаков Иконописец петпати ќе можел да се смири на јамката, и на слушателот му здодеало да завлегува во тајната на семоќната судбина па се свртел решен да го чисти патот од камења или, можеби, се разжалил над самиот себе и се расплакал или кажал и самиот нешто големо, умно, нешто што никогаш не било запишано во црковните книги.

Доверливо му пришепнале на попот дека бригадата ќе почне да го чисти со огнена метла градот, од сивите германски касарни на Кале кон плоштадот под камениот вардарски мост, којзнае од кој ден запоседнуван од лажно сакати просјаци и секакви измамници и безработници со очи на кондори.

Не гледав и не бев сведок на мигот кога Симон Наконтик, сиот како зелен волшебник од мочуриште, си го џвакал брадулето и му раскажувал на долговратиот Лазар Аргиров, чиниш е на овој свет само затоа да ги проубавува грдостите, за судбината: тоа е сѐ, човекот во нејзините раце е орудие - коле и беси без совет и без знаење на својата крв.

Го чистиме оружјето и низ цевките гледаме в небо.

Во дворот од училиштето војниците на „Велика Б’лгарија“ го чистеа оружјето и погледнуваа кон патот.

Низ прозорецот сѐ повеќе наудира светлоста и го чисти матнежот во собата, им ги враќа контурите на предметите и ги поставува секој на свое место.

Во првите денови некои од кучињата го гледаа душмански, непријателски како да им е тој виновен што се затворени овде, терајќи инает и 'ржејќи на него секогаш кога ќе го видеа каде што им носи храна или им го чисти изметот со лопатата или ги носи под тушот или во кадата на бањање, при што Богдан трепереше од страв да не го каснат; имаше и такви што беа кротки како јагниња, кои му се умилкуваа и го лижеа по рацете или му легнуваа да ги погали со раката, да си поиграат со него.

„Во прво време ќе го чистиш дуќанот, во летните денови ќе го прскаш сокакот пред дуќанот и ќе го метеш, ќе носиш вода од блиската Капан-чешма, ќе носиш разни работи дома, за ручек ќе донесуваш јадење од дома.

А што сѐ превиде тоа ковчеџе откако пред многу години го купи и му стана составен дел од неговиот живот; се фрлаше во разни превозни средства завиткано во вреќа за да не се гледа, да се заштити или да се носи полесно кога одеше пеш или кога му го даваше некому да го носи; не ретко му служеше да ги потпира на него плеќите или главата на разните железнички или автобуски станици чекајќи воз или автобус за некаде; да седи на него како на столче на палубите од бродовите во долгите деноноќни пловења; да го товари на коњи, магариња и камили по патиштата каде што само тие можеа да одат, да се изложува на ризик, да си го става на коцка животот поради неговата привлечност и будење љубопитност кај разните луѓе што го придружуваа или со кои доаѓаше во допир; да го продава кога ќе немаше пари и пак да не го продаде за да не се одвои од него; да му ги менува или крши катинарчињата кога ќе ги изгубеше клучињата, да го чисти и дотерува кога ќе се наводенеше од дожд и снег, да му го повраќа сјајот, убавината; да им го остава понекогаш на газдите како залог додека дојде до пари за да им ја плати станарината; тој му беше единствен сведок, придружник и другар во патувањата носејќи налепници од разни места и хотели.

Ташко кажува Влеговме да го чистиме бунарот и гледајте што најдов?

Ако живееш у стан, немаш проблем; други го чистат, а ти само уживаш. И уживаш така едно печес месеца.

Го чистиш снегот и пред нејзината куќа зашто така си васпитан од мали ноги.

Така добро го чистат да имаш утисак дека у лет го собираат.

Ќе станеш доктор! Професија и пол. И во мир, и во војна – го чисти ножот.“

- Ами каде тоа пред тебе, човеку? - Ајде, ајде, тргнувај.

Нејзиното око не погледна на друг маж откако Крсто си замина за Америка и ниту на еден маж таа не му дозволи да го допре нејзиното тело.

Дува во шепата, а откако го издувува чекласот, со растреперени прсти го чисти глотежот.

Самиот страшливец и понижувачки услужлив, беше секогаш преполн со желба да ги измачува другите, да се чувствува како ловџија што гони и пука во беспомошно животно.

И ова фрчиче: наместо со него да ги чистам мустаќиве, треба него да го чистам од мустаќиве. (Му го фрла на Спиро.)

СПИРО: (Го зема.) Арно, чорбаџи. (Излегува мазнејќи ги мустаќите со фрчичето.)

Но така е до разденувањето, а штом ќе се развидели, луѓето продолжуваат со лопатите да го чистат снегот, да отвораат нови премини или да ги продолжуваат оние патеки што ги оставиле вчера или кои новиот снег ги зарамнил; се собираат на широкиот пат крај езерото и зборуваат за сè и сешто, а најмногу за мобилизацијата, за своите најблиски од кои немаат никаков глас и за кои не знаат каде ќе ги истават коските...

Ѓорѓија молкум седнуваше да јаде на правоаголната маса, покриена со омразениот чаршаф кој старицата го обожаваше, чуван со години; таа седнуваше спроти него, го галеше чаршафот со едната рака, како да го чисти од невидливи трошки, го набљудуваше син ѝ и му забележуваше: - Зошто не јадеш од црниот леб?

Цупкаше од една нога на друга, облечена во црвени тренерки.

Одново влезе во коритото и продолжи да го чисти дното.

МАТЕЈ: (Зема ѓубровник со метличка. Го чисти пепелот.) Адоболс. БОРИС: Како?

Слушна чекори. Командантот на четата поминува долж рововите и наредува да го чистат оружјето.

Бев како надуен паун, кој се надул и си го чисти перјето.

На определените места пионерите пристигнуваа организирано, поминуваа цел ден во игри и одмор, а навечер, пред да се вратат дома, го чистеа местото од отпадоци, го средуваа да биде убаво и привлечно какво што било.

- Не го чистат со црева, туку со големи камиони - цистерни, - ме исправи Кети.

Покривите од неколку земјанки веќе беа пропаднати и сега луѓето се плашеа за куќите, па со качување или со предегање го чистеа снегот.

Ќе ми ја стави главата во скутот и јас ќе му правам патци, што се вели, ќе му ја одгрнувам косата и ќе го требам, ќе го чистам.

Цело време сестрите се над мене, а јас не знам од кај да почнам да го чистам и да го сакам.

Слегуваат железничарите и патниците и го чистат снегот, го клоцаат, го туркаат, со голи раце го ринат од пругата.

Но, затоа пак станот им го чистев постојано, а и си плаќав за сместувањето, па се чини сметките беа израмнети.