ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Како скриено од патникот, и до денес, како така треба да биде, трите патеки кои водат до Рајчани не се направени.

Куќата имаше долга авлија која водеше кон широка бавча, опкружена со ѕидовите од соседните куќи.

Читателката Елен Лејбовиц, во преписка со авторот Младиот наратор, кој води потекло од едно балканско откорнатичко семејство, гледа како еден ден во градот слегуваат маса селани од планинските предели... со нивните кози.

Ќе бидеме овде, јас свиен во твојот скут, во овој жолтозелен простор кон кој води еден единствен, тесен пат, како што е впрочем секогаш речиси правило, тесен пат да води кон широкото и пространото; ќе останеме овде под сината вселена по која една голема жолта месечина плови како залутана лаѓа во пустина, со изветвено знаме што се вее, како што некогаш бев ти зборувал, без бои веќе и без припадност.

Оваа рамнина е испречена и со безброј патишта, кои водат на сите страни.

Од оние села кои водат кон Црна Скала, кон границата.

Таков нема да најдете зашто електронските работи кои се залепени на ѕидиштата како кутии а се изнацртани со разни линии, бројки и со други енигми издаваат билети со кои обезбедувате влез преку механичките скали, кои водат до една од станиците на „Ла Дефанс“ за „Етоал“.

Морав да се провлечам низ едно подземие, додека излегов на „Кајзер штрасе“, која водеше во центарот на „Хаупт Вахе“.

Но, сепак, на неговата најневралгична артерија- по улицата која води кон врвот „Мон Валеријан“, каде што болницата „Фош“, можеби безброј пати, и дење и ноќе, се разнесува пискотливиот и морничав звук на болничките коли, кои јурат со вратоломна брзина носејќи болни за чиј живот секоја секунда е пресудна а кој можеби, ќе им го спаси професорот Гио или некој друг хирург.

На дното на „Фридрих штрасе“ се наоѓа железничката станица, која води за Западен Берлин.

Речиси нема место кое не е поврзано со пат а сите тие се сливаат во главната магистрала која води или за Брисел или за Лиеж.

Некаде наблизу треба да се вишнее вашингтонскиот обелиск, највисоката градба на американската метропола, симболот на моќта донесен и тука оддалеку, преку помпезниот дух на урбанистичките замисли на Л’Анфан, францускиот архитект и американски револуционер од 18 век, и на градителот на вашингтонскиот обелиск Роберт Милс што го подигнал во втората половина на 19 век – таа извишена тежишна точка на семоќта, пренесена од духот на најдревните градби на денес мртвите градови од фараонски Египет во Африка, преку Париз на ампирот, наполеонската грандиозност и помпезните аксиометриски поставени зданија до кои водат широките булевари.

И биле запознати дека биле пресечени “двете железнички пруги кои водат јужно од Скопје“.

Криминализацијата на дрогите носи големи профити, колку и апсурдно да звучи, старата добра логика со помош на проста математичка операција наречена статистика ќе ни докаже многу лесно дека пазарот на дроги е регулиран токму од оние центри на моќ кои водат цели кампањи за борба против дрогата.

Морам да нагласам, дека сето она што порано се сфаќало како напредок и како тенденција кон комплексност, сега мора да се гледа како епицикли кои тежнеат кон проредување и состојба на поголема веројатност, кои водат во формирање на посложени облици за потоа да се вратат кон општата тенденција.

-Причината за тагата, е човечка замисла: неразбирањето на фактите кои водат до неможноста за остварување на зацртаната замисла.

Не е слепо црево зафрлено на приграничната периферија, туку широко отворена порта и осветлен канал низ кој дење и ноќе се претура синџир од камиони, автобуси, патнички коли, отворена артерија која води кон светот.

Околината пред Тирана расте во голема индустриска зона и заедно со новите патишта кои водат кон градовите што лежат покрај морските брегови, Албанија ја живее својата сегашнина.

Погледна низ вратата која водеше кон балконот и рече: „Се сеќаваш - еднаш стоевме овде, на балконот, ти погледна кон тротоарот и рече: ‘Сакам што поскоро да дојде денот кога и јас онака ќе му помагам на моето дете да прооди.’“ „Се сеќавам,“ реков.

Загледана во џебот, почна да го кажува расказот: „Изгледа толку страшно да се остане стар ерген, да се остари во борбата за сочувување на достоинството додека молиш за прием кога сакаш да ја поминеш вечерта со луѓе, да бидеш болен и од аголот на својата постела со недели да ја гледаш празната соба, секогаш да велиш ‘добра ноќ’ пред излезната врата, никогаш да не брзаш по скалите со својата жена, во собата да имаш само споредни врати кои водат кон дневните соби на други луѓе, да мораш да им се воодушевуваш на туѓите деца не смеејќи да повторуваш: ‘Јас немам деца’, да го обликуваш својот изглед и однесувањето според еден или двајца стари ергени кои ги помниш од твојата младост.

Почувствував како ми се суши грлото. Се закашлав.

Тоа така ќе биде, само што во стварноста, и денес и подоцна, ќе стоиш тука, со опипливо тело и стварна глава, па, значи, и со челото, за да удираш со раката по него.”

Си ја бараше и онаа црна точка во која се таложеа составките на боите, кои водени од необјаснива сила и по таен пат, се разлеваа по платното, пресоздавајќи го светот во нов свет и животот во нов живот.

Ја замолив да седне пред скалилата кои водеа кон чардаците и почнав да ја сликам.

Тој молчеше додека таа не му покажа еден земјен пат кој водеше кон мочуриштето.

Лево некаде кон дното, на оградата врата од ист материјал, која води на улица.

IX. Беше една друга врата во внатрешниот ѕид од собичката, кон која водеше еден широк премин, и за која, ако се погледне подобро, и како да постоеше таа собичка; една врата, на која ѝ беше подредено всушност сѐ во живеалиштето, и Змејко полека се доближи до неа и ја отвори.

Но, колку повеќе се искачуваше по ричката, зад која беше долката со млаките, кон кои водеше онаа дира, толку почесто здивот почнуваше да му се напнува.

Двајцата во устата имаат сламки кои водат до една чаша со сокче.

Таа ноќ, во некаков френетичен напад, Марија ја искина литографијата на генералот во трпезаријата, ја шутна со сета сила пред вратата која водеше во дворот и се фрли на подот облеана во крв.

Следната недела, откако се врати во заедничката спална, на прсти се прикраде до собата на ноќната болничарка и тропна.

О.К. глупчо доби што сакаше: сакаше. Мислам дека ќе се патосирам.

Морам да го догледам фудбалот. Кој води?

Тој го следи когнитивниот развој на децата кој почнува со основните шеми што ги водат нивните моторички интеракции во светот, преку нивоата на постапна апстракција кои водат до јазикот и логиката и на крај до апстрактната мисла.

Тие беа свесни дека во нив ќе гледаат донкихотовци кои водат лажни битки, без да сакаат да ги разберат, а најмалку да ја прифатат нивната мисија.

Старата беговска куќа, градена пред двесте години, во низата други слични куќи крај реката, имаше приземје и кат, со убав издаден чардак, авлија која водеше кон убаво средената бавча со насадени цвеќиња во првиот дел и со зарзават во другиот.

Татко во комплексното значење на касметот, како судбина, како фаталност, имајќи го на ум постојано својот ракопис за Историјата на Балканот низ падовите на империите, извлекуваше поука дека природна судбина на секоја цивилизација на Балканот била да се извиши, потоа да се распадне и на крајот да се разнесе во прав.

Како погрешно залепена географска карта од дежурен ученик кој сакал да го сплетка наставникот, стануваше збор за дислоцирана метропола и врвици од кумановските села кои водеа кон неа...

Речиси целиот живот ќе му мине во потрага по патот кој води во родната земја, остварувајќи го вистинското враќање само во јазикот!

Кога бев излезен од Авенијата на палмите и се упатив по магистралниот пат кој водеше кон Тунис, на ретровизорот забележав како ме следи голем воен транспортер. Бевме сами на патот.

Ќе заминат да живеат во селото Даир ал Асад. Станува бегалец и во родната земја.

Што точно се случува во никогаш невидениот лавиринт до кој водеа пневматските цевки, не знаеше во детали, но знаеше во општи рамки.

Човекот сега може да се промени во некаков тип на дух кој води љубов на дистанца.

— Така, пак. Стојко, да не клаваш цела недева чаша во кандивото, нека седи темница, да видиме дали ќе му дојде умот на вој наш светиа да а варди сермиата!— му нареди на маѓерот Стојка кој водеше сметка да не остане „сајбијата“ темница.

Но кога животот, во долгиот балкански егзил, нè соочуваше со брзи и судбински решенија, Мајка ги донесуваше одлуките, оставена сама во воените траншеја помеѓу две војски, пред празните чинии на своите чеда, во времето на големата немаштија, верувајќи, надевајќи се дека Татко е со неа, го гради патот на мислите кој води до спасот.

Претпоставуваше дека најмногу шанси да си ги оствари своите илузии има ако патува со Балкан-експресот кој водеше кон Запад, до Лондон, преку Париз, и до Цариград.

Зар не ни беше често спасот во местата кои водат низ патот на одбегнатата судбина?

Само тој сметаше дека Дон Кихот не успеал да го најде излезот кон светот затоа што не успеал да го открие вистинскиот распоред на книгите во својата библиотека кои водат кон вистинскиот излез.

Си измислувал човекот заобиколен пат но за жал сепак не пристигнал кај неа (Кај неговата Катерина). Ни не слутел дека го фатил правецот кој води директно в зандана.

Раде Ич, комитата, кој водеше војна за својата земја со Отоманската империја, а потоа се бореше на страната на Бугарите против Србите, и на страната на Србите против Бугарите, не поведе никогаш војна против својата детска наивност.

Така татко на Трајко, мојот прадедо Иван бил природно бистар, доста умен човек, кој водел благородствен живот и доживеал длабока старост.

Сѐ што се случува во селото: добро или лошо, се случува на него: преку него врват и свадби и свадбари, и погреби и музики, и арамии и војски, по него во селото доаѓа една власт а си заминува друга, по него се испраќаат и пречекуваат луѓето за војници, печалбарите по светот; на него седнуваат старци и старици да се топлат на сонцето, на него везилките од селото се собираат да везат и пеат; на него се читаат наредбите на власта, по него се тркалаат бочви за да киснат во езерото; крај него се садат муренкови стебла за сенки; на него говедарот го собира добитокот за пасење; којшто ќе дојде од градот или околните места да купува и продава, на него купува и продава; тесните сокаци: одат кај ќе им текне; се кршат, се извиваат, се провираат меѓу куќите, кружат и пак одново се враќаат и излегуваат на широкиот пат крај езерото; по отпадоците што се фрлаат на нив, се знае која куќа што готви за јадење која што заклала; која бара заскитан добиток или деца, во која се веселат, а во која водат војна; по тие сокачиња, ако си невнимателен, можеш да се чукнеш во столче, во синија, во каца, во кош, во тезгере, да се слизнеш на лушпа од тиква, од лубеница, од лепешка; да цапнеш во бразда што одненадеж ти излегла, да се сретнеш со натоварено добиче со кое не ќе можеш да се разминеш; да ти лавне одненадеж од некоја порта куче, да те запраша некој кој си и кај одиш, да те викне некој што започнал сам во дворот да пие; низ нив и зиме и лете струјка ветер од езерото и шишти како низ тутурка, како низ оџак; галеб кога ќе се најде во нив, креска како да се загубил; боите на куќите: сината: луѓе вљубени во езерото, во мирнотијата, во спокојот; мудри, темелити, неизбрзливи во ништо, сигурни во она што го прават и говорат, верни на она што го преземаат или ќе го наумат; добри, предобри, душицата како на дланка да им се гледа; засакаат ли нешто - се врзуваат за него трајно и за век, како што се врзуваат земјата и историјата; зелената: скитници; непостојани во сѐ: во потфатите, во работата, во мислите, во духот, во зборот; она што го започнале денеска да го кажуваат, ќе го завршат вечер, утре, или никогаш; не држат многу за ред, за збор: зборуваат за работи што не им се доволно јасни, одговараат на прашања пред убаво да размислат, решаваат пред да бидат наполно сигурни; слобода и ширина имаат во сè; жените со рулче на раце или на босици седат на прагот; децата им мочаат кај им е ќеф, седат на прагот или скитаат по сокаци; очите им играат како во масло.

Но неколку години подоцна, кога се разведуваа, таа му рече дека кога биле кај златарот да купат венчални прстени, таа се издвоила за момент додека тој ја проценувал вредноста на двата прстени и незабележливо, земала еден рачен часовник. Оваа девојка беше голема убавица. okno.mk | Margina #11-12 [1994] 185

Штотуку го уби коњот, кога, гледај чудо, овој се преобрази во принц кој, да не беше јунаковата послушност, ќе мораше засекогаш да остане бедно истрошено коњче. 18.

Еден млад човек кој водеше сметка за својата позиција во општеството и кој се подготвуваше за женидба, ја натера својата идна жена да вети дека нема повеќе да се занимава со клептоманија.

Се плашам од тоа што не сум, од тоа што сакам да бидам, а никогаш нема да постанам.

Ќе копнеам по твоите очи и ќе верувам во едно среќно вљубување , затоа што вистинската љубов си го наоѓа патот кој води до саканите.

Љубовта бара зрелост, доблесност, еднаквост, блискост, несебичност, лојалност, добронамерност, љубов која изгрева од самото битие како интензивен копнеж кој води кон просветлување.

Се будам во солзи и пот, оваа ужасно потресна слика која ја рефлектира мојава душа ја шатирав, ја исенчив и ја покрив со бело кадифе, но во полноќната тишина сѐ уште ја слушам исповетта на убиецот на моите чувства: „Се плашам од тоа што сум, од огнот чии пламен се чувствата и мислите кои водат битка во мојава душа, која гребе по ѕидовите на сопственото тело.

Сите сме способни за реални искрени чувства, кои траат, ние сме питоми, кротки, нежни суштества кои имаат извор на создавачки пориви и можат да изградат убав, пристоен, совршен дом, за себе и за своето семејство.

Тие не само што разделуваат туку и поврзуваат; тие се прагови кои водат кон искусувањето на другиот.

Додека другите спијат сонувајќи убави нешта, обземени од болно сладострастие, вршулејќи на полноќниот мраз, тие ги заведуваат добрите, простодушните, со игра која води до слепило.

Првиот Сесловенски конгрес во САД ја постигнал својата пос-тавена цел, зацврстување и продлабочување на единството на сите демократски сили на Американците од словенско потекло и коор-динирање на нивната дејност со демократските и прогресивните сили од другите национални групи и професионални сојузни друштва.

Потпишувањето на договорите во Либан (мај 1944), Казерта (септември 1944) и Варкиза (февруари 1945) бил патот кој водел кон капитулација на ЕЛАС пред британските сили и силите на Грчката влада.

Овој Конгрес ќе ги одушеви вашите пријатели, роднини и другари, кои водат и продолжуваат да водат борба за слободата на сите ваши браќа и сестри ширум окупираната Европа".

Информациите за преземениот терор од силите на грчката десница од крајот на 1944 година го преплавиле американскиот печат.

Од четвртиот кат има тесни дрвени скали кои водат до таванскиот дел.

Еден ден гледам се собрале деца на патот кој водеше од црквата кон нашата куќа, а меѓу нив мојот брат.

Овие патувања се одвивале во избрани места, се минувало низ „тунели” кои воделе низ избраните рајски предели, тераси- градини на ридовите, ведри и насмеани колони работници, за да кулминира пропагандата во музеите.

Во еден експонат прикажана е на една поголема географска карта пругата која води од Тирана до Поградец, изграден од илјадници работници, војници, млади и стари.

Ме качија по цементните скалила кои водеа кон горниот кат на куќата.