ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

- Ева, ручекот е готов - извика нејзината мајка од прозорецот кој гледаше право во лулашката.

Ако не ги видев Ардените, Белгија сигурно ќе ја напуштев со мислата дека тоа е рамничарска земја, која е ишарана само со ливади и во која гледав како на нив пасат сортни крави.

Прикажете човек кој гледа во нешто, го прикажувате она што го гледа, и пак се враќате на човекот.

Младите режисери секогаш се појавуваат со идеја: „Пуштете ја камерата да биде некој, пуштете ја да се движи како личност, поставете човек пред огледалото за да го видите”.

И без да сакаш ти веќе влезе во едно грдо време во кое, загледан во оние исконски карпи на твојот роден крај, ти осознаваш дека и не е многу тешко да се стане камен; бигор и мрамор, дури.

Сѐ зависи од отвореноста кон себеси, од искреноста со која ја прифаќаш или не - вистината која те опкружува и која има големи, крупни очи кои гледаат и отаде невидливото.

Поетот со зборови ги објаснува зборовите “со големи очи кои гледаат далеку зад себеси“, моливот што ги испишува (“тој човек во човека“) и неможноста да се допрат, зашто “тие се излез / од темниот заборав на материјата / и душа - на душата“.

„Сѐ зависи од отвореноста / кон себеси, од искреноста / со која ја прифаќаш или не - / вистината која те опкружува и која има / големи, крупни очи кои гледаат / и отаде невидливото.“

- Вади лична карта. - Да не имаш некои недозволени средства у тебе, го праша џандарот у цивил кој гледаше ко теле у личната карта.

Сите дванаесетмиа, појдовме тајно, како ноќни разбојници кон шумата, бедни, убедени дека ќе избегаме од очите на Оној кој гледа и слуша сѐ.

И дека за тоа име никој друг освен Бог, кој гледа сѐ, не знае.

Во ноќите во кои сум копнеел по телото на Луција, не сум предвидел таков потег; имаше во тој потег нешто сосема студено, рутинско, клиширано; оној кој гледал како пајакот ја плете својата мрежа, знае дека тој тоа го прави со геометриски студена прецизност, според сосема јасната самосвест за сопствените анатомски можности.

Далеку од тоа дека изумира, таа практика си живее, а уредниците на ТОНИ со своите културни преференции сведочат за нејзината натамошна виталност, токму кога тврдат дека традиционалната геј-култура веќе не е релевантна за нивната генерација.

Долго пред да има отворена, експлицитна машка геј-култура, со сопствена „идентитетска уметност“, веќе си имало машка геј-културна практика што се состоела од присвојување, декодирање, прекодирање и настранување ликови како Џуди Гарланд и Џоан Крафорд, која наоѓала хомосексуално значење во романите на Херман Мелвил и која ги пригрнувала сеженските мелодрами како Жените и Сексот и градот.

Ова се токму онаквите масмедиумски културни објекти што сѐ уште можат да служат како средства за настрано чувствување (Лејди Гага, ало?).

Како што излегува, тоа се објектите на кои текстописците од ТОНИ особено им се восхитуваат, кои им се подраги од невпечатливине, нискобуџетнине филмови од новите квир-филмаџии кон кои гледаат презирно (Ариел Шраг, дописник во форумот на ТОНИ и некогашен текстописец за Ди ел ворд, изнесува посебен презир кон експерименталниот квир-фестивал МИКС во Њујорк).

Погледот ѝ луташе некаде далеку, далеку зад ѕидот во кој гледаше, дури и кога ќе ѝ ја допрев раката и ќе ја прашав „Ме слушаш ли, Клара?,“ таа остануваше отсутна.

Седнував во аголот, покрај креветот, и се обидував да нацртам еден поглед кој гледа во ужасната празнина, две очи кои плачеа навнатре, но обидот завршуваше на една единствена точка – движењето на мојата рака запираше онаму каде што започнуваше.

Ќеркичата повремено погледнува во правецот во кој гледа Криста, знае дека таму има нешто што го гледа само мајка ѝ , нешто што тие не можат да го видат, но го претпоставуваат, го чувствуваат тоа нешто во кое таа е загледана, и кое ја проголтува.

Јас ја препознавав нејзината помисла на смртта по онаа грижливост со која дел од луѓето кои гледаат како им се ближи крајот се однесуваат кон оние што ќе останат по нив.

Родителите се обидуваа да ја повикаат, но таа и натаму остануваше во онаа точка кон која гледаше и каде што исчезнуваше нејзиното Јас.

Неколкупати родителите на Криста со себе во Гнездо ја доведоа и нејзината ќеркичка.

Штом ги завршував разговорите, ми велеше: „Изнеси ме надвор.“

Додека разговарав со Зигмунд, таа по моите зборови разбираше дека зборувам со него, и ме гледаше со оној поглед со кој гледаат оние стари луѓе кои без страв, само со колебање, се подготвуваат да умрат.

И само кога ќе ѝ ја споменев Сара, се насмевнуваше со насмевка каква што имаат оние кои се помириле со пустошот во кој се претворил нивниот живот.

Потоа бабата, или дедото, станува, и вели: „Да одиме…“

Потоа долго гледав во таа точка на листот хартија, или станував и гледав низ прозорецот, или пак го забодував врвот на моливот во дланката од левата рака. …

Веќе не помнам во кои нејзини зборови ја откривав нејзината ненаметлива грижа за мене, за она што ме очекуваше во животот, но помнам дека при секоја од тие средби ја споменуваше Клара.

Таа секој ден, откако ќе се измиела, откако ќе ги тргнела пердињата од очите, влегувала во Телото Исусово, за да си ја успокои душата, за да се освети и просветли, повторувајќи молитви искрено, чисто, простодушно: Господи, Боже наш, Ти кој си на небото, Создателу на земјата и на сета твар, Ти кој гледаш сѐ и си милостив и си жалостив и си справедлив, спаси ги душите на народецот наш и мојата молба услишија, ангел стори ме, во ангел престори ме; Господи, Оче наш. Алилуја.

Не е точно тоа дека имињата на Маргарита или Ана дојдоа подоцна или дека сега тоа е начин да ги разликувам во пишувањето, таквите нешта веднаш стануваат одлучени со самата игра, сакам да кажам дека одблесокот врз стаклото никако не можеше да се вика Ана, како што ни Маргарита не можеше да биде името на девојката што седеше наспроти мене не гледајќи ме, со погледот на црните очи загубен во тагата на тој интеррегнум каде што се чини како сите да ја консултираат зоната на визијата која не е онаа што нѐ опкружува, исклучувајќи ги децата кои гледаат право и сосредоточено сѐ до денот кога и нив ќе ги научат да се сместуваат по меѓупросторите, да гледаат а да не видат, со она пристојно незнаење својствено за секој близок привид, секој опиплив допир, при што секој е улежан во своето меурче, класифициран помеѓу загради, додека ја чува постојаноста и најмалите количества од свеж воздух помеѓу туѓите колена и лактови, затскривајќи се зад „Франс-соарот“ или џебните книги иако скоро секогаш е како сега со Ана, скоро секогаш се некои очи што се сместуваат во процепите од она што навистина може да се гледа, што се сместуваат на она неутрално и делумно тапо растојание што се протега од моето лице до лицето на човекот сосредоточен на својот „Фигаро“.

Таа се чувствувала како малата сирена која гледа и љуби, но самата е невидлива и недопрена.

Девојката беше беспомошна пред очите на насилникот од кои гледаше глад на бик.

Пејзажот во кој гледаше се појавуваше толку често во неговите соништа што никогаш не беше сосем сигурен дали го видел некогаш во вистинскиот живот или не.

Се свртев кон мојот адвокат кој гледаше во судијката чекајќи го нејзиниот прв збор и, преку неколкуте ретки влакна на тилот зад неговата речиси гола глава, ни се пресретнаа погледите со Ема.

Санџак-бегот беше населен меѓу нив како сокол извидник кој гледа подалеку и од нив двајцата, и кој обично на вљубените им го заашкува патот, со тоа што им го покажува.

Ене, непријателот копа окопи, ја сече немилосрдно шумата, ги копа ливадите и лозјата, ги урива ѕидиштата, племните, та дури и куќите; ги копа огништата и визбите и прави бункери за да се задржи што подолго; за да го мачи што повеќе и Митрета и Петрета кои гледаа што се прави, а не можеа да помогнат.

И тогаш на врвот на јазикот го сетив и зборот кој очекуваше да се впушти по својата задача, всушност навистина бев спремен да извикам Не очекував овде да те сретнам!

Навистина беше изненаден и веројатно се чувствуваше како кондуктерот, кој гледа во возот што се одалечува, го испуштил а му претстоеја на многу секојдневни обврски..

Лево врата за соба, десно два прозорци, кои гледаат на улица.

Предниот дел од куќата го заплискува езерото, дупи водата на него настојувајќи да го пробие; по ѕидот се оцртуваат темни валкани линии, 'рѓи, останати од езерото кога надојдувало и се качувало нагоре; долниот кат е влажен и во него не се живее; на горниот кат има прозорец што гледа право во езерото; во дворот, што се шири во задниот и јужниот дел од куќата, има бунар чијашто вода доаѓа од езерото низ песочните жилички и која постојано стои на нивото на езерото: кога тоа се повлекува, и бунарот се суши; од бунарот се црпи вода само кога езерото е матно, кога дува југот, и кога од него не може да се пие вода; во куќата се влегува од надворешните скали залепени до ѕидот и заштитени со дрвени пармаци; скалите завршуваат на долгиот чардак од кој се влегува во двете одаи; секоја има јужен прозорец кој гледа во дел од селото и во планинската шума што се протега сè до албанската граница.

И некој друг, кој гледа и поттикнува од страна, трие раце, проверува сметки и во омразата дофрлува омраза...

Неговата подвижна библиотека во егзилот за секое значајно дело и настан во неговиот живот беше свртена кон потрагата на идентитетот на својот народ, за неговото илирско потекло, историската изолација во која гледаше причина за постојаниот егзил на својот народ од кој не беа изземени тој и неговото семејство.

Таму ги остави во едно одајче, прибрано, варосано пресно, со гола сијалица на таванот, со ламаринено ќумбенце на средината и со една широка пенџера која гледаше на кај бавчите.