ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Сето друго им беше туѓо, збунувачко, непријатно, непознато. Без оглед дали им се допаѓа или не.

Опитот го издржаа само оние на кои музиката во сите нејзини појавни форми им е љубов, во сите нејзини варијанти и варијации, верзии и жанрови. Во недоумица, така, дојдоа сите.

Тоа се првите три букви од името Трајанка. Првите букви тра се содржани и во сите нејзини епитети.

Ставрос е стара касаба, со сите нејзини атрибути. Но, и со сите елементи на рибарски град.

Сите нејзини мечти, сите копнежи се содржеа во еден единствен збор: балет.

Мислата великодушно му се напрегна за да ја опфати шемата за целата работна задача, со сите нејзини меѓусебни поврзани операции, а кога целата работа му се лизна од менталната контрола, и сега стоеше загубен, се чувствуваше како да беше разбуден од сон со силен удар по глава.

Ако само ја доведете оваа доктрина во прашање, небаре опасно сте збајале и сте го повикале страшниот злодух на инверзијата, отворајќи ја така вратата низ која може да се врати викторијанската психијатрија, со сите нејзини древни предрасуди за вродената абнормалност и псхопатологија на родовата девијантност на геј-мажите. ‌Но, сѐ додека се чипчиме за претставата дека гејството може да се сведе на избор на истополов сексуален објект, дека нема никаква врска со тоа како живееме и со она што ни се допаѓа, дека нашата хомосексуалност целосно се обликува пред некако да се изложиме на геј-културата и независно од неа – и сѐ додека се држиме за тоа верување како за некаква догма – сѐ дотогаш издржливоста на геј-културата ќе си остане вечен срам, како и нерешлива аналитичка загатка.

Мојата мајка Амалија Натансон уште била во годините на невините мечтаења кога нејзините родители, без да ја прашаат, го договориле нејзиниот брак со трговецот со волна Јакоб Фројд, кој веќе бил вдовец и тукушто станал дедо.

Сите тие нешта се среќаваа во мене, во моите болувања, во нејзиниот страв за мојот живот, затоа и ме мразеше толку, говорејќи со глас со каков се изрекува смртна пресуда, “Ќе беше подобро да не те родев,” затоа и ме сакаше толку, ме сакаше до заборав на сопствената несреќност.

Можеби и јас бев болката на нејзиниот живот, или бев онаа точка во која се среќаваа и разделуваа сите нејзини болки.

Мама можеби и не можеше да не ја засече таа рана во мене – јас бев точката во која се среќаваа и се разделуваа сите нејзини болки: предвреме завршените мечтаења и бракот со човекот кој тукушто станал дедо, смртта на вториот син и одгледувањето на своите деца во беда, постојаните преселувања во сѐ помали станови, рибањето на подовите во домовите на богатите.

12. Мисирков го читал овој текст во Другарството на 21 септември 1903 год., пред донесувањето на Мирцштегската програма за реформа, но тој будно ги следел сите нејзини подготовки.

Уште тогаш, додека сите нејзини соученички веќе имаа момчиња, а момчињата веќе имаа по неколку девојки, таа сѐ уште чекаше да ѝ се случи првиот бакнеж. (Никогаш во животот нема да може да си објасни што е тоа што неа ја задржуваше да тапка неколку чекори зад животните искуства на својата генерација).

Вистина, не беше ниту промакедонски ниту проалбански настроена, туку секогаш се залагаше за Македонија како земја, како концепт, како единствена мултиетничка средина во која сите нејзини граѓани заслужуваат да живеат во мир.

Беше сигурен во тоа и само таа сигурност го задржа да не ја земе за цевката, таа своја долга пушка, и да не ја тресне од стеблото до себе така, за да ја раздроби на сите нејзини ситни делчиња, од кои беше составена.

Кога се сврте зад себе го најде она свое јаренце исправено на високите, тенки ножиња, скаменето, како споменик на убавината и на невиноста на дивиот свет, несфатливо далечно од него и залушано кон таа ведра ноќ, целото потонато во одбирањето на сите нејзини шумови, настрхнато на нејзината белина, а во неговата стојка како да беше собрана и сета белина и сиот раскош и му ги носеше и во таа малечка собичка, во тој малечок заграб од белото пространство на дивината.

Отсекогаш Томо за нејзе беше банка која требаше да ги плати сите нејзини издатоци.

Вистинска идила, гледана однадвор, е бракот на двајца кои веќе и златна протераа, па таа го носеше истиот бел фустан од она време и на вечерата што децата и внуците им ја приредија во „Воденица“ или „Коленица“, што мене ми асоцира на кланица затоа што тоа ми е повеќе еквивалент на нејзиниот живот, во кој повеќе гипс никој не ставил на себе од неа, а сѐ било закукулено и завиено во магла, а тој бил секогаш изземен од каква било врска со вина за сите нејзини случајни падови по скали во куќа која има само приземје.

По обиколката на Имотот, при којашто тој и другите главешини (на предлог на мажите што го пречекаа и кои и понатаму го придружуваа) си избраа коњи од ергелата, Потковицата, заедно со Имотот, заедно со стопаните, заедно со сите нејзини жители и со сиот нејзин синор, од свое име, и од име на победоносната војска, му ја подари на својот султан, како израз на верна љубов и длабока покорност.

Превезот на ноќта паѓа преку планините и ги сокрива сите нејзини тајни.

Го отворив писмото со лек трепет во душата. Го очекував одамна овој познат ракопис, кој лесно не идеше, но кој беше дел од мојот идентитет кој со мојата оддалеченост бавно го губев неповратно.

Убивањето на туните, притеснети во малиот простор, го следат громогласните извици на матанѕистите, на чело со нивниот капетан Монги.

Колку малку му беше потребно на пилотот- писател да се одлепи од земјата и таа со сите нејзини протагонисти од небеските височини да му се види мала, безначајна, со невидливите луѓе, нивните градби, со нивните немири и војни, градби и урнатини.

Ослабуваше со години нејзината поврзаност со сите нејзини синови и со ќерката.

Медитеранската тишина беше совладана во сите нејзини димензии.

Но новата висока група, за разлика од сите нејзини претходнички, не дејствуваше инстинктивно, туку точно знаеше што е потребно за да си ја заштити позицијата.

Сета нејзина бунтовност, сите нејзини измами, сета лудост, сета расипаност - сето тоа е откорнато од неа.

Тоа беше само знак на нејзиниот отпор спрема Партијата и спрема сите нејзини прописи и на некој начин му изгледаше природно и здраво, како кивањето на коњ кој помирисал мувлосано сено.

Чувствувањето и сознанието за оствареното согласје на сите нејзини елементи, при нужната многуслојност и многузначност на лирскиот дискурс, до онаа мера го ослободуваа творецот од разбирливите дилеми и прашалници што го охрабруваат под нив да го напише своето име.

На сите нејзини воздишки и каења ѝ даваше кураж и ѝ ветуваше дека и таа нејзина мала Неда ќе ја пушти на училиште.

Мајка беше градинар на молкот во кој ја одгледуваше добрината во сите нејзини годишни времиња.

Нема чедо кое, во пролеаните солзи по упокоената мајка, не ја изразува својата тага поради загубената можност да ѝ се оддолжи за сите нејзини страдања и жртви.

Изморено аплаудирање на хуманоста во сите нејзини измешани облици.

Ќе останам дури и сосема рамнодушен; се разбира во случај тие одговори да не бидат придружени со оние допири на аглите на нејзините усни што зачудувачки вознемируваат и речиси ме присилуваат да верувам дека сум сосема близу до проѕирните превези на првиот грев.

Во тоа долго надмудрување ќе ги сослушам па дури и ќе ги прифатам сите нејзини непотполни дури и нејасни причини и притоа ќе останам мирен но отсутен.

Но она големо мажиште од генерал ги избриша само за неколку недели сите нејзини застарени сфаќања и предрасуди.

Да се живее на маргините, да се искуси прагот, да се биде на границата бара од нас да се биде подготвен да ги надминеме нашите навики, убедувања и предрасуди, да научиме и да го искусиме другиот.

Да се искуси границата со сите нејзини контрадикции, но и нејзиното изобилство на живот, значи да се практикува толерантност, коегзистенција и живот еден крај друг и покрај нашите разлики.

Како прва ја наведуваат „изворната солуција застапувана од ВМРО“, која била за „независност на цела Македонија, базирана на еднакви права и во однос на сите нејзини жители, без разлика на нивната раса“.

Тие сметале дека во случај „Македонија навистина да е независна, бугарскиот отпор кон оваа солуција можеби не би бил голем, особено по изгубената војна“.

Се сместивме удобно врз неговиот летачки килим и брзо ги надлетавме планината Бистра сосе сите нејзини потоци и шуми, сосе Мавровското Езеро и сите села и викендички околу него.

Слетавме во темна, густа, длабока и миризлива, топла и леплива ноќ, индиска ноќ, крај океанот, во Гоа.