ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Деструкциската уметност е одговорно ангажирање кон преживување на телото.

Опстанокот, пишува Лифтон, зад себе ја остава „втиснатата смрт“, која е проследена со „јанѕа од смртта, страв од смртта, и со вина на преживеаниот“, вина што изискува „чувство на долг и одговорност спрема смртта“.

Тој бавно ја оставаше книгата, ги извади очилата и пред да стигне да ги коментира мајчините зборови, на чардакот забрзано влезе брат ми партиец и од далеку извика: – Попис, попис на сите кози, наредба од високото партиско раководство.

Ја оставам да прави што ќе прави и еве сум на вратата од големата свечена сала на Парламентот чие душеме го украсуваат мозаици, ѕидовите огледала и слики од нашите стари мајстори, а тука се и двете колонади мермерни каријатиди.

Го сакаше зашто ним им ја оставаше радоста, додека грижите и осаменоста ги носеше со себе во кројачкиот дуќан, ја разбираше секогаш, а ја прекоруваше само со поглед, го сакаше зашто сакаше за сѐ да разговара со неа, го сакаше зашто го гледаше колку му недостасува мајка ѝ, а при тоа го гледаше како ги задушува емоциите кои излегуваа само во вид на повремени, несвесни воздишки.

Да, неа уште не ја оставаше надежта. Таа сепак беше толку паметна да процени дека Пискулиев е исти страдалник како неа, да го промери и да го сфати како што тој можеби не би знаел да ја сфати неа.

Зошто ја оставаш да стане веднаш жена, снаа, золва, јатрва, вујна, зошто не ја спасуваш кога ѝ ја знаеш судбината?

Вртевме, вртевме над северните краишта и запиравме на она место каде што Васе ќе прочиташе замуцнато: - Лап ... Лап ... - толку е ... - ја оставаше книгата Васе.

Станува и врти накај вратата. Ја остава отворена.

VI Тетка Анѓа учителката не доаѓа повеќе да нѐ учи. Учителот не ја остава.

Зошто пак да не ја остави Ката кога Митра го моли и проколнува да не ја остава?

Излегуваш од сонот. Ја оставаш ѕвездената кола на патот чудесно озвучен. Ветерот носи јужно море.

Монах стои пред портите манастирски И гледа таму, отиде планините, отаде морето Минува Елена. Ѝ го препознава одот, Ѝ го слуша гласот и гледа Врз пладнето – сонцето ја запишува нејзината лика И ја остава пред него како икона.

Понекогаш, ја заклучуваше во најмената соба над кафеаната „Боеми“ и ја оставаше да го чека, кога, околу полноќ, ќе се втурнеше смрдејќи на алкохол и цигари, хистерично се обвиваше околу него, го љубеше очајнички, збивташе како повреден пес.

И многу ретко ја оставаше да плати пијалак кога доаѓаше таму.

ПРОКЛЕТНИЦИ, КЛЕТНИЦИ, КЛЕТИ на јарбол, во црн превез свиена клопка со животна идила црн превез со проѕирни букви покривач со јадни пцовки ја остава во минатото небиднината со срце поцврсто од камен чекор по чекор ја совладувам иднината...

Слатката детска насмевка, ги потиснува сите темни дамки, сите мигови што носат чувство на немир, во крошната ја оставам нејзината прегратка, за мирно да спие, со слатки сништа, чедо мое...

Беше една мечка, што можеше да прими во своето огромно тело уште неколку негови зрна и да ја впие во себе сета нивна придушена бол, но беше и една погодена мечка, што можеше да чекори и да продолжи кон него со една не толку тврдоглава решеност, со сета крвава трага, што веќе ја оставаше по снегот.

Квечерината, со огорченост ја оставаат само одозгора изгребана, застаната како челичен оклоп пред нив.

- Кршете ги и грутките, викам, а не само копни, преврти, велам и не ја оставам мотиката да застане да ми запре.

Го вадам ножот од пушката, пушката ја оставам, и се измолкнувам од окопата, ја префрлам. И лазам со ножот в раце.

Се гледа, загатката не ја остава на мир!

Да или не? Тоа е прашање на самољубието, на честа, на животот, на среќата, многу е важно, најважното прашање на светот.

Затоа Барес може, во името на науката, на своите сонародници да им советува да се ослободат од крупните зборови какви што се вечно или секогаш, и како пример им го наведува идиомот кој, наместо зборовите „јас мислам“, ја остава можноста да се рече: Es denkt in mir, „тоа мисли во мене“.

Нејзината сопственичка, Марија, беше самотна жена која секој ден, пред да оди на работа, ја оставаше и го замолуваше Богдана, како новодојден, да ѝ обрнува поголемо внимание на пудлицата, зашто имаше впечаток дека другите од персоналот тоа не го чинат доволно.

Никогаш не поднесувал шминка. Никогаш додека беше со Аниса не ја оставаше да се шминка.

Назаров наводно покажува разбирање, ја остава Марсиа, го наоѓа Пол и го убива.

Како да бев наследил дел од балканската историја со која Татко не можеше да излезе на крај и ми ја оставаше на разрешување, во мојата младост, сѐ до доцните години на животот.

Во мојот живот ја наследив и јас близината на локалните раководители на јужната Народна Република Македонија, потоа на другите владетели како Тито, па подоцна во моите дипломатски години покрај Бургиба и Јасер Арафат, Франсоа Митеран, Марио Суареш, Хуан Карлос Втори II, во чија близина ќе се најдам од 1984 до 2000-та.

А мачката? Тоа беше мачно: да ја оставам можеби е добро, зашто во нејзина куќа ја оставам, како што една мачка си сака, да ја земам, ќе биде добро, зашто би била згрижена.

Се будеше среде ноќ. Се стресуваше во сонот. Лоши соништа не ја оставаа да спие...

Ако во секоја земја во која тој монтира машини има по некоја девојка, која ја остава на заминување, тогаш тоа за него е нешто сосема обично...

Но и тука не можеше да најде мир и спокојство; седеше на столчето, стануваше, земаше книга да чита, ја отвораше, но пак ја оставаше; легнуваше на креветчето, но пак стануваше, шеташе по таванот наваму-натаму, не можеше ништо да направи, со ништо да се смири, успокои.

Невестата – ќерката – да плаче што ја остава родителската куќа, мајката што си го дава чедото на друга куќа.

Стале облетува околу отец Арсенија, го служи и кога овој не заповеда, а и својата редовна работа околу авурот, воловите, коњите, кравите не ја остава поназад.

Идеш со кола до најблиското езеро, ја оставаш колата, ја облакаш најдебелата јакна и го зимаш ранецот пун со вунени чорапи, поткапи, ѕиври и нормално – термос со греана ракија.

Како и судбината на Татковиот живот да беше постојана граница која му ја оставаше во наследство и на самото семејство, а Мајка бараше постојано излез од неа.

Но, ти ја оставам најмалата ќерка да ти биде жена.

Ја оставаше промената на името за новото време, кога очекуваше да добие високо место во партиската хиерархија и власта.

…ако малечката но впечатлива епизода со дебелиот е пример par exelance за пресметка со дистанцата како неприкосновена одалеченост зарем и јас досега не размислував премногу додека пишував наместо да доживувам не сокривајќи се зад зборот зад законите на добрата реченица зошто да не го излијам несигурното созревање на чувството во линијата на ракописот користеноста на дистанцата е научена од родителите од почитуваните учители кои со лесна иронија но убедени ја негуваа скапоцената логика на аргументите а што ако така сум вовлечен во не- -јас во светот преземен толку е тешко после сета умешност да се заглушат ушите да се отфрли мрежата да се признаеш себе си внатре сонцата жежат ли жежат усните немоќно сами се потсмеваат гнездото се урива веќе ме облева летото илјадници плави нестрпливи звуци ја оставаат зад себе молчеливата погрбавена сенка...

И сите трагата ја оставаат врз оваа песна.

А идниот пат кога влегував, имав впечаток дека истата фијока е отворена и дека секој момент оттаму ќе ја извлече истата папка.

Ковертот на благодарноста што ја претставуваше во одредена мера и мојата судбина веројатно се наоѓаше во сината папка што иследникот ја оставаше во фиоката од неговата десна страна додека излегував.

КРТОВИЦА: Бујрум. Влезете. Влегуваат. Ја внесуваат својата торба. Ја оставаат.

Но не ја оставав да пека по јаболка. Ѝ носев в пазува.

Само што не го чу бесното удирање на копитото по плочникот, само што не ги виде наведнатите рогови, остри како шило и крваво–зеленкастата слина што капејќи низ улиците ја остава трагата на јароста и суровото господарство.

Неа им ја оставам во наследство на сите тишки што живеат во неа. Полин”. ...

Профим го стега коњот за оглавот да не мрда; Царјанка ги шири рацете и им забранува на сестричките да истрчуваат пред коњот; по скалите трча Профимица со капчето в раце за да му го стави на Скрче; но сликарот чкрапнал, та сè е фатено во една подготовка за сликање; петта фотографија: пак Профим, жена му Профимица и синот Скрче, но сега малку потпорастен; во рацете држи свеќа; зад нив е црквата, околу нив гробиштата, расцутен јоргован, неколку деца што се бркаат со запалени свеќи в раце за да си ги потпалат косите; некое дете во мигот на чкрапањето е фатено одзади каде што им се исмејува со издолжен јазик; шеста фотографија: фотографијата е направена во сликарско ателје во градот: на стол седи Профимица, в скут го држи Скрче во морнарски алишта, до неа седи Профим, потпрен со раката на нејзиното рамо и облечен во градски алишта што му ги позајмил сликарот за сликање; зад нив кулиса што претставува богата градска одаја, украсена со слики, голем ѕиден саат, на ѕидот распнат персиски кавијор со лав чијашто глава со разината уста се наѕира меѓу Профим и Профимица; на Скрче главата му е помрдната при сликањето и изгледа како да е двојна или како да се гледа низ матни очила; седма фотографија: сите деца заедно: Царјанка, Андромеда, Девица, Венера и Скрче; девојчињата држат во рацете китки цвеќиња, а Скрче мало кученце што не седи мирно; сликарот доближен до нив повеќе отколку што треба, не ги фатил сите убаво: Царјанка, која е на едниот крај од сликата, ја фатил половина, како пресечена од главата од петиците; уште тогаш Царјанка сакаше да ја скине сликата, но татко ѝ Профим не ја оставаше.

(Собата. Попладне. Борис чита весници. Мира пишува. Пауза. Борис ги склопува весниците. Пауза. Зема книга. Почнува да ја чита. Ја остава. Пауза. Гледа во Мира. Пауза.)

Келнерот ни ги донесе прекривачите од спалната соба, а храната ни ја остава на маса.

Има неподнослива миризба. Не се пие. Ја оставам.

Тоа таму му годеше: ја оставаш колата, влегуваш во барот на едно кафе, го испиваш, ги плаќаш и кафето и миењето на колата, а потоа стануваш и си заминуваш во измиена и исчистена кола. И однадвор и одвнатре.

Така, едно време, сред зимата, кога божикните снегови беа станати и секое утро тревникот го поткопуваше мраз а дневното сонце го раскалуваше, на местото во еден агол од дворот каде што ја оставаше покосената трева, најде легнато едно изнемоштено жолтеникаво куче.

Ако забележеше некој момчак работник или подостарен маж како зее во големата цицка на мајка му, за миг ја оставаше големата брадавица и грмнуваше неговиот глас како на возрасен Пуљ си п'тот, пичка ти мајчина, оти!... и пак ја лапнуваше брадавицата и не ја оставаше додека не го исмукаше целото млеко од боската. Понекогаш поминуваше и на другата.

И маката не ми ја оставаат сама, што се вели, и цревата ми ги наслушуваат.

Излегувам пред нив и едната старица ја остава работата, што се вели, и ми се пушта да ме тепа, да ме удира по гради.

Тамам го помислувам тоа, еве ти го него, целиот задишан се бувнува во вратата, ги соблекува без да ги одврзе патиките, едната ја фрла на една страна, другата на друга, ја остава отворена вратата од шкафчето за чевли... Збеснувам.