ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

— Нека добредојде сега и Бахтијарица, лели сме блиску до Дренска — му одговори Толе и нарача јадење за тој ден.

Но претчувствувајќи дека Бахтијар ќе ги насочи потерите по побегнатите кон север чети, тие не се задржаа во Крушевица; ниту Толе се раздели од Андона да прејде во својот „пашалук" преку Црна, бидејќи пред два-три дена таму го бркаа; но заедно со Андона се истави до селцето Вепрчани, на границата меѓу мариовските и дренско радобилските планини, та ако дојде некој зорт, да ги фаќаат нив, бидејќи тие не беа уште газени од потери.

При допуштањето да се доселија готови јужнословенските народности на Балканскиот Полуостров совршено неосветлено останува прашањето за границите меѓу Бугарите и Србите, особено прашањето со какво население беа населени средновековните: Морава, Кучево и Браничево, или, со други зборови, денешното Кралство Србија?

Каде е границата меѓу нив?

Границите меѓу трите супер-држави на некои места се произволни, на други се менуваат во зависност од воената среќа, но општо земено тие ги следат географските меѓи.

Јато летечки риби што пробивајќи ја границата меѓу двете сфери доаѓаат од морето и се селат во нас.

Не беше сигурна што е сон, а што јаве. Каде е границата меѓу допирот и сонот.

Јас не гледав граница меѓу едното и другото.

Со неа ќе ја откријам лирата со која Ахилес им пееше на своите војници; со неа просторите ќе ги заробам во време и како граница меѓу столетијата ќе ја оставам својата надеж во која – сѐ понатаму ќе се пресоздава и множи; со неа јас ќе одминувам и ќе се враќам во ѕвездите; необјаснивите знаци на луњите и на пустошот, низ надежта ќе ги пресоздадам во тајнопис кој како жесток призив: мртвите ќе ги гледа живи – живите мртви а татковината во мртвите ќе чита свое спасоносно писмо. ***

Проширувањето на Србија кон Македонија и формирањето на заедничка граница меѓу Србија и Црна Гора го спречувале продорот на финансискиот капитал и го оневозможувале територијалното проширување на Австро-Унгарија во внатрешноста на Балканскиот Полуостров.

Исто така и тензијата меѓу Германија и Англија се зголемувала.

Не сакав да ѝ објаснувам дека на овој свет сѐ има врска со сѐ; се задоволив само (не треба да се заборави тука и фактот дека јас сепак, ѝ се додворував, и дека цената на тоа додворување беше и извесно интелектуално претерување, како и извесна желба да ѝ оставам впечаток на што понеклиширан и поучен човек) со тоа што ѝ кажав дека јас верувам во реинкарнација, и дека за мене границите меѓу културите и расите паѓаат во вода токму поради простиот факт на реинкарнацијата.

Понекогаш му се чинеше дека ја загубил границата меѓу јавата и сонот. Што беше реалност?

Во таква ситуација, „делови од населението, кои го сакаат тоа, би биле слободни да се префрлат преку внатрешните граници меѓу Србија и Бугарија и на српско-бугарскиот раскол може да се очекува да му се стави крај.

На многумина уште не им е јасно што фактички значи федерацијата во целина за нашата земја и за различните народи посебно.

Иако во времето кога го поднесувале извештајот „правните надлежности на АВНОЈ (и на Националноослободителниот комитет) сè уште не се јасно дефинирани“ и „сѐ уште не се зацртани границите меѓу регионалната Влада и централната власт“, тие сметале дека „би требало да се очекува, централната Влада да има неограничена власт, а регионалните влади сѐ уште се ембриони не само по форма туку исто така и во однос на власта. ‘Прашањето за федерацијата’, ќе напише Тито, ‘им е познато на многу наши граѓани единствено како израз –‘федерација’– кој претставува нешто подобро отколку она што беше во стара Југославија.

Оваа солуција нема да ги има предностите на локалната автономија (за што тие може да се расправаат дека негрчка Македонија е премногу мала и сиромашна); а како што се навестува... тоа би го зголемило стравот на Турција и на Грција“.

Тој е во една посебна состојба на духот во која веќе нема граница меѓу реалноста, миговната, и онаа реалност што сака да ја претвора во фикција.

Кога во далечната 1943 година ноќе со еден стар семеен чун ја минавме границата која беше означена под Езерото, според легендите во кои верувавме во детството и чувана од еден змеј, границата меѓу родната земја и среќниот егзил на другиот брег, ние бевме осудени на клетвата дека нема враќање од егзил.

Живеејќи долги години на бреговите на едно од најстарите и најубави езера во светот, Охридското Езеро, уште од раните па до доцните години на животот ги следев со посебно внимание миграциските процесии на птиците и рибите кои започнуваа и завршуваа во езерото и неговите брегови, како еден од планетарните центри на големите преселби.

Езерото ја имаше судбината да биде поделено со граница меѓу народи, режими и идеологии.

За секој клуч постои некаква брава, но секоја брава си има своја историја...

Јакобсон вели: „Почнуваат да се бришат границите меѓу црковното и световното, меѓу книжевноста, меѓу фолклорот, меѓу пишуваниот и говорниот јазик (...)

Тоа е границата меѓу минатото и иднината, меѓу познатото и непознатото која се нарекува сегашност.

Татко ми претпоставуваше дека Чанга со козите е во утробата на Калето и дека и тој и козите сега се на границата меѓу смртта и животот.

Кога границата меѓу Албанија и Југославија се извиши како висок непробоен ѕид, моите албански сонародници доаѓале до бодликавиот тел на границата од каде фрлале пари цврсто верувајќи дека некој ќе ги однесе до манастирот.

Првин бевте вие, потем исчезнаа границите меѓу нештата, фигурите се слеаја.

Границата меѓу туѓиот и личниот свет бледнее.

Види Gary T. Marx, “Some Conceptual Issues in the Study of Borders and Surveillance, in Global Surveillance and Policing: Borders,” Security, Identity, ed. Elia Zureik and Mark. B. Salter (Cullompton: Willan, 2005), 13. 56 David Lyon, “The Border is Everywhere: ID cards, surveillance and the other,” in Global Surveillance and Policing: Borders, Se- curity, Identity, ed. Elia Zureik and Mark. B. Salter (Cullompton: Willan, 2005), 67. 43 „Спротивно на трендот од последните неколку децении, многу општествени граници се сега потешки за преминување – било да станува збор за влегување во друга земја, соседство или зграда, барањето на емиграциски статус или статус на азилант или информации – додека некои лични граници се полесни за преминување како резултат на новите закони како што е Patriot Act“.57 Всушност, токму личните граници стануваат попропустливи, а не општествените, што има негативен ефект врз човековите права.

Демаркацијата може да биде метафорична, симболичка или широко дефинирана (како кај границата меѓу доброто и злото, лојалноста/нелојалноста или уметност/кич); или може да биде повеќе буквална, материјална и видлива (рабовите на книгата, ѕидовите на затворот).

Ова исто така може да се примени и на новите модели за користење на земјата, како на пример трговските центри, забавните паркови и големите станбени комплекси, универзитетите, болниците и корпорациите кои ги замаглуваат границите меѓу јавното и приватното.

Така, границата меѓу двете земји уште еднаш беше посилна од животот.

Границата меѓу Албанија и Македонија и натаму остануваше проклета и затворена.

Разработувајќи ги овие идеи Кауфман и неговите соработници предложиле теорија според која организмите го менуваат интензитетот на меѓусебното заемодејство во насока на постигнување на границата меѓу редот и нередот со што ја максимираат својата просечна прилагоденост.