ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

1.  Оваа фондација, чиј патрон е маченикот на Германската ноемвриска револуција д-р Роза Луксембург (Rosa Luxemburg / 1871–1919), жената која беше најважниот претставник на интернационализмот и антимилитаризмот за време на Првата светска војна, има преку 200 партнери од над 50 земји, како и 14 интернационални канцеларии, во речиси сите делови на светот, а нуди сестрана образовна програма на суштински теми: глобализација, социјална правда и еднаквост, родова политика, демократска партиципација, екологија и одржливост, локална самоуправа, антифашизам и антирасизам, современа историја и критика на капитализмот.

- А ти мислиш дека човеков е сега дојден, - ми вели таа мене ставајќи ми на знаење дека роговите сум си ги имал на главата цело време додека поради верност сум се воздржувал да згрешам со оваа жена која со толкава љубов ми се подава.

Една продавачка, жена која цел живот се трудела да ја забележам, ронејќи солзи, со усните сензуално потечени, ми вели: - А не, - ми вели. – Сите ние за него бесплатно делиме цвеќе и свеќи.

На оваа убавица со години сум мислел, сум се мачел да ѝ пријдам, поради мислата на неа толку пати не сум можел да легнам со жена ми и одеднаш, сега кога таа ми се предаде, кога имав чувство дека пречекорувам во пределите на рајот и чистата среќа, дури и помислував како ќе се разведам за да се земам со оваа жена, јас одеднаш почуствував несовладлива желба за сексуален однос со мојата жена која, еве, на очиглед ме изневерува со радијаторот, како што тоа буквално може да се каже.

Понижен од страна на сонародниците, изневерен од страна на жената која го остава, а за тоа тој и да не е свесен, поразен од братот којшто најавува дека ќе му ја земе и куќата, Симон станува трагичен јунак за кого не може докрај да се утврди дали е невина жртва (pharmakos од античките трагедии, трагичен лик којшто трпи казна без вистинска вина, односно ја трпи поради наследената вина како Едип) или самиот за неа е заслужен.

Еве, пред вас, истото морав да го образложувам на еден млад татко чие дете боледуваше од леукемија, потоа на една жена која бараше права што им следувале на инвалидни лица ...

- Што велиш Хана да одиме на кафе? - ја праша жената која со денови наназад седнуваше на седиштето покрај него додека патуваше со автобусот накај работното место.

Старата жена која минатата вечер говореше нешто, всушност разговараше со својот мачор - безпризорник...

Откако, по сите обиди за поправка, не можеле ништо да направат со колата и откако виделе дека таа ноќ не ќе го продолжат патот и мислеле каде да ноќеваат, им се приближиле маж и жена кои им понудиле и помош за колата и гостопримство.

(245-246) Влегувам во собата и ја затворам вратата толку полека што таа не ни забележува (ни вратата, ни жената која е во собата).

(9) Направен е во потполност од сперма која несомнено му припаѓала на самиот Дишан; една трогателна и брилијантна порака за жената која ја сакал, но знаел дека не може да се ожени со неа (таа веќе била мажена и била мајка на три деца).

Дури кога Марија Мартинс го изнајмила својот примерок на “куферчето” за изложбата на Дишановата “Фонтана”, одржана четири години пред тоа во Менил Колекцијата во Хјустон, потврден е хемискиот состав на “Своеглавиот пејсаж” (дотогаш беше само претпоставуван од страна на Еке Бонк, германски уметник и професор кој бил запознат со делото и во тоа време пишувал книга за него.) okno.mk | Margina #4-5 [1994] 111

Мириса на богата госпожа Сенка. „Госпожа Сенка“ според дефиницијата на Фјодоровиот пријател писател е жена која мириса пријатно.

Зачудо мириса пријатно иако неговиот пријател сликар не го избањал веќе се недели.

И Ахмед, од сонцето спален, што обесил така некојси кадија грешен врз комшиска жена кој ставил изгнасена рака, да ја обесчести решен . . .

На крајот на краиштата, не можете да го надминете општественото оцрнување само преку извртување на поимите, така што ќе се обидувате негативните слики да ги заменувате со позитивни.

На пример, штом угледниот, достоинствен и способен лик на „силната“ жена, толку сакана од феминизмот, ќе се пресели во Холивуд, веднаш станува или невозможен, недостижен урнек (Чарлиевите ангели: до даска, од 2003 година) или неженствено чудовиште што жедува за моќ, кастрира и гладува за љубов (Фатална привлечност, од 1987 година).

Но има извесна мудрост во прифаќањето на обезмоќеноста.

Како што досега имал многу можности да види секој што го одживеал вториот бран на феминизмот, секоја наводно позитивна слика за жените која се обиделе да ја промовираат феминистките, нашето општество бргу ја преуредува во навредлив и угнетувачки стереотип.

Девијантниот секс можел да ѝ избега на патологијата преку нормативниот родов идентитет и родовиот стил: ниту конвенционално женствената жена која си дозволувала да ја задоволува некоја машкуданка ниту ороспиецот што се идентификувал како стрејт, а кој играл мажествена улога кога им се проституирал на обратни, женствени мажи, не подлежеле редовно на постојан лекарски надзор сѐ додека не поминал добар дел од дваесеттиот век.48

Ете, таа жена која себе си се нарекува госпоѓица Осуденик, кога за прв пат влезе во ординацијата, се тресеше како фатен крадач.

Мажи и жени кои беа способни за борба, ги собираа и ги праќаа на борбени позиции.

Во мојата кабина седнаа еднаа една од жените кои се породија и цело време бебенцето плачеше.

Отиде Иљо и по две недели си дојде и рече дека стаса во Дуреси – град и го најде местото каде беа дечките и дека само ноќе и скришум едно два-трипати се виде со Евгенија, која беше најстарата жена одговорна за децата, негователка, како што се вели сега за жените кои се грижат за децата и дека таа му рече оти сите деца се живи и здрави, сите се испрани, чисти, нахранети и мајките и татковците и бабите и дедовците, да се живи и здрави, да не се грижат и да не берат гајле и од сите до сите таа прати многу многу поздрави.

Кога била бремена, сретнала некоја стара жена која ѝ го прорекла токму тоа, и тие нејзини зборови, “голем човек”, често ги повторуваше.

Отла забележа дека, иако се обидував да слушнам што им кажуваат жените на децата, зборовите минуваа покрај мене.

Ја стави раката во џебот, јас помислив дека оттаму ќе извади цртеж со жена која стои на работ од некаква бездна.

Седна до мене. „Менито е секогаш исто,“ се насмевна.

„Сигурно имате исти имиња со жената која ја барам.

Кога ги забележа, таа застана како скаменета, и тоа некако ги скамени и тројцата нејзини посетители.

Еднаш, додека набљудував од зад прозорецот, забележав како на една од жените кои шетаа во паркот ѝ се приближува маж кој за раце водеше две деца.

Густав ми покажува цртеж на гола жена која се милува меѓу нозете.

Густав се штрекнува додека појадуваме. Густав умира. Го закопуваме Густав.“

Една жена која лежеше на другиот крај од просторијата почна да вреска.

Остануваат во оваа барака уште неколку дена по породувањето, а потоа ги враќаат во бараките во кои биле сместени при доаѓањето во Терезин, и веднаш почнуваат со работа.

Нејзиното врескање предизвика и други жени да урлаат, да плачат, или да се смеат.

Другото камче удира во ногата на старецот кој се обидува на другите да им каже нешто потсвирнувајќи како врапче.

Таа има околу триесет и три години.“

Со едното ја погодува в чело жената која лакомо си ги гризе прстите.

Јас знаев дека родителите, заради срамот, најчесто ги исфрлале тие млади жени од дома, па тие го завршувале животот од глад, студ, или болест, многу бргу потоа, уште пред да се породат; знаев дека некои од нив, што ќе преживееле до породувањето, го оставале детето во некое сиротилиште, па работеле најтешки работи, заради кои животот не им траел долго; знаев дека имаше и такви кои, не можејќи да го преживеат срамот, а за да ја сочуваат честа на семејството, се убивале без да им кажат на најблиските дека забремениле; знаев дека некои оделе кај приучени луѓе кои им давале да испијат горки течности по што го исфрлале плодот, а понекогаш и самите тие умирале од отровот.

Жената која седеше до мене забележа дека ги слушам туѓите разговори, и дека се обидувам да не ги слушам.

„Така се бранат од ова што е овде и сега.

Лежев будна цела ноќ, и ги замислував нејзините ноќи, се обидував да ги слушнам тие ноќи затоа што мракот го голта она што може да биде видено, и ги слушав криковите кои ја распаруваат темнината, ги слушав оние кои се осудени да бидат затворени со своето лудило и да го мешаат со туѓото лудило: некој глас ги довикува своите деца, некој глас кажува дека гори, дека пламенот го зафаќа телото, го слушав и зарипнатиот глас на една жена која повторува како го убила својот сопруг.

Гледав во неа, и таа гледаше во мене; молчевме.

Во сите тие гласови го немаше гласот на Клара Климт, во криковите на тие ноќи кои се прелеваа едни во други и се нижеа во години, во моите обиди да ги чујам нејзините ноќи, Клара остануваше нема, Клара копнееше по тишина, Клара сакаше само едно малечко парче од овој свет во кој би можела безбедно да ја свие главата и да преноќи.

Настаните од стварноста и од нивната фантазмагорија се судираат и се кршат едни со други, а тие се обидуваат да ја докажат својата не-стварност: еден работник во поштата е уверен дека ќерка му не патува да се сретне со вереникот во соседниот град, туку засекогаш заминува на некој далечен остров; една кројачка го фрла тукушто прочитаното писмо на сестра си, во кое таа ѝ кажува дека сака да ја види, а оваа жена е уверена дека сестра ѝ ѝ соопштува дека татко им, кој умрел многу години пред тоа, наскоро ќе ја посети; еден студент, додека гледа во книгата пред себе, во мислите ги превртува животните стории на своите колеги и професорите – настани кои тие никогаш не би ни помислиле дека некогаш би можеле да им се случат.

Но во начинот на кој му се обраќаше тој остануваше секогаш мал: го викаше “мојот златен Зиги”, секогаш мал, секогаш нејзин.

Кога отидовме да ручаме во трпезаријата, одново се појави жената која спиеше на креветот до мојот кревет.

Во просторијата во која влеговме десетици деца беа поделени во неколку групи, со секоја група имаше по една жена која им објаснуваше нешто.

„Овде ги сместуваат жените кои се во последните недели од бременоста.

И сега гледав во оваа Амалија која немаше ништо заедничко со онаа Амалија, немоќта на оваа жена која умираше ме потсетуваше на мојата некогашна немоќ, а јас не сакав, или не можев, во себе да го разбудам ѕверството кое во себе некогаш го имаше таа и со кое ме тераше да тонам сѐ подлабоко и подлабоко, ѕверството со кое – ако го разбудев во себе - навистина ќе бев нејзина ќерка не само по крв, ѕверството кое требаше да ја натера да страда заради сопственото ѕверство, моето ѕверство кое требаше да ужива во нејзиното очајно каење.

Паралелни животни приказни внесуваат во себе, во луѓето со кои живеат, во луѓето со кои се среќаваат, па дури и во луѓето со кои само се разминуваат: некои од нив се уверени дека жената која погледнува низ прозорецот кон улицата по која токму тогаш тие врват, им смислува некој подол план; други – дека таа секој ден љубовно мисли на нив.

На почетокот од септември десната нога на мајка ја зафати гангрена.

Додека ме водеше кон одделот, ми раскажуваше што може да стори една млада жена која ќе забремени, ако не е во брак, и ако оној од кого забременила не сака да се венча со неа.

Во нејзината беспомошност ја препознавав беспомошноста на моето детство и мојата младост, и секој мој непријателски збор или постапка кон тоа суштество кое бавно умираше немаше да биде одмазда, туку изживување врз себе, врз мојот спомен за девојчето, за девојката и за младата жена која бев некогаш.

„А ти,“ го праша жената која го беше родила, „дали ти додека си ме барал си помислувал нешто да ми кажеш?“

Во раката држеше две фотографии.

Рајнер тргна кон вратата, јас тргнав по него.

Во исто време таа го толкува реакционерниот тренд како еден обид од страна на мажите повторно да ја присвојат моќта врз жените која државата до извесен степен им ја одзела.

За гледиштето на МекКинон дека “мажите се такви какви што се бидејќи тие имаат моќ” и дека “жените кои ќе ги наследат машките форми на моќ во голема мера ќе бидат исти такви,” (види MacKinnon 1987, 220). 10.

Феминистичката мисла е „една теорија во развој за општествениот субјект од женски пол или во жена воплотениот општествен субјект, чија конституција и чиј начин на општествена и субјективна егзистенција најочигледно го вклучуваат полот и родот, но исто така и расата, класата и кои и да било други значајни социокултурни поделби и репрезентации; една теорија во развој за општествениот субјект отелотворен во жената кој е заснован врз неговата специфична, забрзана, конфликтна историја.“ (де Лауретис). okno.mk | Margina #1 [1994] 27

Мислам дека не постои жена која после пробата на „Дрвеница“, ќе се сврти кон Мајаковски, Мерхолд или Шостакович и ќе посака од нив да не се глупираат.

Во тоа време се сретнува со една жена која ја праша: „На каде вака си кинисала, Саветке?“. Рече: „До каде брата ми“.

Посебно откако почина нејзината мајка, жената која во нејзе вгради сѐ што е позитивно и човечно.

Трите жени кои ги красеше злобата, лудоста и зависта останаа со спуштен поглед и подзинати усти. ***

Колку ли загатки уште се кријат во оваа жена која уживаше во својата таинственост, се прашуваше Ивона, која беше мајстор за решавање на ребуси, а сега не го ни насетуваше одговорот на загатката.

Но, сепак, среќен сум што си избрала погрешна личност, зашто ако тоа не беше така, сега не ќе наздравував со жената која ја сакав и ќе ја сакам сѐ додека за навек не затворам очи.

Јас во категоријата на жени кои секогаш чекаат, домашниот „дозер“ кој опслужува и усреќува некои други перачки на веш и постелнина во машини „Горење“, затоа што така нѐ учеле, си молчев и не прашував.

Тоа, навистина, се должеше на смаленото количество на вода во бунарите и чешмите, но и на недостигот на време и на табиетите на редовниците - жените кои во екот на полските работи бидуваа задолжени да се грижат за домаќинствата, за децата и за домазлакот.

За да не трпат тие за вода, редовниците буквално се натпреваруваа која попрва ќе се снабди со вода, па уште со темници побрзуваа да зафатат ред на чешмите и бунарите.

И ден денешен во Овчеполието стрчи Говедар Камен, а жените кои не можат да родат одат на Говедар Камен, оставаат подароци и разни курбани за „лекот“ да се фати.

Додка Турците ја викале Ашìчешме.

Во војна време многу луѓе истепале, селиштата ги сринале, куќите - 'ржаници ќуљ станале.

Не се симна на Сен-Силпис, тоа го знаев уште пред возот да почне да кочи, тука е онаа подготвеност на патниците, особено на жените кои нервозно ги проверуваат пакетите, го затегнуваат капутот или гледаат отстрана кога стануваат за да ги избегнат колената во оној момент кога губитокот на брзината ги врзува и заглупува телата.

Така исто мажот се чувствува кога жената која му била фантазија при самозадоволувањето не му обрнува внимание.

Поаѓајќи од фактот дека започнав на овој свет како обично парче бело месо, завршувам со фактот дека сега сум жена која поседува сѐ што треба за да тргне на еден долг пат.

Но не го уби заради тоа што беше лошо, бесно, напротив кон него беше кротко, мирно и послушно, ами го отепа во еден момент на афект, кога тоа ја откопа главата од неговата жена која тој ја убил скришум и ја закопал во градината пред куќата.

Нејзината сопственичка, Марија, беше самотна жена која секој ден, пред да оди на работа, ја оставаше и го замолуваше Богдана, како новодојден, да ѝ обрнува поголемо внимание на пудлицата, зашто имаше впечаток дека другите од персоналот тоа не го чинат доволно.

Во целата таа работа дури по неколку дена се запозна со Атина Димоска (официјално Димовиќ), познатата битолска шивачка, за која се зборуваше дека е вдовица и жена која многу добро си го познава занаетот.

СРБИНКАТА ЈА СПАСИ НАШАТА ПАРТИЗАНКА

Бевме во една српска куќа, тука имаше една жена која многу ме засака и ми рече: Немој да се грижиш, ако нападнат балистите јас ќе те скријам.

Луѓето влегуваа и излегуваа од темните сводови на портите и лазеа во неверојатно множество по тесните сокачиња што се разгрануваа од двете страни - девојки во полн цут, со неумешно нацрвени усни и младичи кои ги задеваа девојките, и дебели расклатени жени кои покажуваа како ќе изгледаат девојките по десет години, и стари згрбавени суштества што се влечкаа на рамните стапала, и парталави босоноги деца кои си играа во баричките, а потоа, на лутите повици од мајките се разбегуваа.

Не рече, ама попот Никола погоди и не беше малку исчуден од ова чудо од ретка жена која е способна и сама да остане, и сама децата да ги гледа.

Втората категорија, пак, се жените кои во периодот 2000-2003 година ги имаа потребните години за одење во пензија, но го немаа потребниот стаж, бидејќи за тој период наместо 20 години пензиски стаж со промените од март 2000 година станаа доволни и 15 години стаж (чл. 5). во години Возраст Пензиски Година мажи жени стаж 1994 60,5 55,5 1995 61,0 56,0 1996 61,5 56,5 20 1997 62,0 57,0 1998 62,5 57,5 1999 63,0 58,0 2000 63,5 58,5 2001 59,0 2002 59,5 2003 60,0 15 2004 64,0 60,5 2005 61,0 2006 61,5 2007 62,0 Табела 1: Возраст и пензиски стаж со кои се стекнува право на старосна пензија 92 Треба да се спомне и дека со одредбите од измената и дополнување- то од март 2000 година се предвидува изземање од промените што се однесуваат на стекнувањето право на старосна пензија на оние лица кои на денот на почетокот на примената на ова измена и дополнување (1 септември 2000 година) имале пензиски стаж од најмалку 35 години (мажи) и 30 години (жени) (чл. 30 и 35, ЗИДЗПИО/март.00).

Видоа лекарите дека се работи за литопедија која во многу случаи се јавува кај жените кои зачнуваат вон материца, и тој скаменет зародиш го испратија во медицинскиот институт на проучување.

Кадијата нареди да се тепаат сите мажи, а од жените кој бег колку сака да си избере ако му требаат.

Сонцето и онака пак ќе си изгрева на исток И пак ќе заоѓа на запад што не значи дека и на запад Нѐ грее сонцето додека туристите чекаат Да го уловат во своите камери залезот За кој однапред знаат дека е волшебен и незаборавен Пред зајдисонце на запад катаден луѓето стануваат имуни На романтични воздишки и нежности од каков било вид Воопшто на запад многу е распространето мислењето Дека љубовта и сите воздишки се обична измислица И дека живеачката во целост ја движат пазарните односи Затоа на запад има сѐ повеќе жени кои не знаат да се бакнуваат Ај што не знаат да се бакнуваат ама не знаат ни да готват А тоа веќе директно се одразува врз квалитетот на сонувањето Зашто во рестораните за брза храна не се крепи здраво сонување И понекогаш е поарно да си гладен и барем со време да си знаеш

Која беше таа жена која толку силно го одреди подоцна татковиот пат, патот на семејството?

- А каде е оној мојон, Бушавион – повторно се вознемирив.

Наеднаш жената која одвреме навреме заличуваше на тетка Боса ги приближи усните до моето уво и тихо ме предупреди: - Внимавај! Внимавај!

Можеби јас сум еден од оние кои сликаат според соништата кои одбиваат да ловат, значи да убиваат со полуотворената уста на стрелата за да ја наполнат својата и на своите жени плодови саможитни што берат и за нас се молат да има улов повеќе одошто ни треба (жените кои мислат поинаку ги праќаат своите души на срните да им бидат штитник на стрелите урок) за пречек ни принесуваат богат огрев богот на гревот ни го ложат пред спиење за да заборавиме на писокот на жртвите поостер од остриците во нив набиени за да гинеме од ноќ во ноќ непоштедени од грозата на лажната смрт заблазувајќи им на оние кои писнале еднаш засекогаш!“

„За да ја запаметат и тие слободата!“ велеа жените кои одеа со раширени раце како да врвеа по жица плашејќи се да не им избега земјата од под нозете.

11. На една Ескимка која ниту зборувала ниту разбирала англиски еднаш ѝ бил понуден платен пат до САД и 500 долари за да ги следи сандаците со починатите за Америка, каде требаше да се изврши погребот. Таа ја прифати понудата.

8. Друг монах, одејќи по својот пат, наиде на жена која седеше покрај патот и плачеше.

9. Гуанг Зи истакнува дека убавата жена која им дава задоволство на мажите, кога ќе скокне во вода, служи само за плашење на рибите.

Тој ја удри по главата и рече, „Еве ви нешто што ќе ви даде причина за плач“.

Го однесе до место каде водата беше плитка и тие тука прегазија.

- Со здравје и со добро и чувај се... - и долго, долго гледа сѐ додека од нејзиниот видик не се изгубија главите на жените кои го носат нејзино чедо.

„Соништа кои потоа ги памтиш?“

„Не ни знаеме сигурно дека тоа го сторила намерно“.

„Што е толку смешно за една жена која се удавила себеси и своето бебе?“

Зошто се расправаме за некоја жена која не ја ни познаваме и која нема никаква врска со нас?“

„Јас знам за неа,“ рече ти. „Ја сонувам.“ „Ја сонуваш?“ повторив изненаден.

„О, да, било само несреќен случај. Како само така да се шетала трудна и гола и случајно паднала во вода.“

„Млад е. Уште учи“, рече тој оправдувајќи го малиот кој, ако што подоцна авторот ќе дознае, му беше внук по жената кој сакал да биде полицаец, па овој го зел за да му го тргнат умот од таа работа.

И токму сака да се провери ако ништо друго дали барем е тука благата жена која сигурно знае веќе колку пати поминувале од тука, кога ќе ја стресе еден пријатен, мил глас Ќерко мори златна со денови сноваш по уличкава, нема неделен ден а ти да не поминеш, што мака ти тежи, каква болка ти се свила во срцето та што ти го подгорела тоа убаво лице?

Знам дека тоа многу ги збунуваше луѓето околу мене, а особено дечковците, затоа што толку драстично се менував од жена која ја обожуваат до жена неубава и неугледна.