ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Зашто Рацин е тој што нѐ учеше и сѐ уште нѐ учи како се боледува и тагува, како се мечтае и копнее и како се верува и надева во иднината на човекот и во убавината, волшепството и во моќта на зборот.

На 13.11.1903 год. утрото по разговорите со К.Мисирков и Ст.Јакимов кај него дома во Софија, Е.Спространов му пишува на бугарскиот министер-претседател Р.Петров: „Пишувајќи Ви ги моите лични сфаќања за иднината на мојата татковина Македонија, ги имам предвид големите опасности што се кријат во сепаратистичкото национално движење меѓу еден дел од македонската интелигенција, кое зад себе веќе влече и македонски народни маси, особено во Југозападниот дел на Македонија, со центрите во Охрид, Ресен, Битола и Прилеп”.

Ја сјеба иднината на цели генерации.

VII Кога се разделија Татко и Климент Камилски во доцната ноќ, и кај обајцата зајакнуваше убедувањето дека ќе најдат нови методи како да ги обединат книгите од нивните библиотеки за среќната иднина на нивните деца на Балканот.

Камилски со восхит и замислено го следеше Татко, во неговата свест се будеше сорбонското време кога пред тогашните големи авторитети ја бранеше среќната иднина на детето преку неговото воспитување.

Не ме напушташе уште тогаш мислата, макар што сѐ уште немав свое семејство, за иднината на моите потомци, на мојот народ!

И тој како и Татко за албанскиот јазик, полиглот на источните јазици, владеејќи го одлично османскотурскиот, новотурскиот, арапскиот, потоа францускиот, италијанскиот, делумно германскиот, беа загрижени за иднината на своите јазици.

Татко и Камилски уште долго време се договараа доцна во ноќта, до утрина, каква постапка или, како што велеше Камилски, каков метод ќе изберат во издвојувањето, односно во селектирањето на стоте најопасни турски, погубни османизми кои се појавуваа во балканските јазици и ѝ се закануваа на иднината на нивните потомци.

Сепак, Татко го остави да ја заврши мислата: Ние како да заборавивме дека нашата мисија ја започнавме мислејќи на иднината на нашите внуци, а не на минатото на нашите предци, на нивната божем пеколна неслога, причина за неизбежниот судир помеѓу христијанскиот Запад и исламскиот Исток на Балканот и што уште не. Зар не е тоа повик на курбан?

Некои од овие ноторни лапачи и пијаничишта – се потсмева Хорацио Ц. на уважените учесници на бројните симпозиуми за иднината на националната култура – имаат храброст да се наречат епикурејци, а не знаат дека Епикур беше болезлив и воздржан!

Сето тоа лошо се одразува на иднината на Македонија, на духовниот пат на развој мора да посееме добро семе, оти: кој денес ќе посее оган, утре ќе пожнее крвава бура Сега доаѓам до еден мал одговор на сите овие прашања: Мора добро да се изостри погледот- до таа мера што ќе има моќност или моќ за опсервација, веднаш да ги види сите добри или лоши нешта, и моќ притоа да ги одвои едното од другото.

Но и без тоа тој бил повикан во последен момент од Водачот да реферира за иднината на Атеистичкиот музеј.

Уште во младоста, кога го доживуваше падот на Отоманската Империја, крај Босфор, размислуваше за можната сталинистичка иднина на Балканот.

Во мошне значајниот и во повеќе насоки инструктивен есеј „Еден опит“ со трите поднаслови... „за традицијата и иновациите“, „за откривањето на песната“ и „иднината на поезијата“, Блаже Конески ја сподвижи теоретската размисла за посебностите на индивидуалниот творечки опит кај нас, што може да биде од посебно значење и не само за македонската литературна историографија.

И уште им кажуваше дека меѓуетничките односи се столбот, темелот на кој се потпира стабилноста и иднината на оваа држава.

Она што возбудуваше во целата таа работа (а јас подоцна го најдов во една француска книга на еден познат антрополог, што ја купив во Париз, при едно гостување на циркусот), е што партијата на Луција нѐ врати назад, на едно порано еволутивно општествено скалило: во добата на примитивните, со транс и еуфорија опседнати општества, таканаречени дар-мар општества, каде основни форми на општествената комуникација се маската и трансот; пред тоа живеевме во таканаречено општество со книговодство, во кои мимикријата, маскирањето и занесот исчезнуваат (затоа комунизмот беше помалку жив, одвратно немагичен и црно-бел по однос на општеството што го градеше партијата на Луција) и се повлекуваат пред компромисот меѓу наследството и способноста, кои се два основни фактора што ја определуваат иднината на единката во тие општества.

Земајќи ги предвид насобраните сознанија за животот и за луѓето дали и денес би постапил така како што постапив тие денови? Не сум сигурен...

Ете, во тој момент станав свесен за чудното, самобендисано, неодговорно дури и опасно однесување кон нашата иднина на поголемиот број мои пријатели, и помислив, не, не помислив само, туку и решив дека морам да ѝ се спротивставам на неодговорноста и на алчноста...

ТОДТ-мечињата радосно маршираат по променадниот такт, вдолж авенијата што води во иднината на кадифената среќа, кон која настапуваат вредно, работно и организирано.

Сè наликува на гротеска.

Во срдечниот разговор, во кој ја изразив почитта кон неговиот татко, беше неизбежно да го запрашам за сукцесијата на највисоката власт, за иднината на земјата.

Занемен од невистини ја ткаам полека иднината на неотсонувани сништа...

Сталинизмот, уште со предвоениот пакт со хитлеризмот, ја компромитира иднината на комунизмот.

Козарите не ги напуштија козите, не станаа работничка класа, но израснаа нивните деца, иднината на земјата. А да не беа козите?

Цветан Горски, откако си ги потсреди своите белешки, рече: - Ви благодарам што ме поканивте на оваа значајна средба за иднината на нашиот крај.