Колокации | Дигитален речник на македонскиот јазик

Причина за ова е следна: За разлика од другите предмети кои можат лесно да се изострат, со окото тоа не е случај, тоа има округлест облик на кој треба да му се постави врв.

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

Тие, бели како снегот, светкаа со очите, како, мали сонца што го грееја нашето детство.

„Времето на козите“ од Луан Старова (1993)

Како да ѝ биде кога не можеше да ја види со очите на дедо ми. Таа гледаше во дедо ми.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Над него, од висината на коњот, стоеше стражарот, го стрелаше со очи а корбачот му се потресуваше бесно во раката, готов да засече пак во овие клапнати раменици.

„Послание“ од Блаже Конески (2008)

Тој зашари со очите да покаже на тие што седеа тука.

„Послание“ од Блаже Конески (2008)

Мери со око, го потсекува рамно, прачката не ја пушта долу, зашто тука е дедо Иван, стои зад него како некој болничар зад докторот во операционата сала, и тој ја позема.

„Послание“ од Блаже Конески (2008)

Се вртам и го барам со очи Ѓелете.

„Дружината Братско стебло“ од Јован Стрезовски (1967)

Можеби уште тогаш требаше да замижам со очиве, да поголтнам, како што е ред, и да ви пријдам под стреата каде што ме чекавте...

„Дружината Братско стебло“ од Јован Стрезовски (1967)

А кога некој свирна со прсти и даде знак за молчење, Коле застана до стаблакот и прошета со очите по нас.

„Дружината Братско стебло“ од Јован Стрезовски (1967)

Со очите и мислите ја барав СОЊА. Ја здогледав меѓу група девојчиња.

„Клучарчиња“ од Бистрица Миркуловска (1992)

Шерет девојче! — го покани Адем Јована и му го покажа со очите Катето при последните зборови.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Туку вие како сте, останавте ли живи, — па нарочно разгледа горедолу, барајќи со очите некого во оние што го обиколија и сериозно запраша: — Камо го Дамета, бре луѓе?

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Кога Толе допре со очите до Алшари и го виде оџакот од фабриката на златниот рудник, испушти една длабока воздишка, сеќавајќи се на приклучението со Аќифа, а во исто време му излезе пред очи убавата Прочка, која беше ја фрлил во заборав.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Или отиде да преговара со Хилмипаша во Солун?

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

„Доаѓа шумарот“ - си помисли, па почна, тргнувајќи од својата колиба, да го следи со очите патот што лазеше преку Гогов Валог и преку Рамни Ливади и што под Дуковските колиби завива по реката кон селото.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

- Леле, кој ќе го изеде сето ова? - со вистинска загриженост прошепна Денко, шетајќи со очите по поставените јадења.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Едоставно ја зеде својата девојка, бруцошката што зборуваше со очите, и ја одведе во Градското собрание да ги подадат личните карти на шалтерот за бракови и разводи.

„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)

Експертите по сликарство, спротивно, откако со пробивен поглед, низ трепките или окалките, ќе се здобијат со општ поглед, односно впечаток за сликата, му се доближуваат на платното со бесшумен чекор на ловец кон дивеч и со око како лупа во едната а со нокот како пинцета во другата рака почнуваат да чепкаат по боите а особено под боите, во потрага по тајната или прелагата на мајсторството.

„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)

Чинговци беа месари, мезетеа месо и со ракија, чисто месо само печено никако варено; немаа ништо против и сирењето, особено јакото, како ни против суканото ако е мазник; додека спанаќ и други треви не сакаа ни да видат; а со очи ја јадеа рибата, од пржената пастрмка до белвицата на сач.

„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)

Таа го турна не со рацете ами со очите да седне, па седна и самата спроти него, прекрстувајќи ги долгите нозе и исполнувајќи го седиштето на столот, како и без него да била со ниет тоа да го направи.

„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)

Меѓутоа, на лаичката публика што не располагаше со такви сонди за да продре толку длабоко во историјата на уметноста, ѝ остануваше или со бегол па и презрив поглед да помине преку мачканиците на платната или да се препушти на начудувањето пред ѓаволското оро од богатство до експлозија на бои, во кои можеше да си замисли или препознае што сака: расцветан трн, изгниен чинар, скршена играчка, дел од човечки лик со око во уплав.

„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)

4) Опишете зграда видена со очите на човекот чиј син штотуку е убиен во војна.

„МАРГИНА бр. 8-9“ (1994)

2) Опишете предел виден со очите на старицата чиј одвратен и неподнослив маж штотуку починал. Не споменувајте го ниту мажот ниту смртта.

„МАРГИНА бр. 8-9“ (1994)

3) Опишете предел виден со очи на птица. Не споменувајте ја птицата.

„МАРГИНА бр. 8-9“ (1994)

Застана на доволно безбедно растојание од местото каде што ја имаше видено змијата и со очите почна да го разгледува просторот.

„Невестата на доселеникот“ од Стојан Христов (2010)

Бараше со очите наоколу, да пронајде нешто што би можело да му послужи за играчка, па кога не можеше да најде ништо, легна врз откосената трева и ги стави рацете под главата.

„Било едно дете“ од Глигор Поповски (1959)

И сите мислеа дека логотетот и Лествичникот гласале за Филозофот, дека душата своја само тие двајцата му ја дале, милоста благоутробна своја; сите мислеа така, оти предлогот го даде Лествичникот со уста своја и грев беше, хула бесчесна беше дури и да се помисли дека тој не гласал „за“, или дека логотетот не гласал „за“; но само јас знаев дека Лествичникот е погано и лажливо куче, со око побелено, оти знам дека и јас гласав за Филозофот, а мојот глас, третиот, го немаше; а го немаше затоа што Лествичникот беден беше гласал против Филозофот, еднакво како и другите, и најлицемерен од сите нив излезе, оти устата негова предлог даде што го отфрли душата негова, и оти вистина беше дека само јас и логотетот бевме вистинските пријатели на Филозофот.

„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)

Ете тоа го видов, најискрената вистина за светот со очите на ѓаволот ја видов и узнав: ни Соломон не бил сочинител на словото што му се препишува, туку незнаен некој поет, кој за грст златници мудроста своја му ја продал, чашата своја, за да преживее!

„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)

Кажуваше Филозофот собитија чудесни уште многу, а јас го слушав со уста подзината, со очи ококорени, со душа возљубена по ука; говореше дека таа топлина и самиот веќе може да ја почувствува, иако не толку јасно како слепецот од Кападокија; говореше дека огнот е праизвор на писмото, како што сонцето е извор на денот, исток негов; говореше дека огнот е и утока на писмото, крај негов, оти секое писмо во оган се претвора; книгите горат затоа што во нив има букви, и топлина огромна; оти не можеш да запалиш нешто во што топлина веќе нема, како што е тоа со каменот или водата; затоа што е потешко да запалиш камен одошто дрво и хартија; но и каменот, велеше може да согори ако на него се забележи писмо топло, и доказ за тоа се ѕвездите опашести; говореше дека сѐ на овој свет е писмо, дека целиот свет е книга; говореше чудесни нешта а јас го слушав и толку се занесов што не забележав кога вратата се отвори и влезе отец Стефан Лествичник.

„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)

Падна во постелата со очи ширум отворени и се настана во Господа ангелската душа на царската ќерка.

„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)

И сите стражари који погледнале во книгата умреле уште истата ноќ, со очи отворени.

„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)

И потем Фисот ме фати за коса, ѝ рече на Луција „Избриши го“, и таа потем долго ме бришеше со шамичето; гледав солзи во нејзините очи; тоа не беше онаа Луција од разбојот, којзнае дали некогаш воопшто и постоела таква Луција, си мислев; гледав пред себе жена во солзи, сподобие страсно во писмо што го преточив, во песни; жена со очи гулабови; со коса како стадо кози, кога слегуваат од Галадската гора; со заби – стадо истрижени овци, кога излегуваат од капење, од кои секоја има по две јагниња и јалова нема ниедна; со усни – алова панделка, со уста слаткоречива, со јаготки на лицето како половинки од калинка; вратот ѝ е како кулата Давидова, изградена за оружје: на неа висат илјадници штитови – сѐ штитови на јунаци; градите ѝ се како близначиња од млада срна, кои пасат меѓу кринови; еве ја, плаче пред мене и ми ги подава рацете, и вели: дојди мил мој, да излеземе во полето, да преноќеваме по селата; утре рано ќе појдеме во лозјата, да видиме дали потерала лозата, дали се отвориле пупките, процутеле ли калинките; таму ќе те опсипам со милувања; еве ја, стои пред мене и јас ѝ велам: О, колку се убави нозете твои во сандали, ќерко знаменита!

„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)

Потоа го следи со очи белиот авион што веќе исчезнуваше.

„Маслинови гранчиња“ од Глигор Поповски (1999)

ПАНДЕ: А, може и за нешто друго да враќаат!... Со очи видов луѓе вратени за овие работи.

„Парите се отепувачка“ од Ристо Крле (1938)

Беше црн како млад гавран, со мала, тркалезна глава и со очи темни и невесели.

„Улица“ од Славко Јаневски (1951)

Егото тој го победи, гордоста ја надмина, границите на своите погледи ги избриша, сега можеше сѐ да види јасно, затоа што гледаше не само со очите туку со духот, затоа што го достигна просветлувањето.

„Мудрецот“ од Радојка Трајанова (2008)

Со очите изразив вчудовидување, а тој продолжи: - Еден месец подоцна, на 4 август солунскиот весник “Елиникос Ворас“, со големи букви вака ги извести своите читатели: “Жителите на убавото костурско село Крија Нера17 кои досега покрај грчкиот зборуваа на еден туѓ дијалект, трогнати од одличната иницијатива на патриоски расположеното население на селото Каридја – Птолемаида, спонтано решија во присуство на месните власти да се заколнат дека целосно ќе го заборават тој јазик и во иднина така тие, како и нивните синови, исклучително ќе зборуваат на грчки јазик.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Утрото, кога тој замина на работа, влегов во неговата соба и брзо ја барав сликата на мама со очите.

„Друга мајка“ од Драгица Најческа (1979)

А ти си можел, само со едно испишување на моето име, да помогнеш да ја видам ќерка ми уште еднаш,” рече, и на зборот ‘видам’ преврте со очите кои можеа да видат само контури.

„Сестрата на Сигмунд Фројд“ од Гоце Смилевски (2010)

„Си можел да го ставиш моето име таму, помеѓу името на сестрата на жена ти, и името на кученцето.

„Сестрата на Сигмунд Фројд“ од Гоце Смилевски (2010)

И така, се подели светот: на оние со сладост и милност на глувчињата во кафезите на својата глава, заслушани, со широки насмевки на лицето, со шепотни облачиња на усните, и на оние со затворени, згрчени усти, со очи ококорени, обезглавени, исплашени, вџашени.

„Захариј и други раскази“ од Михаил Ренџов (2004)

Комитетот, со други зборови, бара европските влади да гледаат на работите во Македонија со македонски очи, т.е. со очите на комитетот: а да беше така работата, немаше зошто европските влади да имаат свои агенти во Македонија.

„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)

Живеејќи во свет во кој партијата беше „Бог и батина“ никој не помислуваше дека еден дедо со исклучителна блажена фаца, со очи од кои зрачи добрина, еден облак во црвен плиш може да биде помоќен од партиските џивџани.

„Календар за годините што поминале“ од Трајче Кацаров (2012)

Секогаш кога Сандре Самарија ќе зинеше се закануваше дека ќе се обеси ако не е прав.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Да, од такви болештини се поцрнувало, тоа можел секој да го знае, и тука не помага билје, таков лиснат или цветен лек не никнува од земјата, ракијата и лукот ѝ се смрт на смртта.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Никаков господ не создал толку птици колку што се над петмината оживеани и никаков господ не го качил толку високо вчера обесениот Јаков Иконописец - ги шири рацете, лета, на светов му се нужни нови светци, а тој е светец од оној ден кога во песокот на рекичката Давидица ја закопал мртвата глава на сиротинскиот доброчинител Селџик-бег што ја симнал од кол пред Али-беговата воденица во која еден Ариф Исмаил од Анадол може да сомеле и жито и камен.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Во тој свечен чин на неможното, кога дури и кобниците ги забораваат проколнувањата со кои се родиле и со кои ќе умрат премногу изморени за да прослават еднаш во животот и благослов, во водите престануваат вражбите: над дебел опаш на видра се смирува рој бели рибички, водените полвови со очи ја пијат ѕвездената светлост: потоците ги појат разбудените коренчиња на дуњите и сливите, жугаат од нив сончогледи и пченки, и уште подалеку,

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

- Пак? - Што пак? со очи на желка погледнал Гавруш Пребонд во старешината на селото.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Во далечина се лелеел предаприлски воздух и можел да биде река на стопена срма, тек на проѕирни настани од волшебна приказна од која во душите ѕвонат танки жици на тага по нешто што било и што не ќе се повтори веќе.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Навистина, над неговата камилавка недостасувал свет и блескав триаголник што ќе бдее над грешниот свет со око на духот светопресвет од кој затруднела мајката Исусова.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

„Таа е ...“) грлена и гласна, со распуштени коси и со подадени раце кон неговите раце; ќе се најдат и ќе се јазат по ѕвездена пајажина кон спокојство и тишина во која, најпосле, се разговара со очи и со допири.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

- Да ме пуштат малку да ти побуричкам по тиквата, ќе се сетеше дури и на кој ден си му ветил на господа свеќа што никогаш не си ја забуцал во негов шандан.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

И можеби не само за тоа додека за миг се наднесуваше над мене и ги криеше со влакнестиот подбрадок и своите очи и птиците.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Но и дојденците и староседелците со очи си го пиеле здивот.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Арсо Арнаутче не се насмеал. А и зошто? Млад бил и почитал старост, сега е помлад отколку кога се женел.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

И така жените го посвоиле попот да ги извртува псалмите Давидови во нивна чест и да ги возвишува зашто го прогнале и не им дале на враговите негови да му се одмаздуваат, да пее со толку мило лице што и не барале да знаат на каков јазик пее.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Никој ништо не им кажа, никој не им дојде, пријателски и мислителски да ги измери со очи: не изеле толку фурни леб за да го фатат бегалецот со обетка на уво.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

- Погледни го пријателон, покажал со очи Онисифор Проказник кон постариот тревар. - Поцрнува. Или се лажам, а?

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Пред тоа пиеле од негова матарка вино со боја на месо и се мезеле со бајати пршки што ги зеле од некој орач за стар железничарски часовник со избришани бројки и без една стрелка но со живо срце под металниот оклоп.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Тој чекорел во свечена осаменост на обред во кој се кадат со темјан слабушкавите за битка, всушност не ги подавал рацете кон копнежи туку со здив, со чело, со врелина во врвовите на прстите џбарал слободен простор по чии невидливи врвици можело да се стаса до златни бранови на 'ржено море а во нивната лелеавост да се живее и да се чека на доаѓањето на русалките и девојките; со нив ќе е и таа, Ганка.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Се бесеше и докажуваше невозможности: месечината е глава со очи и уста на некој господ, во големите реки живеат луѓе со жабри, мраморната жена без нос што некој ја ископал зад гробиштата на Кукулино еднаш ќе оживее.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Можеби се плашеше од тајната што ја очекуваше да ја впие со црните ноздри како мирис од засечена афионова чушка, тајна, за мене веќе помала од светот на рамностапалчестиот Марко Марикин и понезначајна од кошмарот во чии пени вријат крвави, распердушени и испокинати орли и штркови со очи црвени и слични на парче кора од печен рак.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Молкнаа. Сега и ловците, како и другите, стоеја пред своите двоколки со едно воле или со ѕевгар.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Ја изгубив сметката на времето и се најдов меѓу изгубените од дружината, врел, со развеана коса и со очи обземени од копнеж без сочувство на луѓе што еднаш веќе минувале по светлосната врвица на првата младост.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Го потпрев челото на тупаница: ноќ е, месечината се спушта ниско и со ергенски занес се мушка меѓу трски и грмушки не чувствувајќи ги гребениците, дишат дрвјата од надојдено зелено млеко на пролетта и се поткреваат водите на прсти да ги наслушнат тишините на далечините до кои ќе стасаат по дождовите.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Старчето го погледнало со очи на желка фатена во примка и со насилство задржана глава вон од оклопот. - Ми донесе ли печени компирчиња, Доце?

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Доверливо му пришепнале на попот дека бригадата ќе почне да го чисти со огнена метла градот, од сивите германски касарни на Кале кон плоштадот под камениот вардарски мост, којзнае од кој ден запоседнуван од лажно сакати просјаци и секакви измамници и безработници со очи на кондори.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Преку пенџере тебе! (Кон Саветка и Антица и со очи и со уста): Ајдете сега!...

„Антица“ од Ристо Крле (1940)

РИСТАЌИ: (се обидува да си ги ослободи рацете, потоа со очите им дава знак на Саветка и Антица да го нападнат Илија).

„Антица“ од Ристо Крле (1940)

Блажена беше ноќта во нејзините прегратки... посјајна од сонцето потивка од месечината потрепкава од ѕвездено небо Јас и Таа романтичен отсјај во машкоста нежност во нејзината женственост Ме погледна,со задимен поглед што подсеќа на љубовна романса без зборови,само со очи нејзиниот поглед кажува сѐ.

„Поетски блесок“ од Олга Наумовска (2013)

Но, не, тие празни глави без срце, без душа, само со очи, очи злобни што гледаат како женското тело пати, и трпи...

„Поетски блесок“ од Олга Наумовска (2013)

Па, кога како хор ќе дојдат да те соберат тебе и тоа „три кила месо со очи“, сите во нови алишта и чевли и со поворка до автомобилот, а сето снимено и фотографирано по принцип „секој со секого и секој со сите и со бебето“, протрчуваш до аптеката во болничкиот двор и пазаруваш протект апчиња за секоја евентуалија затоа што знаеш дека во следните шест недели никаде нема да одиш освен до креветчето и до јажето за пружање пелени, бенкици и „шведски“, а нему си му пожелна како првиот ден, и дека многу бргу, веднаш по првата недела, ќе те побара под ќебето.

„И ѓаволот чита пРада“ од Рада Петрушева (2013)

Со очи отечени, како сега, во три по полноќ од „фацебукот“, ме однесоа во полиција.

„И ѓаволот чита пРада“ од Рада Петрушева (2013)

Оти, рече Хаџи Ташку чкрапајќи му со око на Богатина да не му го дава облогот, зарем умрел стрико Ангеле Јанчески?

„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)

Лисицата веќе и не се обиде да ја следи со очи брборливата страчка во лисјата на првото дрво го подвитка опашот и се спушти низ долчето гладна но претпазлива во прастариот див закон на шумата - демни ги послабите, варди се од појаките.

„Кловнови и луѓе“ од Славко Јаневски (1956)

Ние го испраќаме со очите. Јошета го испраќаме, а го пречекуваме Доксима Тренчески.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Господе, што направив, ќе се удават луѓево, си велам, и со очиве ја барам Уља.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

а душата ни лета кон Македонија, кон планината, кон шумата, како оди јагленот, уште шумата ми се гледа в очи, од некои повисоки дрвја не можам да клепнам со очиве, не можам да ги затворам, а и сонот ми беше лабав таму, во Америка,

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Вистина, напати ќе го погледне со очите, ама пак убаво не го гледа.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Ќе се молат и ќе колнат со исто зинување на устите. Ќе се кинат жените со војниците и само ќе дробат со очите.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Вака и Ѕвездан ги вртеше очите, велам, и вака и тој молеше со очите.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Овој вреска, квичи и примижува со очите.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Цели бозје креваа биковите на рогови. И потоа се затрчуваа и се удираа со челата, како да кршат камења. Насобраните луѓе само подзинуваа со устите, подзамижуваа со очите. 41

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Нешто зборува, ам, тум, шат, пат, ништо не разбирам. Само подбелува со очите и со забите.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Мислам кучето го бара, така, со очите.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

- Што е, сестрице, ѝ велам, што ме мериш така со очите? - Јон, вели, Уља, го прости господ Јона, вели и пушта солзи на предници.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Не само со очите, туку и со носето, со муцето, со обравчињата обрндавени.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

се фаќа за носот и повраќа, некој снебивлив и кревок човек, ние одиме и смрдиме, ни смрдат алиштата, ни смрди и дишењето, душата, одиме меѓу пушки и штикови в затвор, а таму - пак сослушувања, нови премрежиња, кај ви се пасошите, ни велат, ги фрливме в море, велиме, од страв да не бидат откриени, велат, не од страв, туку од радост, велиме, не можеш со ѕидон да се разбереш, ние кажуваме едно, тие прашуваат друго и ништо не помага, нѐ осудуваат на смрт со стрелање, мене, Стевана Докуз, Илија Јованов, Добри Закоски, Јоше Богески и Силета Плевнеш, Стеван се тресе, го собира срцето ко полжав роговите и олкави солзи му се тркалаат по образите, му паѓаат в уста, а тој само шмрка и ги подголтнува и идат две војничиња со муцки од глушец и со ситни очи како топуски и ни собираат сѐ што имавме купено: чевли, шапки, палта, панталони, обетки и прстени за жените, џепни сатови, пари, сѐ, еден зема, другиот ги собира на една мушама, ги подврзаа плачките и ни даваат белешка, што зеле, ја подврзуваат мушамата со крајовите, ја креваат и си заминуваат, отиде печалбата наша и седиме, никој не заспива, од утре ќе имаме напретек време за спиење, уште една ноќ живот, си светкаме со очите и прашуваме кој го фрли прв пасошот,

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Кога ми го зедоа човекот цела ноќ не мигнав. Око со око не можам да ставам, да склопам.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

кој знае да свири на гајда, прашува со полна уста јадење, и ние со очите го предаваме Флорина Богданоски и Флорин ја донесе гајдата и ја наду и војниците почнаа да ѕенѕаат со газот и тогаш се налути тој старшијата и од раце му ја дрпна гајдата на Флорина Богданоски и, гледај како се свири, му вели и ја дуе гајдата одново, му се црват образите, му се шират како и гајдата, и војниците стануваат, се фаќаат околу трпезите црквински, пијана работа, се фаќаат околу трпезите и после нѐ натераа и ние да играме, а тој свири, беше знаело мртвото, ако војник, беше знаело да свири и ние се фаќаме, било пишано да играме пред мртвите,

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Војводата го испитува, а тој молчи и бара помош со очите.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Или штути со очите некое вратниче во мракот.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Чинеле врти со очите, и попеј, попеј, па - расплачи се. Така, наеднаш, недоветно. Пијана работа.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Збирам душа меѓу буките и го мерам едно дрво. Со очите го мерам.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Со очите го барам сонцето, се пулам и во него, како во најблизок човек.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Патем ни умреа уште два-тројца. И ги испративме со очите.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

- За полесно да бега, вели Огнен Ѓорго и примижува со очите. И за полесно да избега, вели.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Клепаше со очите и не веруваше. Уште повеќе не веруваше дека градот ќе го најде празен.

„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)

Отпивањето го повторија и веднаш осетија дека виното со блажени трпки им се разлева по дамарите.

„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)

Правта ѝ ги глочкаше очите, во устата ѝ крцкаше песок.

„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)

Девојките се погледнаа прашувајќи се така, само со очите.

„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)

Маѓосан од непревиденото откритие, со сува уста и суво срце, додека мажлецот во моето грло бабреше и ми го запираше здивот (сеедно, сега живеев само со очите), помамно го отсликував во секое свое делче ликот на жената или толкупати ја намножував колку што може да има клетки еден обичен човечки мозок.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

А со очи веќе го бара стопанот со недопуштена стутканост на лицето: не му се нужни парите зашто ќе му остане часовникот за кој, итречки но без уверливост, сака да докаже дека е од злато.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Со очи бараше по плочките на манстирскиот двор.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Луѓето наследиле од дедовците навики и знаења; напролет го садат компирот на онаа педа земја што ја имаат, се веднат со копачките во лозјата зад ридот, го следат со очи снежното окопнување во дабовиот честак; налето се виткаат над компирот да го приткријат со тврдите грутки, ги колнат ненаситните кртови, чекаат дожд, наесен го слават гроздоберот и вардат - што помалку леб ќе се изеде, со повеќе зрна ќе се засеат ораниците.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

На кулата покрив рамен, преголем, со око мерен, на покривот црно знаме со извезен волчи череп.

„Пупи Паф во Шумшул град“ од Славко Јаневски (1996)

Светот е во мрежа сплеткан, исполинска сенка сѐ е.

„Пупи Паф во Шумшул град“ од Славко Јаневски (1996)

Од покривот шеташе со очите наоколу радосен како првпат да го гледа просторот што му се откриваше, измиен од дождот и блескав како при првиот ден од создавањето на светот.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Шета со очите и ја гледа прашината што рее низ воздухот.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Кога ќе зачкрташе некоја од голите гранки на дрвото, на Богдана ќе му се пристореше како да е тоа глас на птица, како да се вратила: вртеше со очите нагоре, ја бараше, сѐ дури не виде дека тоа сувата гранка чкртајќи испушта глас како на птица.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Не шеташе со очите по неа, не ѝ ласкаше, не ѝ се додворуваше и не се доближуваше до неа како што тоа обично се прави кон жена вака облечена и која се држи комотно и предизвикувачки.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Шета Богдан со очите низ одајата, ја гледа светната и исполнета со воздух и сонце.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Побара со очи. Не ги виде долните уши и двете ноздри, таа темна неисчадена двоцевка.

„Месечар“ од Славко Јаневски (1959)

Хирургот Никола или?... Не знаеше дека му готват стапица и се сеќаваше - ја испрати Јана до циганскиот крај на крај на град и шарајќи со очи по разнобојните мали куќички и ги стисна рацете: „Се каеш ли?“ Недалеку од нив голомешесто Циганче со стар, ноќен сад на глава, сонуваше да стане војник.

„Месечар“ од Славко Јаневски (1959)

Огромното лице ( затоа што постојано го гледаше на постери, секогаш мислеше на него како на еден метар широко ) со неговите тешки црни мустаци и со очите што го следеа наваму натаму, изгледаше како да рее во неговиот ум само од себе.

„1984“ од Џорџ Орвел (1998)

Винстон престана да се тресе. Одвај мрдаше дури и со очите.

„1984“ од Џорџ Орвел (1998)

Чардаците пак и конаците покрај манастирот, кои ги подигнаа скопските папуџии од еснафот, за Тодора беа како чардаци ни на небо, ни на земја од приказните на мајка ѝ и постарите сестри, зашто со око што добиваше крилја од нив, се гледаше целата котлина и Вардар, и се леташе високо, а не се паѓаше длабоко.

„Вежби за Ибн Пајко“ од Оливера Николова (2007)

Попот Никола, на Ралин Панта маалото, со око бистро и умно, веднаш виде дека женава не го почитува него толку колку што сака да го искористи.

„Вежби за Ибн Пајко“ од Оливера Николова (2007)

2. СЕКОЈА ЉУБОВ ПОЧНУВА СО ОЧИ - зарем затоа таа завршува слепа?

„Куршуми низ времето“ од Љупчо Стојменски (1976)

Тие денови, средината на септември, кога Методија веќе разбрал што се случило, дека Симон е уапсен и зошто е уапсен, подработувајќи на гробот на Борко на завршните работи, како што велеше тој, го пројала мислата за она што го открил Симон и тргнал да го види со очи самото место спроти долнечките гробишта.

„Братот“ од Димитар Башевски (2007)

Ја гледал, ја меркал откришум кога врвела низ селото, одел зад неа, одел отстрана, го гледал секој дел на нејзиното тело, ја вагал со очите како купувач кога купува добиче и се двоумел.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Ја фати пак за раце и ја исправи, та почнаа да се гледаат еден со друг и да се милуваат со очите, додека везирот, што ја гледаше глетката не заповеда: – Доста, Арслан-ага. Толку сакав да знам.

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

Затоа тие, не само што не покажаа страв пред ужасната смрт, ами напротив, ги кренаа главите високо и гордо ја стрелаа со очите насобраната маса нечисти.

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

– Mope, ако е за вода, ефенди, седнете, седнете, ене ја Попова Чешма, ладна е како мраз; ќе ви донесам една стомна, напијте се – одговори старецот и погледна со очите кон ниското куќаре, небаре бара стомна, да ги ислужи ефендиите, но војникот што зборуваше по каурски не дочека забитот да проговори, ниту му го преведе на турски одговорот и предлогот од старецот, ами сам му одговори: – Ефендијата сака вода од Бренското Чешмиче.

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

Разговорот воден на каурски јазик и средбата на Анѓа со Ангелета ги окуражија другите сужни и сите му заблагодарија на господа што ќе им помогне на овој начин; дури и оче наш го прочитаа во себе тие што го знаеја.

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

Стои на едно место, се врти околу себе, копа со очите по шејовите и вика Ковчегот, да не ми го заборавите ковчегот! и веќе еден од момчињата, најстариот изгледа, лесно го дотуркува до вратата а тој, старецот, го подметнува грбот и ковчегот е веќе врз него.

„Исчезнување“ од Ташко Георгиевски (1998)

Сега просечниот Американец седи пасивно седум часа дневно со очите и со носот залепен за телевизискиот екран. Тоа е грозно.

„МАРГИНА бр. 17-18“ (1995)

Многу од тие визионерски сликарии биле Мандала со круг во центарот, со око. 82 Margina #17-18 [1995] | okno.mk

„МАРГИНА бр. 17-18“ (1995)

Милувам секој ден под твојов прозорец да поминам и секој пат со уста слатко да ми се насмееш и со очи мило да ме погледаш!

„Печалбари“ од Антон Панов (1936)

СИМКА: (Прва се тргнува). Пушти ме... Пушти ме...

„Печалбари“ од Антон Панов (1936)

— Ами, поседете си бегу, оти толку рано ќе си ојте? — запна и Бојана да го задржува, ама Колобан и чкрапна со окото и таа ја зеде празната чаша на послужавникот и му ја подаде белата рака на бегот, на која светкаше на ламбата бела, сребрена гривна со три жолти черечиња подресена.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

При крајот на овојата „беседа", се ослободи и погледна во публиката од еден ред во друг и стигна со очите до третиот каде што стоеја Бојана, Достите и до нив малата Нешка.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Се вртка, се шутка дури не му направи Ристе ишарет со очите да му ја извади шамијата од уста. Тоа го направи без мака.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

„Кандилата се занишаа и иконата од свети Илија почна да трепка со очите“, — тврдеше маѓерот Стојко Попов, кого нарочно Стале го поведе со себе во црквата да присуствува и да биде свидетел колку е „посветен“ дедот Стале, кога може да се кара со самиот свети Илија, та дури и кандилото пред неговата икона може да му го искрши.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

На завртувањето погледот ѝ се сретна со очите од Крлета и само ги наведоа главите и продолжија напред, а Бојана позабрза и пред самата порта на Бисера ги стигна. Сите три фрлија поглед во дворот на Бисера и како нарачан го видоа поп Петка под лозницата — седи замислен, со некакви исчекувања.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Ако со око погледнам око е — да го ископам, ако со рака посигнам рака е - да ја исечам.

„Бели мугри“ од Кочо Рацин (1939)

А кога го проби оловото, видов дека и како мртво сака да го испие животот со очи.

„Две Марии“ од Славко Јаневски (1956)

Кога колоната врзана мина покрај Трајче, Ламбе кроце му мрдна на Трајчета со главата и му намигна со окото.

„Волшебното самарче“ од Ванчо Николески (1967)

Трајче слушаше дека имало во Караорман партизани, но со очи не беше видел ниеден партизан.

„Волшебното самарче“ од Ванчо Николески (1967)

Откога го доказа сето сторение негово, Силјан им се молил за и тие да му кажат од кај го познаваат и од кај го виделе, што му ги кажувале грешките како со очи да му ги гледале.

„Силјан штркот“ од Марко Цепенков (1900)

Е, а сега, од Загреб, пилотот ѝ напишал долго писмо, со безброј чуденки и други знаци, со многу грди самообвинувања но и со дефинитивна одлука дека не треба да чувствува никаква обврска кон него, како што и тој себе си сега се сметал за слободен.

„Летот на Загорка Пеперутката“ од Србо Ивановски (2005)

Зар по цел ден со очите ќе шарам по небото и со денови ќе чекам да се вратиш? Да плачеш и да не запираш!

„Летот на Загорка Пеперутката“ од Србо Ивановски (2005)

Кажи: имаш потреба да се скриеш од сѐ и од секого, ништо и никој да не те гледа, така ќе ти биде полесно да излезеш на крај конечно на крај на светот но барем кажи: тогаш сфаќам дека се претворам во некого друг налик на говорна фигура, и се гледам со очите на другиот и не сум сама, не сум јас ... кажи - очите на јазикот дебнат саноќ, дебнат везден јазикот е видовит гата, прорекува и се провлекува отаде времето кога му се испушта да каже нешто што не треба кажи: јазикот не е само јазик!

„Ерато“ од Катица Ќулавкова (2008)

1. Грозна смеа Опеј, ја Божице, дарбата за светогрдие за иноказание, за смеа грозна низ плач и жолч изречи ја славно на смртниците поругата, подбивот и јамбот, отровниот рев шегата пој ја на раѓањето и смртта маската, порокот и гревот опиши го, Вечна, на киклопот кикотот кркорот на крвта во обрач од стих завиено и сласно растури го кругот, барутот, чаурата со метар, а безмерно смерно во речта магично обратена,17со очи на тилот во стар образ, а со друга вера - кој прв спомна на Бога Име небаре ќе го снема ако не има во времето знак да биде освен вера, завера освен пат и бездна отсутен а присутен по севезден ѕвезден?

„Ерато“ од Катица Ќулавкова (2008)

И покрај сета бесмртност трошка леб молам ('Лебот се гледа со очи!') еден добар, една добра, едно добро за душа на оној кој ја презира златната средина оној кој се чувствува удобно во сопствената природа и лебди леко, глатко глето клепка врз клепка - лебедова свила по рабовите на смртното случајно жив фанатично осамен благодарение на предрасудите за природното и вештата заблуда дека живее во заедница а не сам, самотен!“

„Ерато“ од Катица Ќулавкова (2008)

Со своите долги, темни раце што брзо се движеа тој садеше, натапкуваше и прицврстуваше, сечеше, подрежуваше, со црното лице секогаш свртено кон земјата, со очите секогаш вперени во она што го работеше, кои никогаш не ги подигаше кон небото, и никогаш не гледаше во мене, па дури ни во Мама, освен ако не клекневме крај него, чувствувајќи како влажната земја ни продира низ панталоните кај колената и ги стававме рацете во црната нечистотија, не гледајќи во сјајното, лудо небо.

„Лек против меланхолија“ од Реј Бредбери (1994)

Нападите доаѓаат и минуваат како потреси и длабоко сокриениот глас извикува, ‘Јас сум Џонс, јас сум, тој не е, тој не е, не му верувајте, пуштете ме надвор, пуштете ме надвор!’ Ги гледам наднесените фигури и трепкам со очите.

„Лек против меланхолија“ од Реј Бредбери (1994)

Ја завлече раката по кошула, од левата страна, вртејќи со очите како во нем филм, оттаму извлече лак и стрела и ми намигна.

„Младиот мајстор на играта“ од Александар Прокопиев (1983)

По еден миг подигна очи и, кодку што отвори уста Василопулос и се оџвари на грчки: - Дај го ваму торбичето!

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Другарот Кузе направи идолопоклонички чекор накај Василопулос и со очи на исплашено куче објасни.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Не грижете се. Јас ќе се погрижам таа да биде казнета и за пример и за страв.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

- викна на цел глас Василопулос, покажувајќи со здравата рака кон вратата и веднаш потоа му се обрати на Кузе, - Ќе си ти перименис, ре кокалоглифи, е?31 Не и дозволија да каже зошто ја собираше пченицата, не и дозволија да им каже и за својата болка.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Тогаш Трајанка го погледна Пецета милозливо кажувајќи му со очите дека не треба да се плаши и стана.

„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)

Се гледаа така и прикажуваа со очи неколку моменти додека, најпосле, едновремено не се насмевнаа.

„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)

Дедо Бошко вчудоневиден ја поткрена главата и заискри со очите, но така да не забележи арамијата.

„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)

Меѓутоа, кога виде дека децата му се скрија во орманот не свртувајќи се, одеднаш стана и тргна по нив со очите полни со солзи од лутина.

„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)

- Срам да ти е, - заискри со очите дедо Ангеле. – Сѐ ли заборави, бре скалунка никаков!

„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)

А не можеш со раката да им ја допреш сладоста. Само со очите.

„Жената на белогардеецот“ од Србо Ивановски (2001)

Како карпата да беше тој самиот.

„Жената на белогардеецот“ од Србо Ивановски (2001)

„Кога ќе стркалаш карпа од ридот зар можеш да знаеш кого сѐ ќе повреди, во што сѐ ќе удри и каде најпосле ќе се распарчи и ќе се здроби!“, ми вели тој а со очите како и вистински да ја гледа таа огромна грамада што се валка од ридот и оди право кон него.

„Жената на белогардеецот“ од Србо Ивановски (2001)

Најпосле, морав да се соочам со очите. Ме меркаа исто онака подбивно како јас моите клиенти, со истата надмоќ.

„Пловидба кон југ“ од Александар Прокопиев (1987)

„Господ?” „Ха, и тој ништо не прави додека не му помогнеш: ако не ви подвикнев јас под кошарата и ако не го удрев барабанот низ село да се расчуе, Профим ни за жива глава немаше да ти ја даде; вие сѐ уште ќе се криевте и ќе си ги боцкавте фелките по сламата...” чкрапаше со очите Бандо.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Тукушто се вратив од очен лекар, со очи широко ококорени и жолт како лимон. Ми правеа флуоресцентна ангеографија.

„Кревалка“ од Ристо Лазаров (2011)

Се обидов да му објаснам дека не било до тоа што ме гребнала и гризнала мачката, туку до тоа како се однесувала мајка му со мене, но тој само превртуваше со очите и одвреме-навреме ќе ме прекинеше да ме праша: - Добро, и што точно ти направи? Кога точно?

„Чкртки“ од Румена Бужаровска (2007)

Ја видов и Маци како се качува врз масата и како почнува да јаде од чинијата на свекрва ми, ама ништо не реков.

„Чкртки“ од Румена Бужаровска (2007)

И тогаш куклите, од вртелешките, автомобилите, формулите – еден, два, три, моторвелосипедистите со очи од прскалки, жонглери, палјачовци – се изграмадисаа на санките Дедомразовски, како купчиња муви на презреани крушки, некои паѓаат, некои слетуваат...

„Авантурите на Дедо Мраз“ од Ристо Давчевски (1997)

И одеднаш пред него се испречи бушаво планинско човече, непотстрижено откако е родено, со чпртав нос, со очи на див елен, човече кое чека само да му тутнеш нешто в муцка, па да ја смагли во шумата.

„Авантурите на Дедо Мраз“ од Ристо Давчевски (1997)

- Само така. Кога ќе го види тој тоа со окото што го нема, ќе ви ја врачи наградата „Златна опашка од риба“ .

„Авантурите на Дедо Мраз“ од Ристо Давчевски (1997)

Се расплака Дедо Мраз во земјата Дардаванија и со камен на гради, со очи испренасолзени и раце несмирени, застанал пред вртелешката, меѓу оклештените кукли, која од која поубава, која од која полична.

„Авантурите на Дедо Мраз“ од Ристо Давчевски (1997)

„Не, не, се е некако сплеткано“, одговараше со очите.

„Авантурите на Дедо Мраз“ од Ристо Давчевски (1997)

Кратките стрели можат да се следат со око.

„Ненасловена“ од Анте Поповски (1988)

И твојата земја убава со друго име пред тебе да ја крсти, прекрстуе, коските свети народни паднати за слободата, од гробот да ги скорива, по сокак да ги разфрла, и со нив да се подбива, а ти да гледаш со очи да гледаш и да црвееш и нити збор да не можеш да кажеш, да му одвратиш.

„Робии“ од Венко Марковски (1942)

Кога видел сѐ што му се носи, тој Чук Нам се насмевнал со очите коси: - Сето јадење дајте го на гладните од Виетнам.

„Најголемиот континент“ од Славко Јаневски (1969)

Погледни се себе, изгледот твој сега, каде е ангелот невин од назад години, со очи што светат, што зрачи, Ти темен стана.

„Илузија за сон“ од Оливера Доцевска (2013)

Мајка му седи до него, го гали со рака, со очи, нешто му зборува, во чашата дотурува жешко млеко...

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Ја мрдам и не ме боли... - со очи покажа на ногата.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Со одмерени голтежи - пие со очите вперени во синото небо.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Во сивкавиот полумрак близу до неа поминува носилката со ранетиот без раце и покрај него уште еден маж, со очи вковани в земја. Тешко се движи на патерици.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Милувај, кажувај откорната штицо во моите уши шкрипни збор од стисок зад доцната есен клун твоето лице со тврда гримаса на одметнат врисок и блиску, сосем блиску во паднати лисја и стивнати птици од предзимска мисла се тркала бисер од поплака тивка стара колку слухот со воздушни уши кон ветерот со око што од себе се суши ќе одминам во ехо на чекор од чизма ти далечна, крцкава стрпи се и слушни од жлеб, клинец и чекан чука мојот призрак. Margina #32-33 [1996] | okno.mk 139

„МАРГИНА бр. 32-33“ (1996)

ДИОНИСИЈА ПРВА

„МАРГИНА бр. 32-33“ (1996)

Пристигнат од Исток цвет или бран во трепет сет; на ветрови нежни сплет - прилика во тивок лет - кон спирален плови тек зрак зад брегот модро мек ненадеен од недоглед сам се влева в суден след: ред сред буден непреглед.

„МАРГИНА бр. 32-33“ (1996)

Французите застанаа зад нив, почнаа да ги загледуваат, да се чудат што станува Шишман прв го крена својот поглед со очи големи како филџани, бледи од тага.

„Будалетинки“ од Мето Јовановски (1973)

Тој, кутриот, откако ги преброја парите, откако пресмета во главата со очите превртени нагоре, толку беше очаен што изгледаше како смрзнат.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Влакна од нејзината коса го скокоткаат и му го бара погледот во ретровизорот преку којшто разговараат и се договараат со очи.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Не се устремуват кон влезот, полека запираат среде двор, или не запираат, туку само побавно чекорат, ја опфаќаат црквата со очите, устите не ги вражат, само дланките што ја држат за рачињата како да се претвораат во усти и тие ѝ пренесуваат некакви сигнали, нешто како зборови што прв ги слуша и не ги разбира.

„Црна билка“ од Ташко Георгиевски (2006)

Танаско како одвај да ја протурка својата снага низ вратата, покриен со дебел слој снег што го истресе внатре во одајката, влезе со грбот а не со очите, оти гласот и очите го водеа гостинот Бујрум у нашта кујќа, место коуку милуваш, уште тоуку може да собере! и ѝ се обраќа на својата жена без да се заврте, сега тресејќи го снегот од гостинот Пено мори, устрау да те удри, пули кој гостин ти носам!

„Црна билка“ од Ташко Георгиевски (2006)

Којзнае што ми направи со очите за да се вртам.