ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Го презентирате Бојс како голем скулптор, а не само како страшно ком­плек­сен уметник во трансформацијата на уметниковата социјална улога и при­стап.

Дотогаш немав сретнато друг уметник кој бил толку комплексен.

Бојс имаше визија, имаше иднина, и со својата енергија ѝ вдахна живот на европската култура.

ГРИНАВЕЈ: Сигурно се сложувате дека главните прашања на европската култура, и на филмот секако, речиси отсекогаш, се сексот и смртта.

За разлика од некои современи режисери кои сопствената позиција на алтернативни творци ја оправдуваат со своето уживачко и разорно впуштање во општите феномени и изразите од општествените маргини, Гринавеј му е посветен на потиснатото дејство на моќта на сликата и приказната од баштината на западната европска култура.

Целате кон крупни историски феномени, социолошки и антрополошки, во европската култура.

Старова цели и погаѓа токму во сржта на овие горливи прашања: до каде е Балканот, од каде почнува светот, и зарем не е таа имагинарна интелектуална дистинкција на Големиот Сјаен Свет и Малиот Темен Балкан само проекција на нечистата колонијална совест на Европа и светот?

Се чувствува овде горчината на онаа западна имагологија која Балканот го гледа како нешто Друго, неевропско, како темно место и слепо црево на европските култури, онаа целосно погрешна претстава за имагинарниот Балкан (Марија Тодорова), која него го сатанизира, иако според интелектуалните достигнувања тој ист Балкан е папокот на светот, врска меѓу Исток и Запад, копчето на светот (Ферид Мухиќ).

Климент Камилски, трагајќи по најуверливи докази во отворените и прелистувани книги за јазиците, беше свесен дека уште од антички до денешни времиња не престануваше утопијата во европската култура да се открие заеднички јазик за сето човештво.

Католицизмот ќе пушти најдлабоки корени во Скадар и ќе биде прва вера на Албанците, првиот мост кон европската култура и цивилизација.

Но Фаик Коница придонесе со своето дело, особено со своето француско-албанско списание „Албанија”, издавано во тек на десет години во Брисел и во Лондон, по долготрајното отоманско време во Албанија да надвладее влијанието на европската култура и цивилизација.

Некој таков расчекор помеѓу чувството и неговиот израз, ако не се препознае иронично, создава трагична возвишеност што се лепи за главните наративи за машкиот генерациски судир во европската култура.

Речиси неизбежно има некој елемент на претераност или неавтентичност, па дури и на травестија во искажувањето на која било велика страст.

Глетката што го магнетизира вниманието на публиката во сцените од Милдред Пирс и од Најмила мамичке е глетката на жени што „шизнале“, жени што ја преминале точката на пукање и излегуваат од контрола.

Таа глетка на сушта емоција, на дотечена, непопречена страст која најпосле ја урива пристојноста на општественото живеење, е глетка што долго се поврзувала со женскиот субјект.

Од Преобразбите на Овидиј до Мадам Бовари, жените во европската култура се традиционалното средство за искажување на еротски субјективитет и на емоционална претераност.

Би се рекло дури и дека она што ја прави страста велика, она што ги преувеличува емоциите од кои се состои, е токму свеста дека е невозможно тие да се искажат транспарентно – и следователната потреба да се најде начин да им се даде лик што ќе ги задоволи критериумите за претставување што ги налага нивната великост.

Во Хомеровата Илијада, на пример, кога Агамемнон го навредува Ахила лишувајќи го од воената пленица, токму Ахиловото одрекување на секаква возможност да го преведе сопственото чувство на лична болка и јавна повреда во соодветен општествен израз го наведува на трагичната одлука подоцна да ја одбие Агамемноновата понуда за надомест – и, заедно со неа, валидноста на сите симболични општествени форми.

XXVII Речиси во секоја порака што ја добивав од Елен Лејбовиц, таа секогаш на преден план ја ставаше одбраната на моето пишување за балканските настани од призмата на стратегијата на преживување која се криеше во татковите книги.

Во оваа книга, која се надевам дека еден ден ќе ја прочитате, поаѓам од претпоставката дека постои праисконски, древен, автохтон балкански народ, со свест за мозаичната основа на европската култура и со елементи на алегорија, се обидувам да ја симболизирам нововременската средба-судир на Балканот со остатокот на Европа.

Уго Влаисавлевиќ НОСТАЛГИЈА ПО ЕДНА АВТЕНТИЧНА ЛИТЕРАТУРА - извадок (...) Искуството на национал-социјализмот можеби може да се протолкува како искуство на враќање кон земјата на една европска култура (чијашто “природна подлога” по дефиниција е симулакрум).