ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Во следните петнаесетина години, во новата куќа им се изродија четири деца...

Нашата нова куќа многу му одгова­раше на татковиот одисејски дух.

Во долапите на новата куќа чуваше семожни книги, свети и научни, со арапско, латинско и кирилско писмо.

Преку реката пак, Сандре Марче местеше телевизиска антена на ниското куќарче; Коте Буџе, во тремот на плевната, ја гледаше новата крава, швајцарски сој, што ја беше купил, плукајќи во правта долу, да не ја зарече; Пере Катин спремаше дупка за вар за домалтарисување на новата куќа, која досега беше малтерисана само одвнатре и последен пат си изми раце со потурување од стомне; двајцата сопственици на продавниците, како договорени, ги чистеа и ги прередуваа излозите, а по уличките на селото и на малите празни места, на плоштатките, децата си играа слободно по завршувањето на школската година.

Подоцна направив нова куќа, можев да поканам еснаф, бегови и паши.

Потоа ѝ ја пушти раката, но остана да стои таму со очите залепени за неа, сè додека таа не се изгуби зад новата куќа, зад двата слободни плаца подолу.

Тука ќе свртите десно, потоа лево и право до една нова куќа и од таму право, право и натаму нема куќи.

По долго и длабоко молчење, со болно раскината воздишка тој рече: - Ги однеле со воени камиони... - Кој? - Тие, кои си граделе нови куќи...

Убави се нивните куќи. Во темелите и ѕидовите на нивните нови куќи се вградени камењата од нашите куќи, од нашите цркви, од надгробните плочи на нашите претци.

Кружиме возејќи по асфалтираните улици, восхитени гледаме на новите куќи и дворовите со мноштво расцутено цвеќе.

- Ајде да ја честиме новата куќа, - рече таа.

Летото кога се појави глувчето во малата одаја на новата куќа, беше тешка горештина и страшна суша.

Во меѓувреме, додека попот одел од куќа до куќа и со зборови од неколку јазици им ги раскажувал големите чудесии од кои крвта се замрзнувала в жили, се прочуло дека Фиданка Кукникова сака да се омажи за крестокосиот Доце Срменков и дека ќе стане мајка на неговите деца, едното веќе со воздишки по нејзината убавина, доколку тој пристане да го земе во новата куќа и свекор ѝ, земјолик човек што се хранел еднаш дневно со печен компир.

Но ако ја земеш невестата во нова куќа, ќе го земеш и свекор ѝ.

Ангел-џин, сенката негова покривала половина море со главурдести риби во чие грло можело да легне манастирско кубе!

Слушај - новата куќа што ќе ја ѕидам дниве ќе има и горни одаи.

- А јас можам да подарам опинци. Не сум со празно ќесе. - Опинци имам.

- Кога ќе се збрчкаш, и свекор ти ќе бега од тебе.

И сега тоа старче си имаше и нова куќа, како и сите други бригадири, како сите братучеди и чичковци на Претседателот, а во секоја соба и тоа имаше по еден персиски килим, по еден од оние, што ги ткаеја девојките од нивното село во текстилната бригада на Задругата, никаде непрокнижен, напросто земен и однесен.

За да му запалам свеќа да позборувам со новата куќа негова. Да го потажам. 63

Тогаш Мајка, чекајќи го Татко, уште еднаш се најде со своите чеда пред затворената врата на судбината, откако ја минавме среќно границата испишана под водата на езерото и според сказните во кои ние децата верувавме дека била чувана од триглав змеј, кој се будел на секое минување на границата и ги повлекувал барките на дното, веруваше и сега, како и тогаш, кога ги искажа сите молитви од дното на душата, дека Бог и овој пат е на страна на мајките кои тој ги испратил за да си ги спасуваат своите чеда.

Татко кој владееше со тимонот и го имаше небаре вградениот компас на преселбите кој непрестајно осцилираше помеѓу Запад и Исток, кога пристигнавме крај реката и кога запревме крај нашата нова куќа со добро заклучена брава замина загрижен кон емигрантскиот центар во градот по клучот.

Но, балистите ја грабнале и рекле: Ова мора да е партизанка, а Србинката ги избуткала надвор и им се врекнала: Немој да ми го чепкате детето!

Имаа нова куќа, но прозорците, вратите и ѕидовите беа испокршени и целите оштетени. Тука останавме неколку дена.

Го прашувам, што ќе ти се, му велам, камењава, да не градиш нова куќа, ајрлија!

Но Оруш не сакаше да чуе. Дури започна да гради и нова куќа.

А како за инает, новата куќа што ја куќа се погоди калкан за калкан со Анѓината, та секој ден ја гледаше Анѓа на портата.

Мајка Ервехе, исто така, започна да си го загнездува семејството во новата куќа.

Беше среќна, а го толкуваше како добар знак тоа што, со еден од клучевите од врската клучеви од напуштените куќи крај Езерото и крај морето, ја отвори бравата на новата куќа, кога Татко беше отиден да го бара вистинскиот клуч.

XXXI Во големиот град требаше да си го запалиме новото огниште на егзилот, да ни биде пријател, заштитник во нашата нова куќа крај реката.

XXXII И Мајка Ервехе си ја распосла судбината во новата куќа крај реката.

Но се случи, и таа тука го мешаше провидението, еден од нејзините клучеви на прастара куќа, можеби урната, да отвори врата на нова куќа.

Затоа личи, вреди и треба да се најде во вашата нова куќа во новата татковина.

Доста е изменето... Изградени се нови куќи, старите реновирани, доградувани...

А во новата куќа уште еден да се врне во вашата фамилија.

Има право. Не една одајка, туку стан во нова куќа.

Дедото Петко, зборувајќи за селото, пренесувајќи поздрави од едни или други, од блиски или далечни, донесе и една приказна за тоа како купил место за нова куќа, го платил местото, а останал и без место и без пари.

Таа нова кујќа е една долга барака во која се чувала стока: во еден дел свињи, во друг краби, а имало и дел за коњи кои служеле за орање и влечење запреги.