ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

160. Мисирковата поделба на нашиот литературноисториски развиток на три периода не е без основа, особено ако се има предвид целта и времето на периодизацијата: првиот период го претставува времето до појавата на националистичките пропаганди во Македонија и до задушувањето на употребата на старословенскиот како литературен јазик; вториот – времето на националистичките пропаганди (до појавата на книгава, 1903), кога се воведуваат туѓите јазици во Македонија како литературни, период што е како „непреодна стена” помеѓу претходниот и новиот што тој го очекуваше со реформирањето на Македонија и со воведувањето на македонскиот јазик како литературен за сите Македонци, изграден врз основа на резултатите од развитокот на современите народни говори, коешто го смета како трет период што го наречува „преродба”.

Синиша Горњак МЕДИТАЦИЈЕ ХВАТАЧА ВАЗДУХА Скопје доби нов интересен жител (Синиша Горњак е роден 1969. во Нови Сад, а поради познатите причини веќе две години живее во Скопје), а македонската млада поезија добива (навистина, на туѓ јазик, но добива!) еден нешто поинаков импулс, еден така, тивок бочен ветер во тие прилично издишани едра, еден здив во кој далечно се чувствуваат сличности, сите оние посредни и непосредни ужаси што ги проживувавме (проживуваа), и кои дури допрва ќе треба да ги разбираме и сублимираме.

Зар не е доволно знаењето на најмалку осумстотини зборови за да се знае еден туѓ јазик?

Климент Камилски, изворно внесен во француската книжевност, посебно се задржа на пуристичката фаза на францускиот јазик од времето на Франсоа де Малерб (1555-1628), кој ќе биде против внесувањето на зборови од туѓи јазици.

Таква беше горката судбина на нашето семејство на двете страни од границата: едни знаењето на туѓите јазици ги спасуваше во тешките времиња во животот, други ги завиваше во црно... * Којзнае уште колку во мислите ќе трагав по сликите напластени во свеста од раскажувањата и потрагата по минатото на семејството за татковото враќање од Цари­град во куќата пред мене, за заминувањето и враќањето на мојот чичко од Лондон, враќањето на мојата тетка во Албанија, доколку од занесот не ме извлечеше сеприсут­ниот и едноличен глас на водичот Х.Х.: - Ги разбирам вашите чувства, по 38 години да се најдете пред прагот на родниот дом!

Бевме скоро заборавиле на овој човек кога еден ден пристигна поштар и донесе неколку списанија на наши и туѓи јазици.

Кутрите, од страв дека се жива бласфемија во музиката, она што сакаа да го кажат пеејќи, го кажаа на туѓ јазик и тоа во годината која е прогласена за Година на македонскиот јазик.

Сепак, некој треба да им предочи дека најдобро се комуницира на туѓ јазик откако добро ќе го совладаш мајчиниот.

И почитуваниот Богдан Јанков имаше еден таков свој континент, делче на светот што само нему му припаѓа и за него е непроменлив: ја одржува мекоста за нечујно чекорење меѓу проѕирни габери, бресилки и дабови, и за негово лежење, детски, ничкум, со чело на синкав мов, под јата златоперки, или жолтавки, или саријасми, како што одамна со туѓ јазик се викале денес се сосема ретките и скоро заборавени преселни птици, по боја и по необичност блиски, поточно слични на парче сонце.

Земанек стана и беше решен да дојдеме попосле, на претставата од пет; но јас станав и, како што редовно ми се случуваше во последно време (да зборувам нешто што воопшто не го мислам, небаре имам туѓ јазик, небаре живеам исечоци од туѓ живот), реков: „Да, господин.

Не знам треба ли тоа домашно воспитание да го детерминирам како патријархално (типично балканско...) и да го појаснувам најпрвин преку вашиот фамилијарен егзилантско-емигрантски фатум, кој нели неминовно ве упатувал едни кон други, бидејќи само така сте можеле ем да се чувствувате колку-толку безбедни, ем да опстанете во пустите туѓи куќи, туѓи јазици, туѓи градови (улици, институции, инстанци...) што везден сте морале да ги (п)освојувате...

И да не бевте формални емигранти избегани од својот роден дом (епскиот македонски збор вели: откорнатици!), сигурна сум дека моралниот кодекс на Твојот Татко и на Твојота Мајка врз целото ваше семејство ќе се пренесуваше на сосема ист начин и ќе си функционираше сосема идентично, создавајќи ви стандарди што безусловно ги определуваат сите ваши постапки и што е поважно! обврзувајќи ве тие стандарди да ги пренесувате на своите деца и внуци.

Живеејќи семејно и општествено токму вака како што денес вообичаено се живее и модернизирајќи ги, соодветно, нашите семејни и пријателски релации така што сѐ побегло се познаваме, сѐ помалку си кажуваме, сѐ пократко се гледаме и сѐ поретко си зборуваме (но си пишуваме СМС-пораки!), ние сосема ја загубивме драгоцената можност да комуницираме и со тишината.

Она што не постои зборува на туѓ јазик.

Ако го изоставиме пиењето, а во пиењето и не беше меѓу првите, и ако заборавиме на карањето, ама и тоа му беше на туѓ јазик, тогаш и не знам која би му била големата вина пред Господа.

Оној кој збори туѓи јазици на соне зазира ли од заветот во којшто „никој не се срами што страда и вика од бол“15 зазира ли од името свое култот свој, па се таи, таи, притајува во еден друг бог - матичен?

Почитувач на туѓите јазици затоа никаде не го наметна својот!