ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

За пример, колку на читателот кој не е толку упатен во правната историја и терминологија, да му биде посликовито како изгледаа овие спорови, овде ќе наведеме само еден класичен текст, чиј автор е надалеку познатиот римски правник Улпијан, кој и денес е еден од најценетите правни авторитети, сè уште цитиран, на пример, при граѓанските судењата пред британските судови: Кога писарот ја изнајмил својата работа, па неговиот работодавач потоа умрел – божествениот император Север одговара со рескрипт на барањето на писарот, со овие зборови: ‘Бидејќи наведуваш дека [ти] не си одговорен за необезбедувањето услови за твојата работа... правично е ветувањето [за платата] од договорот да биде исполнето – ако, во текот на годината за која станува збор, не си примал дневници од никој друг’ (D. 19,2,19,9). 11

Одговорот стигна веднаш: Татко, со сиџилите, под силно обезбедување, веднаш да биде упатен во главниот град.

Тоа е опсервација на еден дух кој престојува во највисоките сфери на искуството, дух на јогин или монах, дух на научник со длабока смисла за мистичното или пак дух на уметник ослободен од ситните политизации, обдарен со ерудиција и okno.mk | Margina #26-28 [1995] 30 упатен во езотеријата на андерграундот.

Маестро Миха, држејќи до својот углед, а придржувајќи ја шарената марама околу непотстрижениот врат и брадосаниот грклан, ги испрати до излезот на бараката и патем им го покажа своето уметничко легло (мала ама самостојна просторија, нешто како портирница; или стражарница, како што би се изразил генералот, упатен во некогашната намена и на бараката, и на другите бараки, и на секој дел од логорот).

5. Паузи, одмори и отсуства а) беше утврдено дека работникот има право на дневен одмор од најмалку 12 часа непрекинато меѓу два последователни работни дена во текот на 24 часа (сметано од крајот на едниот, до почетокот на следниот работен ден) (чл. 26 од ЗИДЗРО/фев.13); 29 В. погоре – исто како кај образложението во референца бр. 18 34 б) материјата која го регулира годишниот одмор претрпе две измени, и двете на штета по правата на работниците: ● со измената на чл. 139, кој го регулира правото на работникот кој прв пат заснова работен однос на цел годишен одмор, се воведе дополнителен услов и тоа тој да работел непрекинато најмалку шест месеци кај ист работодавач, без разлика дали се работи за полно или пократко работно време од полното (чл. 27 од ЗИДЗРО/фев.13). ● екслплицитната одредба која нормираше дека работникот има право на обештетување за неискористениот годишен одмор, без разлика по кој основ му престанал работниот однос, се замени со формулацијата дека работникот може да бара обештетување, но само ако тој претходно побарал користење на годишен одмор, а не му било овозможено, а работниот однос му престанал не по негова вина и волја (чл. 7 од ЗИДЗРО/ јан.12), што de facto е значително понеповолна ситуација за работниците; в) воведена беше обврска за работодавачите за секое воведување на работа на државен празник претходно писмено да го известат подрачниот државен инспектор на трудот (чл. 28 од ЗИДЗРО/фев.13); г) во сферата на мирување на работен однос на работник упатен на работа во странство, покрај дотогашните постоечки случаи, се додаде и мирувањето во случаите на здравствените работници и здравствените соработници, вработени во здравствени установи, упатени во хуманитарни или мировни операции во медицински тимови надвор од територијата на Република Македонија и на воените обврзници од резервниот состав на Армијата на Република Македонија - активен резервен персонал, aнгажирани во единиците на Армијата на Република Македонија заради учество во мировни операции надвор од територијата на Република Македонија согласно со закон, а чие упатување, односно ангажирање бара привремено да престанат да работат кај работодавачот во траење до 8 месеци, им мирува работниот однос за време додека трае нивното упатување, односно ангажирање и имаат право во рок од 15 дена по престанокот на упатувањето, односно ангажирањето да се вратат кај работодавачот за вршење на работи кои одговараат на нивниот степен на стручна подготовка (чл. 1 од ЗИДЗРО/апр.10).

Впрочем таа одамна знаеше штом и јас знаев дека љубопитниците се упатени во сите поединости.

- Не си упатен во неговите лутања – рече Даскалов.

Дека сигурно знаеле оти војникот што ја донел на коњ во деновите на априлската војна бил отсутен од куќата од под Сина Скала повеќе од година и половина а можеби и нешто повеќе кога почнало да се шепоти оти осаменичката, горе, во планината, не е повеќе сама, туку е носечка.

- Веројатно имаш право – реков – иако не знам на што мислиш.

Го обележува оној што суди како човек однатре, како упатен во знаењето, како некој што ја знае тајната на кампот, како некој што е веќе инициран во круговите на заедничкото восприемање и на заедничкиот вкус по кои се издвојуваат оние што се во состојба да го распознаат кампот и преку кои меѓу таквите луѓе се создава мрежа на меѓусебно разбирање и меѓусебен дослух.

Истрајни се, умни, лукави и наполно упатени во вештините нужни за извршување на нивните задолженија.

Романот е фасцинантна вивисекција на балканскиот дух, предадена низ една интимна фокализација (на дете кое е сведок на интелектуалните разговори на двајцата балкански Дон Кихоти), со чести и луцидни коментари на човек упатен во сите научни области сврзани со балканологијата.

Наместа се чини дека овој роман не е дело на човек, туку на цела една библиотека.

Татко беше добро упатен во целите на Ататурк кои беа насочени главно кон религијата, поточно на нејзината елиминација како наследство на Отоманската Османската Империја.

Георг Грос, кој два пати бил изваден и два пати упатен во болници за нервни оболувања, реагираше на шовинизмот и слепата послушност, како и на придружните појави на војната - развратот, криминалот, проституцијата, здивеаноста - со своите агресивни чкрабаници што не се воздржуваат од светогрдие.

РЕВШИН: Алексеј Максимович, јас не сум упатен во вашите кредитни можности.

Чекоревме крај Езерото, потем крај реката Дрим, во градот Струга, како среќно, спасено семејство, а можеше лесно да се случи, доколку не се преземеше ризикот на историското бегство, во овој ист светнат ден, да чекоревме како несреќно семејство, упатено во логор.

Веднаш појдов кон Москва. ,,Товариш Лозински - вие сте добро упатен во руските јагули и нивните миграции.

Речи му и ти нешто, се сврти таа кон мене и бесрамно ми намигна изгледа најмногу си упатен во утехите што ѝ се потребни на љубовта.

Кога престана да му плеска на она првомајско привидение Пепрутката, веројатно понесена од некое посебно чувство, ми го постави најчудното и најнејасното прашање: дали сум посакувал да учествуваме во некоја заедничка игра, игра во која ќе имало малку свеченост но многу возбуда?

Го рече ова, скокна од мојот скут и отрча кон ходникот Тоа беше моментот што го избрав и јас за да избегам.

- А што конкретно треба да се има предвид?

Добро, бев упатен во тие потраги, но тие беа нејзин труд а јас можев да ја придружувам, и тоа само во фантазијата потајно, и негде скраја.

Знаев речиси сè, бев упатен во сите поединости, па сепак, не знам зошто, откако ја скрив срџбата зад широката насмевка, и понатаму седев спроти него и потпрашував.

Сепак, постојат некои шанси да се избегне најлошото, се шегуваше Раде со својот пријател Крстиќ, кој беше упатен во тајната на десетото зрно.

Реков: глобално сум упатен во случајов што го снајде нашиов Уред , но имам проблеми во врска со поединостите.

Да не беше случајно упатен во сите овие поединости М.Ѓуров немаше да му го постави на секретарот Јаким она глупаво прашање за златото.

Од службеникот на влезот беше упатен во просторијата бр. 103.

Или, и пред да го вчудовиди таа сличност, бил упатен во врската на жена си со Ролан, но молчел чекајќи да го види крајниот резултат на таа врска и какви последици можат да произлезат од неа?

Нема поопасно од тоа“, тврдеше, „да бидеш не платен судија на животот, или, уште полошо, да ѝ бидеш адвокат на вистината.

Не е важно колку е упатен или не е упатен во нив.

Можеби Иван Степанович воопшто не се надевал дека синот ќе дојде на светов со главата на Ролан?

„Проблемите со нашите болести“, велеше, „настапуваат тогаш кога ќе бидеме упатени во валканиците на животот а не сме во состојба да помогнеме тие да се изменат.

Одредено знаење за тоа што е постигнато во областа на пишувањето, ми се чини, е од суштинско значење - онака како што лекарот или адвокатот мораат да бидат упатени во литературата од својата област.

Каков силен сиgнал е упатен во мојата потсвест.

И на годините со децата, се сеќавам како нивните гласови звучеа во ноќта, се сеќавам на мирисот на нивната кожа лете, на многуте игри што маж ми ги смислуваше за нив, на распоредот на влакна на неговите гради, на неговиот стомак и нозе.

Се сеќавам на шарите на тепихот во неколку прекрасни куќи коишто со години ги посетувавме.

Сигурна сум дека сеќавањето на овие нешта е подобро од било што коешто денес би можела да го доживеам. превод: Г.Н. Ом

Се сеќавам на бројот и квалитетот на комплиментите што ми беа упатени во разни прилики.

Лицата што им помагале на гемиџиите не биле упатени во нивните тајни, не знаеле и не смееле да знаат што тие конкретно подготвувале.