ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Во историјата на овие краишта не се паметеше поголемо разбирање меѓу луѓето и животните: никогаш луѓето од овој град не биле толку блиски меѓу себе.

Така значи, делото на Старова, не ни овозможува да откриеме само една капитална епизода од историјата на современото македонско општество, туку тоа ни го от­крива исто така клучот кој ќе ни помогне подобро да ги дешифрираме реакциите на овие соседи на југоисточна Европа, кои ни се истовремено толку блиски, но и толку мистериозни.

Островот или наследените односи, воспитанието на почит и разбирање меѓу поединците во секоја верска заедница, што се негуваат од генерација во генерација, се тие што се чуваат како пламенот на домашното кандило, како реликвија, како највисока светија, како стара, наследена икона во домашниот иконостас, како свитокот со цитат од Тора поставен на влезот од секој дом од некоја поранешна генерација закинтски Евреи?

На Закинтос, се сеќава Карер на толкувањето на татко му, тие односи отсекогаш биле толку блиски што зад ѕидовите на еврејското маало живееле не само јудејски, туку и православни грчки семејства.

Барем сега така мислев, откако Вера ни стана толку блиска.

Бевме деца и бевме во времето на првата болка; нашите болки се сретнаа, и можеби затоа си станавме толку блиски, блиски како раната и мелемот, поблиски отколку што би биле две весели деца, затоа што болката најсилно врзува.

И само стоевме така едно до друго. Другите деца околу нас скокаа на една нога, си подаваа топка, прескокнуваа јаже, се бркаа околу дрвјата, а Рајнер и јас стоевме, јас гледав во него, а неговиот поглед понекогаш за миг паѓаше на мене, а потоа пак бегаше во празното.

(Претпоставувам дека една од причините што Фикцијата и СФ-от им се толку блиски на помладите читатели е тоа што, во услови на простор и време прилагодени така да им овозможуваат на ликовите да патуваат слободно низ тој континуум, и на тој начин да избегнат многу физички опасности и временски детерминираности, смртноста е ретка тема.)

Отидоа, мислеше, а знаеше сигурно дека ниеднаш дотогаш не ги сетил толку блиски, оние двајца луѓе, како во тие мигови, додека го следеше нивното исчезнување.

- А не знаев дека си толку близок со Бојана.

Настапуваше тивката летна квечерина. Се појавуваа првите ѕвезди над езерото.

Се сетив на пораката на еден од Дарвишовите стихови, кој беше толку близок со мојата егзилска судбина: Ѕвездите се зборови кои блескаат... погледај ги, ќе ја прочиташ сета наша историја: овде се родивме меѓу огнот и водата - и ќе се родиме одново во облаците кај синиот брег...

Таа беше, во однос на другите, осамен и далечен остров и токму затоа за Ема тој остров беше толку близок и драг.

Тој почна првин да го отпоздравува: потем погледа во небото и рече колку е убав денот: па го праша за домашните и неговото здравје: па за ова, па за она, па најпосле му влезе во писарската одаја и го праша вистина ли е тој толку близок со мутесарифот Абдула-бег како што зборува чаршијата, и не е лошо да знае и за него, му рече, дека церибашата Осман-ага му е брат од чичко, а дервишот пак Керим, сигурно чул за него, му е асли роден брат, од иста мајка и од ист татко, и тој сега живее во маалата на дервишите.

Да не останеше Мајка во овој дом, да не му останеше верна на Татковиот аманет, ние, децата, не ќе знаевме за сите овие наши толку блиски луѓе кои доаѓаа небаре да посведочат дека се живи, дека сме и натаму заедно, големо распрснато семејство.

Го гледав тоа толку блиско лице, нејзиниот постојано бел тен, како бавно помодрува.

Ми пријдуваа, никогаш видени, а толку блиски роднини.

Додека неговата сопруга со службеникот на галеријата расправаше за некои детали на осветлувањето и обележувањето на сликите, како и за програмата на таа вечер, Френк восхитено пак ги набљудуваше самите слики, толку блиско познати, а едновремено сега толку сјајно званични, како нечии деца или студенти кога дипломираат.

Но Дејв го заплашуваа и го правеа несреќен стиховите кои на Ренди очигледно му беа толку блиски - нивниот дух, празен и темен како ноќ, кон кој Ренди вибрираше со толкава наклоност.

Мислејќи така на Пасажот, толку близок сега, ме поминуваа посрани морници!...

Веќе осум месеци како бев отишол!...

Мене, секако, ништо не ми беше јасно, па љубезно го замолив да ми каже што подразбира под тоа.

„Како го мислиш тоа“, го прашав.

„Па, почна, тој не сака никој со тебе да биде толку близок како што е тој.

И два живота да живееш, никој нема да ти биде толку близок до твојата душа како јас.

Никој нема да ти го допре срцето, зошто таму е моето срце, во твојот поглед е мојот лик, во твоите очи мојата убавина, на твоите усни мојот копнеж, на твојата душа мојата љубов, на твоите гради мојот живот.

Иако ова не е она на што реферира Дерида со својот термин diffѐrance - нешто што не може да се задржи или сфати - една ваква анализа може да биде исто толку блиска како онаа што би го откривала ова нечујно својство на јазикот.

„Да“, рече таа, „бевме блиски“, и јас се сетив на првата ноќ во нејзиниот стан, момчето во меур и облеката од провидна фолија, се сетив на целиот зашеметувачки спектакл на нашата врска кога го слушнав нејзиниот глас како удар на чекан на рефренот „но не толку блиски“. превод: Г. Н. Ом

Т. Корагесан Бојл (Coraghesan Boyle) е роден 1948-та во Пикскил (Peekskill) во државата Њујорк.

„Мислам дека немав прочитано ниту една книга пред својата осумнаесета година“, вели.

„Жал ми е.“ „Бреда, те молам, сослушај. Бевме толку блиски.“ Margina #32-33 [1996] | okno.mk 161

Да, бела песна, во исто време толку блиска и позната, а сепак недофатна, таинствена, далечна.

Да не не сум „токму”?

Дали е можно да постои некој кој ти е толку близок, драг и вистински, а сепак толку невистински и непостоен за сите други, освен за мене?

Во тоа време уште не ми беше толку близок како што ми е сега, за да можам да му признаам дека ме мачи грозна љубомора и дека зависта ми ја труе душата.