ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Во одајата завладеа штама. Клатното на ѕидниот часовник само се нишаше и правеше: - Тика-така! Тика така-така!

Ни пиле не пуштаат надвор!

- Носиш ли ракија, цигари, - ме прашаше Мите. - Не, - му одговорив. - Тогаш ќе земеш нешто од мене, - ме замоли. - знаеш, Германците не пуштаат повеќе од едно шише ракија.

Така ќе му носите здраво живо на мудурот, јузбашијата и вашиот мифетиш! — им рече, испраќајќи ги преку Сатока.

Беше си пригодил сенце, шумичка за овците и козите, слама за говетцата и магарашките, та не пуштајќи ги на паша, бидејќи земјата беше бела, тој им скубаше сено од стогот и шума од лисниците и им фрлаше по трипати на ден и си лежеше испружен крај огнот во колибата, чурејќи си го лулето со убав канатларски тутун, што, заедно со лебецот, сланинката, сиренцето, грашецот и леќичката, редовно му го испраќаше Миша по комшијата Суклета.

Ги тевтиши што му згазиле во неговата „света земја“; ги псува, ги галати, но донесе пресуда да им удри Брниклијата по дваесет и пет дреновици и ги пушти да му носат поздрав на Арслана, дека Толе се свампирил и не пушта никого во својата територија.

„Види, види, завалиите!“ си помисли Толе. „Научени да м’чат и да и ведат главите пред агите, та и пред мене и наведоа и збор не пушчаат од уста".

Марко се реши. Некој мора да почне: — Море ми не стра, ами не?

Затоа, не попусто се вели: никогаш, ниту миг еден не пуштај ја душата своја на одмор и на ленивост, оти нечестивиот не спие, ни дење ни ноќе.

- Со кого? голтајќи ја плуканицата прашав. - Со мајка му на Исуса. Обесвестен е. Деца не пуштаат.

Земјата е себична. Земјата ништо не пушта далеку од себе, себичноста и е присутна во сите физички тела – рече старецот.

Турците и потурчените за да не пуштаат рака по нашите моми и жени, ги бележевме со христијанскиот крст, а таква никој Турчин и потурчен дома не смеел да донеси...

„Не давај ме, внуку, на никаквециве, ќе ме обесат“ - ревеше Јаков Иконописец, го слушав со затворени очи и знаев дека ќе се случи она што часкум го сонив, Калпак и неговиот булук ќе се стрчнат, се стрчнуваа веќе и го носеа на раце или го влечеа со пцости кон габер или кон врба до раб на оризишта фатени од огради на ископана земја, еден врзуваше јазол за јамка на јаже, друг на побелениот Проказник со секира му стоеше на пат не пуштајќи го да го брани малоумниот злодеј од кого очекуваа да се почувствува возвишен пред умирање и да признае дека палел, дека убил вол со тризабец, дека светците од неговите икони ќе му ги простат гревовите.

Бев болен и мал момчак чии прсти тогаш не допреле женско месо и можев да знам дека и со маки ќе се исправам, ќе допрам врв на нож до грлото на килавиот Јаков Иконописец што пошол сам од Кукулино по нас да ја одмаздува својата споулавеност и да го прашам кој ќе го одбрани од казната за која треската ме определила, и можев да ги прашам засипнато другите по што се позрели од мене кога не процениле како и од кого горел Круме Арсов и кој е грешниот светец дојден да го убие волот на Цене Палчев или на Чучук-Андреј или на Осип Сечковски, не знам, на еден од луѓево чија желба е да донесе камења, два и тешки, за воденица со мрак под покривот што ќе е светлост само за призраците, и пак не станав од сламата на Никифоровата кола, еднаш со скршена, сега со втора оска, а небото не се уриваше со бучава како што мислев и не летаа ни врани ни пропаски, ни некои евангелски птичиња со црвени вратови и со грпки, само татнеше под нас земјата во која коските на мртвите се кршеа една од друга и нѐ предупредуваа да клекнеме и да се помолиме за црвите во нивната шупливост, и чувствував со ноздри дека ќе испука дамкавиот камен од кој се спуштија Онисифор Мечкојад и Јаков Иконописец и ќе пушти од себе стеблики со горчливо млеко во себе, меѓутоа слушав шушкаво дишење, свое бездруго, останувајќи бессилен под влажни сенки како под кожа на страшно голема гуштерица, и си реков не си веќе жив, сполај му на господа, сонуваш мртов сон обидувајќи се да мрдаш со прстите во опинците, си раскажував, а во тие опинци уште лежеше студот на водата од потокот што го прегазив кога се враќав од Мечкојадовото засолниште во забелот, во тој ден или вчера, пред сто години можеби, и го барав со внатрешниот вид на очите среќниот миг на детството од дните кога со врескање се прерипува баднички оган, наеднаш без возбуда да се сетам дека бев премал кога мајка ми умре заедно со мојата новородена сестричка и кога татко ми отиде и не се врати, едни да докажуваат дека загинал од димискија, други да се колнат дека се преженил кадрав и убав, животворна сила заради која и света Петка повторно ќе можела да се најде на земја.

Но, таа не пуштала ни глас, додека ја пресегнувала кон него фатената нога.

- Америка! - се изненади Никодин. - Не може! Не пуштам јас дете само толку далеку преку светот! - скокна секогаш строгиот татко.

Тука е и она од Шарковци што не пушташе ни волк, ни лисица да се добере до селото.

Ми е страв да не пуштам корен во земјата.

На изгореното срце и окото му е суво. Не пушта солза и да го молиш.

Ме гледа, ѝ мрда устата, ама збор не пушта, не знае како да ми каже. 259

Клекнувам пред кравата, и неа ја молам. Ја стискам за вимето и ја молам. Се мачам да измолам, да црцне колку за иљач. Ама ништо не пушта.

И откако ќе ги надуе образите и откако ќе ја оддели устата од устинката на стомнето ќе кликне: - Овие не пуштаат душа, а камо ли вода!

Така ќе одат со собрано срце, со запрен здив, да го затворат вратничето од ќумбето за да не пушта светлина во собата.

На тој начин постојат стопување и кинење, или, попрво, осцилирање, непрекината размена помеѓу актуалниот објект и неговата виртуална слика: виртуалната слика не престанува да станува актуална, како во огледало коешто ќе дофати лик, ќе го одвлечка во својата бездна и од своја страна не пушта ништо друго освен една виртуалност, на начинот на Дамата од Шангај.

Еминовите луѓе не пуштаа ни пиле да прелета. Вардеа како соколи.

А песот Гаро, кој пиле не пушташе да прелета, башка.

Ке се бориме дури сме живи и не пуштаме да ни ја поганат светата земја и вера. – А не се плашите дека ќе ве надвладеат?

Никој не пушта глас, ама Чана се подмрднува на едната страна во вратата, им го ослободува поголемиот дел од празнината во која ќе се мерне ту пасамок магла, ту црна валма од главата на возот, ту во далечината снагата на некоја планина.

И кога акаше по светот не пушташе абери, со години, ме остави со една рожба, песот!

Затоа „влезе ли свадба — држ' не пуштај", мислеше не само Пушмарко, Баба, Јашмакот, ами и Пане ситничарот, Милан куменџијата, Рампо чешларот и други чаршиузлии.

Арно ама, портата е затворена. Роднините стојат пред порта со стапови в раце и не пуштаат никого да влезе.

Бабата Депа растрчуваше од една породилка до друга и никого не пушташе да влезе внатре кај породилките, ниту им кажуваше која кога ќе се породи.

Се затвори и манастирот. Игуменот никого не пушташе ниту да влезе, ниту да излезе од манастирот.

А беше време на окупација. Една власт корен не пушташе, а друга стигнуваше.

Моторот работеше неуморно, а Зоки ни да се помрдне – сѐ на истото место си седи, гледа што станува и молчи, глас не пушта од себе!

Стариот Циганин не пушта од рака таков лов, таков гопем крап. (Од десно се слушаат гласови.)

АРСО, ТЕОДОС, ПОЦКО, АМПО И ЦОНКА ТЕОДОС: (Доаѓа прв просто бегајќи пред Циганите кои идат по него.) Јас да бидам цигански кум, тоа ли е ред!

Подај ми ја раката и никогаш не пуштај ме.

Вистинската љубов не прави ранливи и толку лесно може да се повредиме а толку тешко да простиме.

Не можев порано да дојдам. Не пуштаат. Одвај и овие пет минути ги добив. Овде чудно мириса.

Црвен петел кацнат на плетот раширува крилја, ширум отвора клун, ама глас не пушта.

Ќе му застанат очите наблиску и веќе ништо не пушта меѓу нив да помине.

Сакаш да врескаш, а глас не пушташ за да не покажеш слабост.

Се поздравуваме со морнарите, со екипажот на бродот, ама рака никој не пушта.

И не попуштам, не пуштам никого назад. Ќе чекаме...

Чекаме и мажите да се кренат, ама тие не пуштаат ни збор, ги нема.