ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Добро, таа ќе спие и можеби некое време доцна во денот заедно со сите, или со половината од децата, ќе дојде да го посети и ќе седне под сенка наблизу, тргајќи долга цигара меѓу модрите усни, но тој што ќе стори? Дали ќе се разбуди?

Да, се сеќавам, ќе се разбудам наутро и ќе седнам на работ од креветот.

Најголема разонода ми беше кога напролет ќе надојдеа рекичките со таа бистра вода, а јас ќе седнев на работ на реката и по цел ден си играв со камчињата што ги миеше бистрата вода.

Јас ѝ велев дека ќе седнеме заедно и ќе составиме некакво писание, па понатаму ќе видиме дали и како ќе го објавиме, кога јас ќе имам малку повеќе време.

— Теслим, бре ќелешковци ниедни, ако сакате главите да и спасите! — се провикна Толе и ја испразни својата куса манлихерка кон калето отакде пукаа мамзерите.

Нему му беше сеедно кој ќе седне на него — само да го турне агата.

Но сега првен кажи кои сет твојот ортаци, па кога ќе туркаш мене иди слободно. Ама знај оти...

Ќе падиме Арсланбеј, ќе седнам јас на мудурскиот столица.

Особено тој настојуваше, штом ќе седнеше на маса, околу било што... оддиплувајќи ја салфетката...

Неуморен, тој и кога сите ќе седнеа балдисани од многучасовната работа - сè се вртеше околу постројките и редеше по нешто.

Андон реши: ќе влезе во кафето: Таму, како што правеа и другите, ќе седне, ќе извади пари и ќе го извика со чукање келнерот. Плаќа. Зошто да не влезе?

Главно, кога ќе седнеш по премиерата во театарското бифе, за сѐ се зборува освен за делото.

„Дали реков сѐ за Елена? Или сонот ќе го догради привидот кога ќе седне сенката во чунот?

Тој никогаш не ѝ се приближува на Кети, но кога јас ќе седнам овде, ми приоѓа, како сега, да ми мјаукне едно мало здраво, доаѓа и ме посетува, а јас зборувам со него, исто како што прави Милан.

Потоа ќе влезеше дома и долго на балконот Го полеваше цвеќето, ги забришуваше неговите листенца И на крајот ќе седнеше да испие кафе со младата домаќинка.

- Ти чедо фати ја ѕвездата а јас ќе седнам да си починам! - рече дедо Стамен кога се искачија на ридот и седна.

АНЃЕЛЕ: Ако е за тоа ќе седнам. (Седнува и сите освен Коте јадат).

Но кога ќе ми беше здодевно да цртам и да ја ггрелистувам сликовницата, ќе седнев на столчето и ќе разговарав со кучето Роско.

Понекогаш ќе дојдеа на широчината тројцата студенти и ќе седнеа на дивата трева крај децата.

Постоеше средба, музика, првите зборови, неколку испиени чаши... како и секогаш кога некоја привлечна девојка ќе седне на истата маса во преполното кафуле.

И така одам јас дома и си мислам како ќе ме прегрнат татко, сестрите и братот, како радосно ќе се гушнеме, како татко ќе ме седне на колено, ќе ми погали глава, ќе ме стопли во својата прегратка, а сестрите ќе ми донесат топла манџа и многу леб, како братот ќе ги собуе своите топли волнени чорапи и ќе ми ги обуе, како сите ќе седнеме покрај распаленото огниште... а потоа како наситен и стоплен ќе заспијам во скутот на татко и утрото ќе се разбудам под топлото веленце, ќе се напијам топло овчо млеко...

Да имаше, си помисли, ќе беше многу полесно, оти тогаш, како двајца што веруваат во различни богови, ќе седнеа и тој немаше да штеди од својата речитост, и од својата начитаност, и од своето време и од својата страст по Бога за да му објасни и да го убеди дека е во право.

И им го раскажал крајот на настаните од времето на Проказниковата дружина: ако преживее, ќе испече брав и ќе ја прослави победата, потоа ќе седне во манастирска ќелија и, одржувајќи го животот со танко, селско винце, ќе ја доиспише историјата од онаа илјада осумстотини триесет и петта година: како со децении да собирал искинати и расфрлени парчиња од писмо, некако сепак го дознал крајот на настанот по смртта на Лозан Перуника што се простил од писмениот човек во мантија во времето на Балканските војни ...

Пред почнувањето на борбите додека побратимите му помагале да го избрише со крпа мотоциклот од прав и црно масло, попот ги помолил да ја чуваат неговата торба со историски записи а за ежот ќе се погрижи самиот: ќе загине Доситеј, ќе остане Армодиј Давидовски да го спасува светот од змии и глувци и да тагува по својот набожен доброчинител.

Утре на една софра ќе седнеме, пак... лично би било да си поделиме. Вака де, својски да си се погодиме.

Иван Иванович многу се лути ако во чорбата пронајде мува: тој тогаш просто излегува од кожата - и чинијата ќе ја фрли, и домаќинот ќе го искара.

Иван Никифорович многу сака да се бања, и, кога ќе седне во вода до грло, наредува да му се стави самоварот и многу сака да пие чај во вакво студенило.

Чантичката на невестичето веќе не ги собира парите, па свекрвата притрчува да помогне со својата чанта, па кога е веќе тука, се мести и таа на сите пози, па нели и таа е од најблиските роднини, а и нејзината меморија е од пресудно значење за вечер, кога, откако сето ова ќе заврши, ќе седнат и ќе ги отвораат подароците, и кога таа ќе се сети на сите што предале коверт или подарок, а на него напишале „среќен брак“ и само толку.

Знае и тој дека ќе седнам надвор и дека соба не земам, па ќе го прати детето со сребрен послужавник и шолјата кафе со волшебна моќ.

Не раскажувајте ми приказни, пробајте и тогаш ќе седнам да дебатирам со сите што поминуваат или поминале низ истото обележување.

Тахир-бег Јаузоски, Мустафа Салиоски и Костадин Дамчески, силно возбудени, стануваат и секој го турка својот стол нанапред, за да седне на него Лазор, но Максим и Јосиф, двајцата во еден глас велат Вие само седете си, Лазор овдека ќе седне.

И го седнуваат Лазора на столот веднаш до вратата, спроти сонце, а потоа и тие двајцата седнуваат на столот, едниот од едната другиот од другата Лазорова страна.

- Мори, ќе седнам, лисо - му рекла мечката - туку те молам, лисо, жити мајкина ти душа, стори еден завмет, ако ти делил Господ некој маривет, да ми изваиш една коска магарешка што ми се запре во грлово.

И од ненапијано ќе седне да зборува штогоде.

Ќе седнеме да прекаснеме чорба од киселица, а цело време гледаме во сработеното. 40

Ќе седнам во окопата и ќе си речам во умот: еј, Јоне, Јоне ејди главо главино, стравот ти го стегнал газот, а ти ги опулил само очите.

Па ќе излезам надвор, вели и ќе седнам на некој камен. И ќе седам, така, ќе се думам...

„Алчно племе сме. Треба некој да не слика кога ќе седнеме сега на софра.

Зар и следниот пат пак ќе седнам во туѓа фотелја и пак само бојата ќе биде различна?

Тој, чувствувајќи дека таа сѐ повеќе се отуѓува од него, та кога ќе седнеа на масата да јадат и кога ќе го почувствуваше присуството на Богдана на масата, ја брецнуваше чинијата со јадење и стануваше да не го чувствува во близина.

Кога ќе почнеше да врне ќе излезев и ќе седнев под некоја капавица, така капките по малку да ме прскаат.

Ќе седневме двете во дворот на клупата, ти раскажуваш за твоето детство, јас те слушам, а мачорот со сласт, срка ли срка од супата.

Духот му стануваше поактивен. Ќе седнеше на креветот од штици, потпрен со грбот на ѕидот и со табличката на колениците и свесно почнуваше да работи на обновување на своето образование.

- Ете, Петре уште може, уште цеди од снагата, ама и тој ќе се снеможе, ќе седне со нас - вака згутавен.

Ќе нарачав кафе во Старбак, во центарот, ќе седнев да го испијам на клупите и те чекав да се појавиш оддалеку…, да ми мавнеш, но тебе те немаше.

На која столица ќе седне кога се ручаше.

Постојано кога ќе седнеа во ресторанот да јадат, таа длабоко издивнуваше: ”Ах, а моите мили, имаат ли тие што да јадат.

На пример, кога ќе седнам во Франција во TGV (воз Grand Vitesse), уживам гледајќи ги пределите: тие предели се, налик на Пикасовите дала или делата на Кле, уметност.

— „Море, ќе седна кај Арслан шо седеше, макар да знам и ќе се поѓупча, не само шо се посрби!“ — се заколнуваше Јован и се гледаше да му подметне нешто на Бина за да го турне од мудурскиот стол.

— Mope ами — продолжи Велика Мидова — дека ќе го учи тики ја го ја, утре ќатип ќе седне на конакот!

Немало да има ни граѓански отпор, ни борба за човечки права, ниту Роза Паркс ќе седнела на предно автобуско седиште резервирано за белци, ниту Кенеди ќе ги добиел изборите, ниту Мартин Лутер Кинг ќе држел историски говори, ниту Врховниот суд ќе ја укинел расната сегрегација по училиштата и универзитетите, ниту ќе се случел маршот на Вашингтон, ниту Црните пантери ќе имале муда да кренат глава, ниту демократите ќе се степале со полицијата на својата чикашка конвенција, ниту ќе се изродел студентскиот бунт, ниту ќе имало мировни движења, ниту ќе дошло до сексуалната револуција, ниту до флауер-пауер, ниту до мејк-лав-нот-вор, ниту до филозофијата "грлс сеј јес ту гајс ху сеј ноу", ниту до појавата на феминизмот и женската рамноправност, ниту ќе имаше слободен печат да го раскринка она лајно Ричард Никсон, ниту ќе имаше нудистички плажи и кампови, ниту ќе имаше екологија и борба против индустриските штеточини, ниту Латиносите и Азијатите ќе добиеја пристап до раководните места во државната администрација, ниту хомосексуалците ќе се избореа за право на слободна љубов, ниту поп- рок ѕвездите ќе држеа концерти за гладните во Африка, ниту јас како тинејџер ќе можев да носам искинати фармерки пред жива мајка Милена, ниту ќе можевме глас да кренеме против крвожедните корпорации, ниту ќе смеевме попреку да ја погледнеме воената индустрија, ниту ќе беше можен антиглобализмот, ниту пак глобализмот, ниту секоја сабота ќе одевме на протести против војната во Ирак, ниту денешниве манекенки ќе шетаа по писта во танги и со разголени гради, ниту Клинтон ќе смееше да зуцне дека дувал хашиш и ја таклабасал Моника Левински, ниту Џена Џемисон ќе направеше толку пари, ниту Ал Гор ќе можеше да попува против глобалното затоплување, ниту Бил Маер и Мајкл Мур ќе можеа осум години да плукаат по Буш и Чејни, ниту медиумите ќе признаеја дека Сара Пејлин е бимба бимбосана, ниту сега јас и ти ќе седевме овде со зелена карта, со другарот Обама на чело.

Здолништето, она што не ѝ досегаше на Катерина ниту до колената и од кое добар дел од нејзините нозе остануваше незгрижен од туѓите погледи, особено кога ќе седнеше, го немаше виснато на ниту еден од потпирачите на столовите ниту пак на кваките од прозорците.

„Среќна си што ме гледаш на резервниот стол!?“ - како да ѝ префрлаше, иако самиот избра каде ќе седне.

- За седење ќе седнам, ама ако може една цигара?

Веднаш ми беше јасно дека ќе седнам до него: Еве, миличок, да го земеме за пример канаринецот на мојот комшија од петтиот кат.

Николче во тој момент, како Мартин да не е тука, подбивно им рече на другите деца: - Капнато е јатачево, ќе седне да почине.

Трајанка сега си спомни за сето тоа и затоа и таа почна да плаче како и секогаш кога мајка ѝ ќе седнеше крај ковчегот и со зетовските чорапи во кои беше парата ќе почнеше да ѝ раскажува за нејзиниот добар татко.

Само ќе седнеше некаде од страна и го посматраше толку внимателно како да го испитува за да му изрече пресуда.

Среќата за него изгледа беше коњот, некоја далечина а истовремено и столот на кој ќе седнеше.

Колку е убаво потоа кога ќе седнеш на големиот белутрак и ќе се загледаш негде далеку и високо.

Секогаш, кога ќе седнев да јадам, тој се одвојуваше од овчињата и одаѓаше кај мене.

СИМОН: Дека ќе седнам до Вас и дека ќе пиеме вотка.

Во моментот кога секој испитаник ќе седне и ќе почне да го разгледува часописот се вклучува ламба на масата.

Мошне е важно испитаникот слободно да си го чита часописот и да се задржува каде што сака и колку што сака.

На испитаникот му се сугерира дека во часописот се наоѓаат рубрики и статии коишто тој ќе треба да ги оцени.

МАТЕЈ: Кога ќе седнев дома со кренати нозе татко ми ме учеше „Немој, не си в кафеана“. Кога ќе седнев така в кафеана, велеше „Немој, не си дома”.

СИМОН: Браво! И кога јас ќе седнам во меана, а газда Трајко ќе ме служи.

Засега само забележувам во тефтерчето, а еден ден ќе седнам и сето тоа ќе го отчукам на машина за пишување.

Таму никој не седеше. На тој стол ќе седне владиката ако се случело во селото наше да дојде.

Одржавме состанок и сега ќе седнеме да ручаме.

После ќе седнам на неговиот труп да се починам.

Тогаш се знаеше и кој кај ќе седне на трпезата.

Среќа што ѝ реков на колешка ми дека ќе седнам на клупата за да разговарам по телефон.

Сè беше како секогаш кога се враќа од работа: ќе седне малку да здивне, ќе ме распраша како ми минал денот на училиште, ќе почека да дојде татко ми и да се прибере брат ми, па да ручаме.

На масата ме чекаше вообичаено писменце, како што секогаш правиме кога некој ќе излезе, а претходно не го соопштил тоа: „Ние, со татко ти, отидовме во Драмски, а потоа најверојатно ќе седнеме кај Крап во кафеаната.

Немој да нè чекаш, ќе се задржиме.

Бевме сами дома и тамам јас очекував да почне да се интересира за моите дневни новости, таа сосема мирно, како да ме прашува дали сум гладна, го изговори следново прашање: - Бреза – праша со обичен глас – дали мислиш дека ќе можеш да се спакуваш до утре, за во среда да заминеме за Париз?

Порано секоја вечер, без исклучок, ми раскажуваше различни приказни, нејзини, измислени, а сега сè поретко, оти наместо нив имаме други интересни теми за разговор.

Врз тоа индиго Миру имаше исткаено многу ѕвезди, птици и шарени цвеќиња, па кога ќе седнам на него, ми се чини дека летам со килимот и дека можам да стигнам каде што ќе посакам.

Ова заспивање не е вистинско, како што мајките ги заспиваат малите бебиња, туку е наш заеднички ритуал секоја вечер, кој изгледа вака: јас ќе легнам, мајка ми малку подоцна ќе влезе во собата, ќе седне на мојот кревет, а понекогаш, кога има повеќе време или кога е порасположена, и ќе прилегне, па ќе си разговараме нешто и таа ќе ме гали по грпчето, по косата и по рацете, а многу често и ќе ми раскажува приказна.

Понекогаш верувам дека сум дошол во твојата земја и дека сум се сретнал со тебе.