државен (прид.)
64. Александар Обреновиќ (1876-1903), кој на 13-годишна возраст го прими кралството во Србија, а на 17 години изврши државен удар и воведе автократски режим што доведе до акцијата на офицерите-завереници на 28/29.5.1903 год., кога тој и неговата омразена жена Драга Машин беа убиени и исфрлени низ прозорецот.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Бугарија е слободна држава. Таа располага со пари, просвета, државни мажи и дипломати.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Повеќе од 5.000 души Македонци има на државна служба само во Софија.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
А анархист, државен непријател и јатак можеби и не е такво некое чудо заради што ќе ме натепа. Робијаш - чудо големо!
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
Млитавиот и сив општински писар трипати дневно ги ласкаше жолтите чевли, ги дуваше напудрените образи и уживаше во својата државна служба со каква во улицата можеа само тројца да се пофалат - тој, кусогледиот инспектор со несовитливи коленици и ќосавиот полн послужител во основното училиште „Вук Караџиќ“.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
На прво место тука е седиштето на царската управна власт — мудурлакот, на чие чело веќе дваесет и повеќе години седи стариот мудур Арсланбеј со десетина заптага и младото ќатипче и го претставува султанот пред рајата, ги гледа сите давии во името негово од сите деветнаесет мариовски села, тука е седиштето на мифеташот со пет шест души колџии што ги чуваат сите мариовски шуми; тука е седиштето на авџитабурот од двесте души аскер кој ги брка комитите и им помага на мудурот и мифетишот во тешките и одговорни државни работи; тука е седиштето на третокласното егзархиско училиште со архиерејскиот намесник на чело и четворица учители, во кое училиште учат децата на сите оние мариовци што сакаат да им прогледаат сшкдаи им и да станат попови или даскали; тука е изворот на попови од четирите поповски фамилии, и, најпосле, тука се: Влашкиот ан, анчето на Младена Чкулот, Петка Спасоев, Трајка Балето и Цулевото анче, во кои се враќаат и преноќуваат сите оние мариовци од другите села коишто за еден ден не можат да свршат работа во уќуматот доколку немаат блиски роднини и пријатели во селото.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Сега Бино беше мирен, бидејќи и Јован им се продаде на Србите, та немаше кој да му забележува и да го гони ако ставе некој „лимпрч“, како што се изразуваше за државните преврати самиот Бино. Јована пак, страшно го печеше Биновата положба.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Од полуотворените врати на секаквите куќи кон мене зјапаа баби со лица на црцорци и тапоносни агенти: оџачари со мердивани за да подгледнуваат во туѓи прозорци, попови со оружје под прешироките мантии, предводени пензионери на патерици и во излижани облеки на риги но со полициска цел во голите и збрчкани тикви, маслосани асфалтери со замачкани муцки и со душоваднички нокти на прстите, пожарникари, лажни студенти на државни бицикли, продавачи на зашеќерен сусам.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Лежеа меѓу секакви параграфи на државни платни списоци, примаа под рака пари за кучешката верност и пак, колку и да сакаа, не смееја да ми се доближат.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Државните работи му ги натовари на Великиот везир.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Се сетија: мачката на директорот на една пошта пролајала со глас на пес; тој исплашен од божјата казна, му подарил на православниот црковен одбор државен радио-апарат со четири ламби и ја вратил својата партиска книшка.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Основно училиште и нижа државна гимназија завршува во Прилеп, а државна реална гимназија во Битола.
„Црнила“
од Коле Чашуле
(1960)
Ги потклоцнуваше озабените черепи. - Кроеле државен удар... се полакомиле за царски престол... - глуво продолжи Долгиот.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
И можеа тие неколку дена, додека се искрадуваа, да ги гледаат пренатрупаните патишта со сиот имот на државата, беше како некој да ги имаше истресено, исфрлено, крај главните и други друмови, сите државни магацини, сите воени резерви, сите комори, заедно со нераспрегнатите коњи и сите други воени возила, запрени, или стркалани крај џадињата.
„Белата долина“
од Симон Дракул
(1962)
Главатарот ми понуди половина државно богатство (еден стар клуч, две празни конзервени кутии, една сламена шапка и неколку шарени парчиња стакло) ако го развеселам Карамба-Барамба.
„Сенката на Карамба Барамба“
од Славко Јаневски
(1967)
На алките на неговите уши заѕвечеа многуте клучови на државната каса, во која чуваа шарени стакла, скршени огледалца, празни конзервени кутии и еден скршен молив.
„Сенката на Карамба Барамба“
од Славко Јаневски
(1967)
А такви имаше во сите државни служби, особено заптии и разни колџии.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Пљачката Толе ја насочил на друга посока, пљачка државни имоти, та удри, ете го, дури директно на самата војска, на столбот на царштината.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Така бујниот Толе, притеснет од положбата во која се најдуваше, ги советуваше селаните да се спасуваат со гоштавање и придавачки, а сам во себе вркеше од гнев, сега не само на Турците, што си ги бранеа своите петвековни државни права, ами повеќе на Борисовци, Тренковци кои „дојдоа од џенемиите“ — од Бугарија — да ја запалат земјата и да го остават народот на милост и немилост на разјарениот душман“.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Ете, ѝ беа мил спомен. Се знаеше, ги облекуваше само за државните празници и тогаш, о боже, одеше малку поинаку одошто обично.
„Големата вода“
од Живко Чинго
(1984)
