коњче (ср.)
Се надева, кутрата, пак да го пречека кога коњче ќе разигра стројно.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Нито писмо праќа, нито сам се враќа, само ми го прати својто бело коњче. На коњчето седло, под седлото писмо, во писмото пише: „Омажи се, Маре, омажи се, Маре, и јас се оженив, и јас се оженив за црната земја, за црната земја, за Македонија, за Македонија, земја поробена.“
„Од борбата“
од Блаже Конески
(1950)
Нека ми е живо коњчето, та какво и да е самарчето, ќе ме носи! — зборува Бојана и ја бели жолтата грчка волнена шамија, продолжувајќи: — На Вилка ѝ „навеза“ Ристе, да му даде господ илјада добрини ! . .. Море, море, море! Со злато не се докупува вој Ристе мој! — почна пак да го фали.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Таа ноќ е, сине, коњче што се спрема да замине на пат неброени дни.
„Слеј се со тишината“
од Ацо Шопов
(1955)
Просто, задремале, само мислата е будна: нели ќе заборават сега децата негови да го истимарат коњчето, да ја покријат шталата, да го причестат и најмалото внуче.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Тоа попладне нешто се случуваше. Од гранките на врбите паѓаа секакви птици и се вкочануваа, пеперугите и вилините коњчиња се распаѓаа иако штотуку ги рашириле крилцата, малечките свенуваа.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
По патот за Штавица одеше црн калуѓер со бело коњче по него, на кое висеше обесена торба и дисаѓи, а од торбата се гледаше иконата на Богородица.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Шинтерот чекореше крај мршавото коњче и имаше модро набабрено лице на удавеник.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Десет илјади, му рекоа, а тој само што не прсна, какви десет илјади за оваа сува слама во измитарена кожа, кога тоа чудо нема ни заби, немаш заби ни ти, му рекоа браќата, понесени од љубовта на Отец Симеон за белата душа и рекоа уште нешто, заради што пенушката помодре и им ги покажа забите, па тие веднаш се снајдоа и го одвлекоа коњчето, сеедно, не е само тој купувач на овој вангелосан свет.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
- Го изгубив коњчето, одам да го барам! - излага Трајче.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Само да посакаш да видиш самовила, коњче или еленче - и ќе видиш.
„Дружината Братско стебло“
од Јован Стрезовски
(1967)
Секако ќе дојде дома. Тоа е умно коњче.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Вохин лауфст ду!* - Коњчето ми се исплаши, брзам да го стасам и да го фатам.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Виде едно шарено маченце и си помисли: „Мачето да се претвори во кротко коњче и да ме однесе дома!“ Но мачето си остана - маче.
„Билјана“
од Глигор Поповски
(1972)
Истрча целото село да го пречека: напред одеа музикантите, свиреа со труби и тропаа на барабанчиња: нивната бучава го заглушуваше просторот; по нив, качен на коњ, одеше Лоте, облечен во алишта на витез; луѓето плескаа, го поздравуваа, а Лоте им мавташе со раката и им отпоздравуваше како да оди или се враќа од поход; зад него одеа циркуските коли ишарани со дречливи бои и креваа прав, тропајќи по нерамниот пат и влечејќи се бавно по преморените коњчиња што ги влечеа; од прозорчињата на колите ѕиркаа циркузантите со ишарани лица; по нив одеа кафезите со животни кои ѕиркаа низ решетките и ги подаваа муцките кон децата што трчаа по нив и врескаа.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
Туку некоја рана изутрина ќе ве пробуди она слатко ѕвонкање на коњчето, тоа негово непрестајно весело мрморење, потпевнување.
„Големата вода“
од Живко Чинго
(1984)
Секојдневно тој доаѓаше во домот и со своето како глувче подвижно коњче на малечка двоколка ни носеше леб.
„Големата вода“
од Живко Чинго
(1984)
Ослободени од времето, се оддаваат на некое непрекинато летање, како вилините коњчиња со еднодневен живот.
„Небеска Тимјановна“
од Петре М. Андреевски
(1988)
- Треба, треба... Ти имаш со што да ораш. Коњчето нека ти е живо.
„Забранета одаја“
од Славко Јаневски
(1988)
Речиси, само да посакаш да видиш самовила или коњче или еленче, - и ќе видиш.
„Прва љубов“
од Јован Стрезовски
(1992)
