мртов (прид.)
За тажење, досега нигде неслушнато, Неда најпрво знакот го даде; И расплете коси, над мртвото затажи чедо. ..
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Тупаници стиснаа силно; пред мртвиот вака клетва изрекоа една: - „Се колнам јас, јунаку, никогаш мајката твоја да не ја нажали Гега.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Со почит, пред телото мртво Кузманово, рака Гегите кренаа веднаш.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Ја искам сенка, ја искам прохлада, Душевна ја искам тишина, Че клето ми срце доста вече страда, И сја нагледа вцекаква злина: Коварство сос бедност, сос гордост лукавство, Сон мртов, глупава простота, Љубов на слова, и слога без братство, И хитрост, лâжлива доброта.
„Пeсни“
од Рајко Жинзифов
(1863)
Тој не бега, негде збор да не се чуе што бомбашот страшен исплашено бега, за надежта млада безразлично му е, не се плаши мртов да падне тој сега.
„Локвата и Вињари“
од Лазар Поп Трајков
(1903)
До еден со доблест станаа жртви на храбриот Дичо четниците горди; и ранети тука, па дури и мртви, насилија трпат од турските орди.
„Локвата и Вињари“
од Лазар Поп Трајков
(1903)
Одев со глава замаен наведнат, мртов, зачмаен, одев со грутка на срце и каракамен на гради.
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Мртви и темни сурови гламњи скршена гранка маслинка!
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Таа е и тоа и нешто спротивно, но не нешто спротивно „однадвор“, не како проста и мртва негова разлика, туку како негова жива спротивна страна, појава, особеност, суштина, итн., којашто и го обусловува.
„Значењето на Хегеловата филозофија“
од Кочо Рацин
(1939)
Шумоли - в срце тага налева за црноземните робја, шумоли скришно за мртви поља за села и градови - гробја.
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Појдовме кон градот задоволувајќи се со мали пакости: на кепецот костенџија му ја изгаснавме карбитената ламба, во отворениот прозорец на писарот и бабицата фрливме мртво глувче, на еден поп му рековме баксуз.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
И така со ред, со клетви и пцости во живи, во мртви, во мајки, во жени, ги убедуваа прилепските трговци селаните и си живееја добар животец.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Та како да и го земат на жената последниот поздрав од мажот којшто не се врати ни жив ни мртов.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Утредента селаните го најдоа мртвото тело на арамијата, а неговиот бес што умира беспомошно го видоа во јатаганот: во претсмртниот час успеал да го закопа дополу во меката земја на ливадата на Бошка Манев.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Она понекогаш на мртво дрво личи кај случајно ќе слетаат птиците иселени.
„Слеј се со тишината“
од Ацо Шопов
(1955)
Дур возот без починка рони во времето на ритамот монотон вечерва ти си задремала. Не спи, не заспивај, уморена. Колку е тежок тој мир на твоите образи живи кога патуваат шумно сите предмети мртви. Со бакнежот на погледот мој што чука на твоите клепки заклопени ти ги отворам очите сонливи.
„Дождови“
од Матеја Матевски
(1956)
Затоа е ноќта мртва и зелена. Сум ја грзел и сум ја труел. Затоа е неподвижна.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Поднаредникот беше мртов а тој остана сам, далеку од својот опустен дом, остана сам, загубен и разнишан, бессилен да ја совлада својата болка.
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
Зимаа стркала топка од бели мисли но ти не извика топла е студенината на снегот Па сега без прекин чекориш по тенкиот млаз од светлината што како пат виножитен се распнал меѓу погледите и води во густата жижа на едно познато молчење Се чудиш зошто се гранките во превезот румено бел проѕирни како мирната и широката мрежа на очите Но колку и да се надвесени тие над мртвите води сепак би те грабнале на раце
„Дождови“
од Матеја Матевски
(1956)
Чекај да скокнам, белки господ затоа ми ги свртел очите на таа страна. Те донесов, право е - чинев, мртов си.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
