ортома (ж.)
Тој ги поразмрда, се поткрена малку со помошта на Крсте и ја свитка половината нагоре, но не можеше да ја стигне ортомата да си ги одврзе нозете.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Се најдов во небрана — изненадена сум невела — не чини неј — нив непара — не толку нетоп — невестински украс од тенеќија кој ја заменува короната ниа — оние нии — нив нуна — кума (делхинутив — кумица) нишан — знак нишка — нит, нитка на платно нишчелки — направа на разбој за ткаење ној— оној ногашчка — наплеток од косата обрецнам — врекнам, нависоко ќе проговорам обрус — долга везана крпа со реси од која се прави чалма на главата одер — врста кревет на столни ногари закопани в земји на кој се чуваат алиштата и покровите во визбата одвраќам вода — басна на вода за да се мени положбата во која се најдува озастра — утринава онбашија — турски војник десетар — каплар опурчак — искинат опинок кој веќе не се носи оралиште — место каде се игра оро ораџика — жена што игра оро орјатка — погрден збор за жена со која друга жена е скарана орман — густа гора оужје — накит олепела — лесна клетва осмак — мера за жито 50 оки отпуст — поповска песна пред свршетокот на извесна. служба павти — женски накит од сребро и бакар пагурче — сад за ракија пазамарка — џеб на селска кошула пајвани — ортомчиња со кои му се врзуваат нозете на коњ да оди раван — ситно парка — што ѝ е, што ѝ пречи да направи нешто паскурник — шара за шарање поскури пачавриче — книжулче, може и крпче од ткаенина пашит — без самар коњ, маска, магаре пералник — котел во кој се топли вода за перење песјачка — погрден збор за жена со која друга жена е карана петле — во онаа см. наполеон — пара златна француска со петле на неа петравил — епитрахил петреви гаѓи — горско цвеќе пинок — опинок плак — старец плетва — трева во сеидбата поврзало — врвца на торба или вреќа, како и на огламник на добиток подвеска — дел од селска облека.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Нешка ги свитка ортомите на малата маска и ја поведе да ја врзе на јаслите.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Не поминаа ни десетина-петнаесет минути, само што го допиваа шербетот анамите, а кадијата за сето тоа време се шеткаше нервозно низ одајата, вратата се отвори и на неа се појави Ајша со Сефедина, носејќи ја Анѓа на раце изврзана со дебела ортома од градник до глезни.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
А за да падне мостот во широкиот вир кога ќе сакаат, тие врзаа по една ортома на двата краја на мостот и двајца се решија да се скријат во густиот врбјак, та кога ќе се накачат напаѓачите, да ги тргнат ортомите, да се урне мостот со сите луѓе што ќе бидат на него и да се издават во вирот.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Се знае. За вршење треба ортоми, врзми, јамки за коњите, а што е најглавно, покрај солта треба лук, цирони, киселина, некоја лажица, паница, опинци и други работи.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
„Вие имате ортома!“ - го слушнува Глигор својот сопствен глас.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Тенката ортома, - испокината од оскудната светлина се опнува како жица и торбичињата се упатуваа кон белузлавиот круг на излезот.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Од прозорецот до брегот долу, како што мисли Едип, е потребна ортома сто лакти долга. Уговорено е со луѓето што ќе се прави.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Трајче го дотера Дорча, му ги распремија ортомите и праштите и го натоварија.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Коњчето Дорчо го сопна со ортомчето на Велјановата Ливада, го зеде торбичето со леб и отиде да појаде на горското изворче.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Другиот ден Трајче стана порано. Ја извади ортомата од Самарчето, ја собра и го поведе Дорча за огламникот.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
„Бре што беше, бре како беше, бре што направи јок да се направиш" — го караа Толета другарите, а другите гавази со Ѓузепа на чело веќе го спетлаа со една ортома, на која слугинката на Челебијата си ги сушеше алиштата.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
43. НА ОРТОМА ТАА ПРОСО СУШИ - а на телевизорот кога цигара се пуши својот маж со своето сврдле го буши: отвори го прозорецот, овој дим ме гуши...
„Куршуми низ времето“
од Љупчо Стојменски
(1976)
На јаболкницата пред самиот влашки ан веќе наврзаа ортоми.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Им се видоа малку гранките од ова пустиња, наврзаа ортоми и на гредите од самиот ан.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Ги гледаше како одат по сокаците изнабесени на нив со: кошници, сита, вретена, фртоми, синџири, потковки, ендезиња, брдила, кросна, кации, пирустии, сорови, ченгели, резиња, дрмуни, оглави, гребла, ѕвонци и други дрангулии и викаа умот да ти го извадат; навечер палеа огнови крај езерото кои одблеснуваа во водата како да ја потпалуваат; седеа околу нив со раширени нозе да се топлат;
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
- Не врзувај го животот во опасачи, во ремени, во ортоми, ми вели.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
-Знаете ли дека за вакви работи, вели Мисајле Ковачот, за вакви работи во Англија беселе луѓе. Ќе ти ја наврат главата на ортома, вели, дури да речеш А .
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Ја врзав ортомата и, држејќи се за неа, се вратив.
„Постела на чемерните“
од Петре Наковски
(1985)
