пештера (ж.)
Над изворот најде една пештера и тамо беше си влегол за вечерта да преноќева; арно ама ако дојде ти да преноќеваш и да заспиеш тамо, да и Силјан да заспие!
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Силјан, дека го носел црпчето на гуша, многу му помогнало да се плашат орлите од него, беше нашол една пештера и тамо беше се засолнал дури се свршил џенгот.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Веле стои на пештера, тој ми вели ем говори: „Ај станујте, мој другари, фашистите сардисаа, сега за нас живот нема, живи ќе нѐ изваќаат“ Сите тогај се пробија, се пробија, куртулија, другар Пецо ни погина – фашистите го фатија, главата му пресекоа, долу село ја снесоа, долу село во Габровник, во Габровник на средсело.
„Од борбата“
од Блаже Конески
(1950)
Почна волчки живот: по пештерите, дупките и шупливите буки.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Заползил по пештерата. Пипајќи ги така камењата раката му се запрела на една кожена торба.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Вака прогнат на тврд камен во една пештера меѓу лисици и дождалци немам сили да се извинувам и да извикувам пароли.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Денот ја наполни пештерата со луда белина, а со неа Арсо ја чувствуваше запараноста и сувоста.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Се отвораше пред нив пештера, висока, од сите страни надвиснуваа и подаваа остри рабести блокови од гранит.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Каушот личеше на пештера во која се довикуваа.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
На карпата во пештерата висеа две електрични свтилки, ја осветлуваа целата пештера.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Среде во буковата шума се наоѓаше голема пештера.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Пред нив се покажа голема и широка пештера.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
14. Набргу пусто ќе е сѐ и некој далечен ќе се насели мир од пештерите, од небото каде што зајде сѐ и од летото обоено со билје изгорено.
„Камена“
од Анте Поповски
(1972)
11. Слушавме како надоаѓа и топол ветер, а се гледаше и времето како започнува еден нов круг лутајќи меѓу пештери и тишина во која разлистува сѐ.
„Камена“
од Анте Поповски
(1972)
Бахтијаровите Анадолци во верига ги претресуваа не само селата, колибите и пештерите каде што можеше човек да се заклони, ами и сите смреки и грмушки, небарем зајаци бараа.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Многу старци и старици се пренесоа во далечното минато и почнаа да тврдат дека овој ќе биде Крали Марко, кој преспал петстотини години во некоја пештера по Мариово, каде, кога влегол ја закачил сабјата во стената, која сега сама паднала, го разбудила и му рекла дека дојде времето кога треба да му одмазди на Турците за нивните зулуми.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
„Можеби е така”, му рече Танаско, ”но ти не си веќе здрав да живееш по овие пештери.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
„Зар овде ќе живееш во оваа темна пештера без светлина?“
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
„На врв бука чекутка, на чекутка метла, над метлата пештера, над пештера воденица; два плота, на плотот соленица, до соленици две погачи, над погачи две кандила, над кандила две пијавици, до пијавици два лилјака, над лилјаци бел тарун, над тарунот честа гора и во гора диви бравци...? А?” „Хмм, тоа е... Тоа е: снагата човекова, потоа главата, брадата, устата, мустаќите, носот, образот, очите, веѓите, ушите, челото, косата и вошките...“
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
Се вслушуваа кон дишењето од другиот крај на пештерата, и кога се уверија дека сите други спијат, полека тргнаа и излегоа од пештерата.
„Раскази за деца“
од Драгица Најческа
(1979)
