рационален (прид.)
Костас Гаврас, синеаст Времето на козите претставува идеална реализација на бунтот на Мирослав Крлежа против канонизираната иконографија на соц-реализмот, тоа е дело кое настанува во процепот на таа идеологија, дело кое успева да се извлече од премногу ограниченото помнење на реалноста, на првата реалност, онаа што е наоколу, помалку и здодевна во својата рационална димензија.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Ако рационалното објаснување не мора да биде она вистинското, туку само едно можно, плаузибилно објаснување, тогаш, “повикувањето на идеологијата при поединечните или заедничките (идеолошки) акции не може да биде валиден доказ за причинско-последичната врска меѓу идеологијата (идеолошкото знаење) и (идеолошката) акција на поединецот”.
„МАРГИНА бр. 6-7“
(1994)
Притоа, за него е суштествен еден поим кој го осветлува рационалниот аспект на човековото знаење - телеолошката заднина, „односно рамката определена од интернализираното знаење која служи да ги определи и одобри активностите на поединецот соодветни на целта и на хиерархизацијата на активностите”.
„МАРГИНА бр. 6-7“
(1994)
Овие јазични практики воведуваат начини на зборување и пишување кои се сметаат за рационални, неутрални, и респектибилни, истакнувајќи ја довербата во авторитативниот опис и имперсоналното експертско мислење.
„МАРГИНА бр. 4-5“
(1994)
Се критизираат француските филозофи кои или ја избегнуваат рационалната аргументација или ја прикратуваат.
„МАРГИНА бр. 1“
(1994)
За Саркањац, во овој контекст е клучно тоа што Витгенштајн покажува дека постои едно сфаќање на правилото кое не е толкување, случај во кој што е исклучено рационалното објаснување како причина за акција.
„МАРГИНА бр. 6-7“
(1994)
Додека најголемиот број на класичните социолози веруваше дека се движиме кон рационално организирано општество, ние во тоа веќе не веруваме.
„МАРГИНА бр. 21“
(1995)
Авторот тука предупредува на големата комплексност на човековите вештини поврзани со сетилното осознавање и просторната ориентација, кои што зад себе имаат долг развоен пат и недвојбено е потешко машински да се симулираат како некои рационални операции, кои што, така вели Moravec, течат и во оние делови на мозокот, кои што не се посебно високо организирани.
„МАРГИНА бр. 15-16“
(1995)
Експресивноста на стариот Микеланџело, кој како подобро да ги познава бездните на пеколот од Данте, го разорува статичкиот поим за хармонија и неговата рационална техника на скусување.
„МАРГИНА бр. 22“
(1995)
Така живееме веќе подолго време, единствено што навикнавме да веруваме дека таму некаде „зад аголот” постои еден суреден, транспарентен рационален свет, крај на историјата.
„МАРГИНА бр. 21“
(1995)
Од друга страна пак, рационалното мислење - како што е на пример играњето шах - е новопридобиена вештина, можеби не постара од сто илјади години.”
„МАРГИНА бр. 15-16“
(1995)
Тие се алтернатива на претераното нагласување на рационалното, умственото, визуелното, во западната технологија.
„МАРГИНА бр. 17-18“
(1995)
Рационалните луѓе ќе раскинат со нивните предрасуди, ќе станат слободни, и ќе ги откријат најдобрите средства што ќе им овозможат среќа.
„МАРГИНА бр. 11-12“
(1995)
Рационалното мислење ќе пронајде технолошки иновации што ќе ги победат гладот, болеста и сиромаштијата.
„МАРГИНА бр. 11-12“
(1995)
Старомодната религиозна демонологија и лажниот патриотизам вешто распрскани преку телевизиските екрани, ги заменуваат рационалните дискусии на одредени теми.
„МАРГИНА бр. 32-33“
(1996)
Ангажманот за јавните интереси, за повредените права и потиснати вистини; критички рефлексивната дистанца во однос на сопствениот идентитет, културното наследство и општествените институции; емфатичната вера во јавноста сензибилизирана за рационална аргументација; перформативното произведување на таа јавност низ актот на јавна употреба на сопствениот ум; принципиелното поттикнување на културата на разлики; отвореноста кон феномените на масовната култура, како и постојаното доведување во прашање на сопствената елитна позиција; одговорноста за демократскиот развој на општеството во целина ... тие и ним блиските особини не се наследуваат по никаква законитост од она што се нарекува хрватска културна и политичка традиција.
„МАРГИНА бр. 35“
(1997)
Тој вели дека, на крајот, се обидува да заземе приземјен, рационален пристап кон Екстази.
„МАРГИНА бр. 37“
(1997)
Кој се ослободил од мегаломанската фантазија дека судбината на Хрватска е нешто единствено на светот, нешто што ни е сфатливо само нам Хрватите во екстаза од сопственото национално чувство и што белосветските игноранти никогаш ни приближно нема да можат да го разберат, тој знае дека порано или подоцна на местото на овој самиот-себеси-направен аутизам ќе мора да настапи рационалното комуницирање со светот.
„МАРГИНА бр. 35“
(1997)
Оние чиј однос спрема војната е најблиску до рационалниот, се подјармените народи од спорните територии.
„1984“
од Џорџ Орвел
(1998)
Ова замаглување на разликата помеѓу јавната и приватната област води кон структурна трансформација на јавната сфера од простор за рационална дискусија, дебата и консензус, во подрачје на масовна потрошувачка и администрација од страна на државата и на корпорациите.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
