челик (м.)
Калуѓерка таа е, Фотина, чиешто челик - срце во градите чука.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
- Тој викна и разбуди смелост кај сите; и тогај виорно коњикот летна, држејќи во рацете сабја дамаскалија, лута двеостра сабја од челик.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Се колебав. На широчината неколку деца играа челик и ме привлекуваа а Баждар беше неумолив.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
Од невидливиот челик, со секое движење на човекот, крцкаше четвртото ребро.
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
А не знаев, никако не знаев дека сите некажани приказни ќе ги стопам и ќе ги излеам во нож, во остар челик, во закана.
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
Потоа, сосем едноставно и разбирливо за сфаќањето на зениците, без лутење без отпор, без несебичност, светкавиот челик до дршка се забуца во износената ленена кошула.
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
Челикот му одговори со тих, остер лелек.
„Белата долина“
од Симон Дракул
(1962)
Дрвото беше толку тврдо, толку суво, што ударите на секирата во него како да не беа допир меѓу челик и дрво, туку судир на челик со челик.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
Стрико ми ја даде ,Како се калеше челикот" од Островски, и ,Мајка" од Горки.
„Небеска Тимјановна“
од Петре М. Андреевски
(1988)
Ја извадил од појас кубурата и му ја подал на Арсо Арнаутче, го одбрал за свој заменик (се случува, не е под панцир на челик и на чинки), доколку другите тоа можеле да го разберат.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
2 Според подоцнежното раскажување на кукулинецот Лозан Перуника* (значи по седумдесет и осум години од настанот, кога тој веќе бил на прагот на своето столетие, поточно - според записите на некој калуѓер од илјада деветстотини и тринаесеттата година, кога веќе се гризеле со оган и челик под знамиња на лав или двоглав орел и атакувале едни на други преку полумртви села и градови во прашина, во чад и во треска бугарските дивизии на генералите Тошев, Ковачев и Иванов и српските дивизии од Првата, Втората и Третата армија на престолонаследникот Александар и на генералите Степановиќ и Јанковиќ, и едните и другите, мобилизирајќи ги македонските голтари од вардарскиот, пиринскиот и егејскиот дел на својот вилает да пукаат едни во други**, додавајќи му ги на тој хаос и грчките војски, сите три крунисани влади на тие армии во алчна агонија да лапнат по еден залак од Македонија), во она време големоглавиот и бабуњосан Адам Леновец им раскажувал на неколцина од дружината дека попчето што го мердале ноќе во Лесново не се занесувало толку по идејата на грчката Патријаршија за една голема и од Зевс или Саваот благословена Елада, тој неграмотник со ретка брада можеби за тоа и не знаел, колку што сакал да ги завлече прстите со многу топчести ковчиња под ленената кошула на Фиданка Кукникова; каменоделците по ден, најчесто пред своите жени со загатливо сомневање под клепките, ја проколнувале и ја пцуеле убавицата со дамки, со тие златни очи на страст и копнеж по милување, а ноќе станувале од постелите на своите жени, божем во дворот ќе шопаат широко расчекорени и без воздишки по она што пред тоа го сонувале, всушност како лилјаци ја облетувале Фиданкината куќа со еден прозорец под бушавиот сламен покрив и со напукнат оџак; жените веќе нешто знаеле за ноќната лилјачка игра на своите мустаќести балами и со дукат го наговарале попот да се преправи во козинав врколак и да внесе страв во селото; ама и на попот, како што раскажувале, не му висел под папок суџук од мелено козјо месо; и тој станувал бабачко кога ќе се сетел какви тајни си криеле жените под кошулите.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Кога нашите очи за првпат се сретнаа во препознавање, се сетив на Париз и долгите мерцедеси кои пловеа низ дождот кон Нотр Дам; мобилни стакленици, со јапонски физиономии зад стаклото и стотици никони кои се дигаат во слеп фототропизам, цветови од челик и кристал.
„МАРГИНА бр. 19-20“
(1995)
Судијата го прашува зошто ја остава, а тој му кажува дека таа е причината што тој се разболел, дека има нешто фатално во неа; пред да ја земе бил здрав како челик, никогаш, од дете, не бил болен...
„Животраг“
од Јован Стрезовски
(1995)
Десет острици скокнаа од своите лежишта под ноктите, а секоја беше тенок двоен скалпел од бледосин челик.
„МАРГИНА бр. 19-20“
(1995)
Колку што земјата запаѓаше во поголема беда, бункерите стануваа поцврсто градени, со поголеми количини квалитетен бетон и челик...
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Претпоставувам дека, ако би ни биле познати сопствените коски, никогаш не би ги покопувале мртвите, туку би ги чувале како светињи во соби уредени онака како што би сакале да ги затекнеме кога ќе отидеме во посета; а нашите непријатели, доколку ги украдеме нивните тела од боиштето, треба да ги ставаме во музеј онака како што умреле, со сѐ уште видливиот челик во телата, со искривени шлемови, со неизносени заштитни капни на чевлите, па пријателот и непријателот би станале толку неверојатно историски што и за сто години би ја затекнувале устата отворена за истиот говор и сите делови со кои сме го минувале животот прободени какви што отсекогаш биле - градниот кош, околувратникот, черепот - сѐ уште повторувајќи се, сѐ уште предизвикувачки, лесни како ангели, сѐ уште вредни за сеќавање и љубов.
„МАРГИНА бр. 35“
(1997)
Идеалот поставен од Партијата беше нешто огромно, страшно и блескаво - свет од челик и бетон, свет на монструозни машини и на застрашувачки оружја - нација на воини и фанатици, кои маршираат напред во совршено единство, сите мислејќи исти мисли и извикувајќи исти слогани, постојано работејќи, борејќи се, триумфирајќи, извршувајќи казни - триста милиони луѓе сите со исто лице.
„1984“
од Џорџ Орвел
(1998)
Во почетокот на дваесеттиот век визијата за едно идно општество, неверојатно богато, неоптоварено со работа, уредено и делотворно - за еден блескав антисептички свет од стакло и челик и снежнобел бетон - беше дел од свеста на речиси секој образован човек.
„1984“
од Џорџ Орвел
(1998)
Веќе сум уверен дека тој токму во моментите на таквата моја замолчаност му се посветува на она негово упорно копање низ внатрешнината на моите помисли и тоа само со сврдлињата на сивите како челик очи.
„Летот на Загорка Пеперутката“
од Србо Ивановски
(2005)
Работничка авангарда: Ептен свесен пролетер кој дома има библиотека со наслови од типот - Краток курс на СКП (болшевици) и како се калеше челикот.
„Филтер Југославија“
од Константин Петровски
(2008)
