архетип (м.)
Тие, потсвеста и времето, низ бесконечни метаморфози, ќе ги трансформираат и репродуцираат визуелниот, колористичкиот и звучниот архетип – во говор.
„Љубопис“
од Анте Поповски
(1980)
Крие ли говорот достатно моќ не да ја замени туку барем да ни доближи психолошката тензија на архетипот?
„Љубопис“
од Анте Поповски
(1980)
Несвесно за својата спекулативна моќ низ времето, тоа го размножува првичниот визуелен, колористичен или звучен архетип во безброј нови заменки но никогаш тоа битие во животот, по силана сè, нема да успее да се ослободи од маѓепсното дејство на неговиот прв оган, прво оро, на неговиот прв збор.
„Љубопис“
од Анте Поповски
(1980)
Можеме да се запрашаме каква улога во сите овие односи играат иронијата, мистификацијата, криењето, вештото манипулирање, деструктивната критика или чистото насладување во илјадагодишното здание на „ученоста“; истото можеме да го кажеме и за двосмисленоста на митската архетипска тема на хермафродитот, присутна во Дишановиот трансвестизам, за Мона Лиза со мустаќи итн.; можеме да се запрашаме дали би било добро да се преиспита извесното уживање во профаноста или, напротив, провоцирањето на публиката третирана како куп „лаици“? okno.mk | Margina #8-9 [1994] 197
„МАРГИНА бр. 8-9“
(1994)
Нивоата на искуствата можат, исто така, да проникнат во симболичниот свет на митовите и легендите, архетиповите, божествата и бајките.
„МАРГИНА бр. 8-9“
(1994)
Во нив е овозможен увид во заборавените хиерархиски композиции по пат на архетипските и амблематски одлики на протагонистите.
„МАРГИНА бр. 8-9“
(1994)
Во „трансреализмот” писателот излегува од рамките на реалноста со помош на архетиповите на научната фантастика (летечки чинии...) што ги употребува на постмодернистички начин.
„МАРГИНА бр. 22“
(1995)
Хероинските кури во Бенчимал Болницата. Кафетеријата во Интерзона, смрдливи, ништожни, јалови архетипови. И така натаму.
„МАРГИНА бр. 34“
(1996)
Барај и пребарувај ги своите интимни банки на генетска меморија, Стариот завет на твоите ДНК-РНК, вклучувајќи ги, ако сакаш минатите инкарнации, Јунговските архетипови и застрашувачките пре-инкарнации на која било иднина што можеш да ја замислиш.
„МАРГИНА бр. 32-33“
(1996)
XIX Единствената добра страна на мојот насилен престој во Атеистичкиот музеј, храм на антиверувањето, беше неговата дијаболична сугестивност да го забрзува во мојата свест и потсвест, поврзувањето на мојот поранешен живот со сегашниот, да враќа во мене заборавени, речиси архетипски семејни пораки.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Архетипската димензија на романот е препознатлива и во контекстот на преиспитување на одредниците зло/добро, кое Башевски го постигнува со постојаното одбегнување на веќе освоените знаења, со поместувањето на точката на посматрање од еден на друг нараторски глас, со неможноста да се установи каде се наоѓа вистината.
„Бунар“
од Димитар Башевски
(2001)
Андриќевиот и Селимовиќевиот онтолошки хоризонт е препознатлив во тематскиот корпус на романот: единката и заедницата, човекот и историјата, индивидуата и политиката етичкото и психолошкото димензионирање на ликовите во поширок контекст во кој архетипското проблеснува под романескниот дискурс.
„Бунар“
од Димитар Башевски
(2001)
Директорот на Институтот, како историчар, но и писател, беше навлегол во архетипските тајни на отоманското време.
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Јунг го сметаше мајкиниот архетип за една од клучните слики на нашиот живот кого го бараме и низ обележјата на нашата автентична мајка.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Општата недоумица не е достаточна
да се измени ликот на жената
предизвикот на вратот
„Во извесни случаи архетипот е штетен по...“
или: „Култот е органска материја
не се губи – се преобликува“ и сл.
„Ерато“
од Катица Ќулавкова
(2008)
Но поради фактот што обајцата беа родени во времето на оваа империја, и годините на детството и младоста ги поминаа во времето на Империјата, како сведоци на нејзиниот крај, не можеа да не дејствуваат во борбите да не превладее реваншизмот и да не започне војна против сите вредности, меѓу кои, не малку од нив беа влеани во нивните архетипови.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Камилски се обиде уникатното значење на инаетот во балканската архетипска ментална конституција кај одделни народи посебно, да го поткрепи и со неколку фразеолошки докази.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Тие создаваат еротско разочарување, иако овозможуваат и пријателство, наклонетост, сродност, соучесништво и солидарност.236
Така, маж што ви ја буди желбата отпрвин ви изгледа како чист архетип, отелотворение на мажествената еротска вредност поради која е привлечен.
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
