дајре ср.
дајреџија м.

дајре (ср.)

Од старата кафеана во соседната улица се слушаше појака врева, придушено тропање на дајре, женски пискотлив глас.
„Улица“ од Славко Јаневски (1951)
Кадијата седна со скрстени нозе на меката постела и ги зеде двете кадани што беа до него, таа што му висеше на вратот и онаа што му ја бушавеше косата, и ги кладе на своите колена и како деца почна да ги лула, а кон другите извика: – Фатиме, Халиле, Ремзие, Мерсиме, Атиџе, Мамуре, харфата и дајрињата.
„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)
Прстите на дајреџијата сами запреа да удираат по дајрето.
„Бојана и прстенот“ од Иван Точко (1959)
Некаде во средината затропа дајре и засвире тамбура.
„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)
Кафеаната секогаш беше преполна: влетуваа во неа Ѓупките со дајрињата в рака, пееја, се виткаа, ја тресеа снагата; гледаа луѓето ококорени во нив, пуштаа раце кон нив да ги фатат, да ги штипнат, но тие како јагули се извиваа и избегнуваа од дофатите; кога ќе им ги собереа парите на луѓето, излетуваа надвор без поздрав, без збогум; утредента пак влетуваа со тие опојни песни и со тоа лудо тропање со дајрињата што свеста ја земаа.
„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)
А се собрале околу мене како на мечка со даире. Ме жалат!
„Балканска книга на умрените“ од Мето Јовановски (1992)
Хм, си велам, Достоевски е Достоевски иако една група мажи и жени, едни никакви луѓе, со даириња, со тапани, со бовчи, парталави, грди, кои очигледно лажат, крадат и убиваат без око да им трепне, јурат низ неговата куќа и ограбуваат сѐ што ќе стасаат.
„Балканска книга на умрените“ од Мето Јовановски (1992)
Дали дајрето пак се затресе? Дали зурлите и тапаните си го голтнаа здивот, та зацари таква тишина?
„Вежби за Ибн Пајко“ од Оливера Николова (2007)
Жените не им се гледаа надвор ако некој се приближуваше, но звукот на дајрето што најчесто приквечер го трепереше воздухот од нивната страна, му ја кажуваше на синот на Тајко тажната приказна на сите сиромаси кои усилената веселост ја користеа за прикажување пред светот на среќата што на богатите им недостасува.
„Вежби за Ибн Пајко“ од Оливера Николова (2007)
Се слушаше „ишала“ и „машала“, а зурли и тапани сосила свиреа некаков марш, додека еден келеш од другата страна на мердевините бесно тресеше дајре.
„Вежби за Ибн Пајко“ од Оливера Николова (2007)
Ја препознаваа само страста во песните изведувани на непознати инструменти. Утови, дајриња, кануни, баглами, меланхолични чалгии...
„Светилка за Ханука“ од Томислав Османли (2008)
Двајцата се воодушевуваа од севозможната, етнички мешана и така питорескната костимографија на градот и особено на нивните едноверци - некако не им одеше веднаш да кажат „сонародници” зашто беа толку различни од нив - од кои најголемиот број беа скромни луѓе, постарите сѐ уште облечени традиционално, со фесови, антерии, широки женски здолништа со долга престилка и специфични женски капи што ѝ личеа на дајриња ставени на глава и врзани под брадата, сите дотерани на туѓ, ориентален начин.
„Светилка за Ханука“ од Томислав Османли (2008)