заод (м.)
1. Сълнце-то ми е на заодъ.
„Мисли за болгарскїй-отъ ѧзикъ“
од Партениј Зографски
(1858)
ЕФКА: Е, вие сакате како во песната: „Малце постојавме, Донке, кај чешмата, од изгрева, Донке, до заода.“
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
По еден заод некој од рабониците го потсети на оној ден кога првпат навлече долги панталони.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Навистина, мислеше дека е со нив а не како кога ќе останеше сам крај дрвената барака за да го гледа без рабирање заодот и сѐ под него: невидливите џуџиња во печурките и твриде големоглави бубалки опколени како старовремски војници.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Заодот на сонцето остави вжештен црвен вресок на небото и оѕверен одблесок врз површината на езерската шир.
„Будалетинки“
од Мето Јовановски
(1973)
Штом сонцето ќе клонеше кон заод, Трајан кришум низ бавчите и лозјата се провираше до кошарата на другата страна од брегот каде што Царјанка доаѓаше со кошот на рамо за да земе храна за добитокот.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
по заодот или за видливиот флуид во меѓучовечките односи ...ако нежноста и грубоста се раѓаат од ист збор тогаш ние сме минувачите ноќната ламба постелината сликите хартијата слободно можат да се избришат просторот е доволно определен со четирите ѕида прозорецот заклучената врата во било кој град во било која ноќ се наоѓаме во таа соба во тие соби преплетени како во дивите приказни секогаш топли секогаш повредени секогаш еден од друг и кога сме во спротивните агли на оградената одаја... сонливата утеха на а-молот или тактилното искуство како поттик за блесочни автопроекции ...задоволството при ненадејниот премин од дур кон мол порано често доловувано во моите импровизиации на отворен и во затворен простор без напор како при сплот на вода и воздух кај еуфоричниот нуркач и сега...
„Или“
од Александар Прокопиев
(1987)
...исток и запад сепак остануваат само поаѓање и заод а преминот потполно емотивен засолнет од броење од подоцна од порано топлината на кожата (пресвлечена во пижама спортска маица свечен костум) е тука под ткаенината каде не сум ниту добар ниту зол ниту малограѓанин ниту бунтовник единствено љубопитно тело...
„Или“
од Александар Прокопиев
(1987)
По еден заод некој од работниците го потсети на оној ден кога првпат навлече долги панталони.
„Забранета одаја“
од Славко Јаневски
(1988)
И се тргале на земјата со сета своја вкочанетост и бушавост, ги извлекувале главите од измитарени јагнешки кожи и со самиот заод го знаеле точниот облик на чудовиштето.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Се ближел заод некако поинаков од другите до тој ден, како тежок, како мртов сон - до бескрај се шири и сѐ околу себе дави пепелава поплава без јасни сенки, слаба темница што ни се враќа во коритото на секнатиот ден ни прераснува во ноќ.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Песот адамосано се влечел по нејзината сенка - на запад се протегала белина; малку време пред тоа таквите заоди ветувале јасник и волчи завивања.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Само музикалниот човек – лунарната насмевка на пријателот Хорацио ветува уште една приказна од непредвидливиот живот, во што,пред едночасовното клацкање во разглобениот автобус, веднаш го подржувам: - Навистина, секој заод има своја мелодија...
„Слово за змијата“
од Александар Прокопиев
(1992)
Татко ми велеше: небото не слегнува Во празни срца Сабјата не се буди во успана рака А сеќавањето е најбрз коњ Најдалеку ќе те однесе. (Зошто го кажуваше ова кога го беше загубил минатото Минатото му го развеа Киклопот на Револуцијата) Изгледа беше изумил дека изворот сончев покажува само пат кон заодот А дека ѕвездата што паѓа во фонтаните на темнината е само златно париче што некој го фрла од чардаците на мракот (Утрото сепак никогаш не заборава да слезе во одаите на ноќта) А каде тој можеше да слезе од чардакот на својата темнина И која врата потоа да ја отвори Во куќата на новото време Во домот на поразените Коњот и острата сабја Исчезнатото минато И лудата глава на Козакот Од пештерата на сеќавањето Што напати се отвора.
„Жената на белогардеецот“
од Србо Ивановски
(2001)
Сонцето е на заод, бело облаче го прекрило.
„Послание“
од Блаже Конески
(2008)
Ако контрастот е логичен, си реков
тогаш ќе направам писанието мое
да биде посветло
зашто се збива на север
таму кајшто изгревот доцни
а пак заодот поранува,
таму кајшто сѐ е помазано со благ како шира
леплив и збувнат
налик на долго воздржувана сперма
самрак.
„Ерато“
од Катица Ќулавкова
(2008)
На десетици ражни се печеа јагниња и орото и песната секнуваа дури по заодот на сонцето.
„На пат со времето“
од Петре Наковски
(2010)
Изгревот затоа што од првите до последните зраци риеја во каменестите планини, а заодот затоа што од последните до првите зраци, истоштени, гладни и жедни покрај вода честопати беа будени и терани да ги слушаат лелеците и криковите на тие кои ноќе беа тепани, горени со усвитена жица, давени во кофи наполнети со човечки нечистотии и дење изложувани на потсмев.
„На пат со времето“
од Петре Наковски
(2010)
Сонцето сѐ уште светеше над ридот Дреничето отаде езерото и до заодот имаше ден.
„На пат со времето“
од Петре Наковски
(2010)
Привршува денот. Во заодот на сонцето, небото над Бел Камен гори во пурпур.
„Големата удолница“
од Петре Наковски
(2014)
