накит (м.)
Обично керамитка полупка — лоша, грда жена. (Ѓупка — полупка) понатолчи — да му подрече, поднаговори попраг — ремен или конопен колан со кој му се врзува самарот на добиток поразружа — си ги остави накитите или новите алишта порек — ветер што дува по реката посатка — покуќнина постилаче — покровче за постилање потпркнам — по тукум — нарочно, особено (те барам, ме бараш и тн.) потуркам — скитам (оттамудотаму) потурок — селска јавнија, манџа со кромид, ориз итн. поусекна — (борината) ја трлка да падне јагленот за да продолжи да свети прва — (од радост орцето и прва) весело настроение првица — не е прво од нас.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
За умрените се дава на живи разни предмети и продукти да им се најде на тој век сереј — волната кога ќе се попари пушта жолта течност која се зика „сереј“ симсиле — род, потекло синдилија — кременисување од високо, паѓање, несреќен случај синдрак — синко (аугментатив од син) синија — софра, трпеза сињелко — господ кој се наоѓа на синото небо скипне — догорува оганот, скипнува сонцето, животот на човек кога умира скисна — ми се досади скопец — женски накит од сребро или бакар подресен со пари или трепки скорнам — разбудувам, дигам некого од место скубам — пасам трева слеа се — се стопи како восокот што се топи слог — нива слог сповојница — веселба по повод на новородено дете српјановец — рид над селото Витолишта сртам — висам, се врткам околу тебе срчка — види срдешница срџба — лутина ставам — се сретнав со тебе се ставив со некого, 2) Станувам од место старавински — од село Старавина стегната рака — скржав, стипца, циција стигна — роди, се породи жена стопанот — мажот, сопругот страк — парче борина странам (дрва) — редам дрва или друго нешто за товарење на добиток стрелушам — се потплашувам струнено — тканина или плетена врвца од козина суварија — турски жандар, коњаник сугарен —доцна, поназад.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Дел од кошулата расип — вода за растур раст — храст, ситна шума ресен — веленце со реси, тулбен, шамија со реси реченија — судбина решме — женски накит од многу срсбрени пари нашиени на подвески ромак — болно, обично криво животно кое дома се храни и пои ронкарка — метла со која се метат ронките 'рслан — лав 1) Во преносна см. син како лав рувет — носија рута — награда за трудот што го дава човек на човека, чорбаџија на момокот саватлија — прстен сребрен со монограм саѓиа — женска облека до над колена со кистови сајсана — добра кобила, атица сакма — машка долга облека, дебела место долго палто сак'н — немој сакуле — малечко торбиче светилник — железна направа со венец на која се клава боријата да свети сврчок — ѕадникот.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Други пак луѓе, сосема спротивни на првите: добро угоени, избричени или со убаво потстрижени бради, измиени, богато облечени; со широки чоени или кадифени потури, со свилени појаси, со срмени елеци и севозможни златни и сребрени накити, со пиштоли за појасите, гордо се шетаа низ пазариштето броејќи ги по стоти или илјадити пат килибаровите броеници со меките и чисти прсти.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
По облеката, лицето, брадата и косата, по накитите на рацете, ќостезите и турбанот на главата се гледаше дека е тој висок службеник во палата на султанот.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Ѝ определи засебна соба најудобно уредена; ѝ направи најубава облека, скапоцени срмени влечки, накити какви што имаше на времето најубави и најскапи и ѝ наложи на Ајша да почне со кандисувањето.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Од продажба на женски накити припечалува добра пара.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Алишта, маст, сирење, а особено пари и женски накити од сребро и злато.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Таа ја искалаузи Велика Рошкова, од чии накити ѝ оставија добар дел нејзе, а и парите што ги доби Толе скоро две трети ги остави кај неа.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Бидејќи турските посестрими имаа бонлук накити, Јован и Толе и влегоа една ноќ на Велика Рошкова во Полчишта, посестримата на Селимбег од Прилеп, и ѝ го дигнаа сиот накит, та можеа да проживеат цела година од парите што ги зедоа за него.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Своите накити ги нудеа без довикување а муштериите ги пречекуваа молкум, се однесуваа така како да им е сеедно дали ќе продадат нешто од својата стока.
„Патувања“
од Никола Кирков
(1982)
Нема злато, нема накити, нема тешки прсианери, ниту кристали, ниту златни кревети.
„Патувања“
од Никола Кирков
(1982)
„Монпарнас“ тешко се напушта, зашто бесцелно шетање по неговите улици само по себе претставува задоволство, особено во вечерните часови, кога по неговите широки тротоари се води улична трговија со разновидни накити, кои ги продаваат хипиците, придружувајќи ја со звуци на гитара.
„Патувања“
од Никола Кирков
(1982)
Во Помпеа има една фреска останата од времето кога вулканот Везув го уништи градот, на која е претставен еден цар кој во раката држи теразија: та на едниот саан од теразијата ставено е скапоцено богатство: златници, накити и друго, а на другиот тас, знаеш што?
„Јанsа“
од Јован Стрезовски
(1986)
Ќе ѝ се доближат на некоја девојка и ќе ѝ го соберат накитот.
„Небеска Тимјановна“
од Петре М. Андреевски
(1988)
се натсвируваат децата со свирчиња; тропаат со штракачки, пукаат балони, пукаат пиштолчиња; џишкаат по тезгињата разновидни накити (синџирчиња, огрлици, прстенчиња, обетки, чапраѕи, гердани, тунтурици, крсчиња, бросчиња, белезии);
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
Понатаму мораа да кружат низ Калифонија кога стомакот веќе ѝ се познаваше и сѐ што им беше останало беа нивните црни кожени јакни и накитот од сребро и тиркиз којшто некако го стекнаа во Галуп или Флагстаф.
„МАРГИНА бр. 32-33“
(1996)
Сега вие гледате - и не бидете изненадени ако барајќи ја загубената нитка го пронајдете Загубениот акорд, Загубената генерација или Загубениот баталјон од Првата светска војна, десетте изгубени племиња на Израел (коишто во своите ранци ги носат двете загубени книги на првобитното Седмокнижие), загубениот континент Атлантида, Луј XVII (Загубениот дофен) од Франција, илјадниците исчезнати од латиноамериканските диктатури на нашето време, делата од класичното доба изгубени во христијанскиот мрачен Среден век, загубените ремек дела од уметноста и науката коишто веројатно би ги произвеле жртвите на нацистичкиот холокауст, загубените градови во Африка, разните загубени илузии, прилики и цели, загубената младост и сон, загубените уметности и јазици, загубеното време кое никогаш нема да биде повратено или надокнадено, целиот восок којшто Бенвенуто Челини го изгуби додека излеваше накит според методата која се вика cire perdue, а на што вашиот автор без пиетет се сеќава секогаш кога ќе ги здогледа рекламите за производите на живинарскиот концерн од Мериленд, „Франк Перду“.
„МАРГИНА бр. 34“
(1996)
Ги испродаде сите работи. Накитот што ѝ го подаруваше Хелвиг во изминатите години.
„Омраза - длабоко“
од Драгица Најческа
(1998)
А, камчево личи на килибар, една смола, многу скапа и ценета, од која се изработуваат украси за прстени, ѓердани и друг накит.
„Игбал, мојата тајна“
од Јагода Михајловска Георгиева
(2000)
