патријаршија (ж.)
Тука се: едни патријаршисти, други егзархисти по веро-исповедување, ако не се зборува за католиците и муслиманите.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Патријаршијата ќе бара грчки јазик и за православните Албанци – Тоските.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Самите Тоски немаат дозреано до национално самосознание, затоа Патријаршијата ќе успее.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Даскалот во Старавина, Димо Гулушов, од три лири месецот (колку што примаше од Егзархијата како Бино во Витолишча), се поткачи на шест од патријаршијата и го мени презимето од Гулушов на Гулусис и почна децата да ги учи место: аз, буки, веде, глаголе на: алфа вита гама делта итн.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Од друга страна, пак, знаејќи ја улогата на верата во организацијата и општеството, Мехмед ја обнови Пеќската патријаршија и за патријарх го постави својот брат Макарија. Со тоа си го осигури своето влијание кај српската раја.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Знаат христијаните од Потковицата, како што знае и сиот христијански свет во европска Турција, дека ако порано турските закони сега фанариотите, кои имаат големо влијание врз султанот, им бранат на славјаните во Македонија да ѕидаат цркви и училишта - ако не се согласи во нив да се проповеда и да се учи на грчки и ако не се согласни да бидат под покровителство на Патријаршијата.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
На 28. 2. 1870 година, со царски ферман од грчката Патријаршија беше издвоена една посебна верска јурисдикција - бугарската егзархија кон која, за да се заштитат од насилството од грчкото духовништво и за свој автономен духовен и културен развој, многу славјански општини се приклучија.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Тие Македонци што ја признавале Патријаршијата често ги нарекувале „Грци“, а тие што ја признавале Егзархијата - „Бугари“, а приврзаниците на српската црковно-училишна пропаганда - „Срби“.
„Солунските атентати 1903“
од Крсте Битоски
(2003)
Тие биле „сејачи на шовинизмот на ропската потчинетост, каде што младото поколение се труе и расцепува на бесно - непријателски шовинистички лагери... каде што се сее уважение кон оние котила на развратот, бескарактерноста и заблудата - Орта-ќои (Егзархијата - б.м.) и Фенер (Патријаршијата - б.м.)“; каде што се вдахнувало почит кон историските и филолошките „права“ на Бугарите, Грците, Србите и Романците; каде што се спроведувала љубов кон владата што не задушува и синовска преданост кон султанот „нашиот цар-татко“
„Солунските атентати 1903“
од Крсте Битоски
(2003)
Тогашниот Врховен Патриарх несакал да го круниса, па го крунисал Папата Григор петти. –зборуваше запалено баба ми - потоа сме ја имале Охридската Патријаршија.
„Ветришта“
од Радојка Трајанова
(2008)
По османлиското освојување на Балканот Пеќската патријаршија била укината и приклучена кон Охридската архиепископија.
„Џебна историја на македонскиот народ“
од Група автори
(2009)
Богомилството за прв пат се појавува во југозападна Македонија во X век во времето кога на чело на Цариградската патријаршија се наоѓал Теофилакт (933-956).
„Џебна историја на македонскиот народ“
од Група автори
(2009)
Ваквата ситуација Охридската архиепископија настојувала да ја искористи за враќање на своите поранешни територии бидејќи бројни епархии биле изгубени за сметка на Пеќската патријаршија.
„Џебна историја на македонскиот народ“
од Група автори
(2009)
Со чиј ум ќе ја прајте? Со умот на егзархијата или со умот на патријаршијата?
„На пат со времето“
од Петре Наковски
(2010)
Во рамките на Цариградската Патријаршија постоеле и Охридската архиепископија и Пеќската патријаршија, чии верски водачи биле одговорни за православното население во тие епархии.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Верските заедници биле поделени на верници и неверници во следните милети: муслимански милет, рум-милет (источноправославен на чело со Цариградската патријаршија), франкискиот милет (за сите католици), ерменско-георгијански милет, милет на Ерменци католици и еврејски милет.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
