слободен (прид.)
Борбата со српските интереси во Македонија е претешка не само за Македонците, коишто не располагаат со држава и државен буџет, војска, дипломатија и др., но и за слободна Бугарија.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Другари! Таквите тврдења не се ништо друго, туку една лага, една клевета фрлена на ослободителката Русија од еден ослободен ропски народ што уште не е слободен од неговите ропски инстинкти со кои се ползува за да ја оправда својата глупава „самостојна” и „национална” политика.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Бугарија е слободна држава. Таа располага со пари, просвета, државни мажи и дипломати.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Бунтот е тука народен – „дигнат за живот слободен“, копнеж на млади контета за власт и слава проклета.
„Песни“
од Коле Неделковски
(1941)
Нашиот народ - сеќавајки се на оние денои кога голорак стана против мошна и организирана армија и успеа да излезе победник од таа борба, - црпи сили за великите дела што пак, со своите сопствени раце, ги создава во слободната и среќна Татковина.
„Од борбата“
од Блаже Конески
(1950)
Горите македонски шумно пеат бојни песни, нови весници: „Македонија слободна, слободна ќе живеј!
„Од борбата“
од Блаже Конески
(1950)
Оној третиот Пенчо што го знаев - сонот на моето детство, бестрашен и силен, господар на сите деца од улицата, со параден војнички чекор, слободен од стегите на уличиштето - полека гаснеше во мојата свест и оставаше во мене некаква празнотија на измамен човек, навреден до солзи.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
— Море, каде вака, Крле, Горно мало? — го запраша слободната Бојана Катина, која со сите ергени правеше разговор и секого го задеваше — и што треба, и што не треба. Крсте поцрвене како рак.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Крле сврши четврто одделение и веќе беше „слободен граѓанин".
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
И која? Се знае. Таа што е слободна, што не е нејзина „неделата".
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Така, колебливо, мрсен Петко бидуваше де овој де оној додека најпосле со кикот не беше прифатен играта, а децата на полјанката под коријата изгледаа како од кошара побегнато улиште што нашло тука слободен простор за луда, невоздржана игра до наситување.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Ќе те плисне ветерот, ќе проструи свежина и ќе здивнеш слободен од некаква тежина.
„Слеј се со тишината“
од Ацо Шопов
(1955)
Ќе бидам слободен да ви ја кажам својата историја. Може?
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Тој излезе од зад тезгето и седна зад слободна непокриена маса.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
А за да им помогнат на старите во терањето на стоката, тие беа повеле со нив и по некое дете од осум до десет години, оти пак за младите беше опасно да слегуваат в град да не ги собере некој од поблиските бегови за работа во својот чифлиг, бидејќи полските работи беа во полн ек, та на беговите им беше потребна работна рака, и тие ја наоѓаа со својата сила кај рајата – христијаните – која не беше уште сопственост на некој од нивните колеги, како што беше овде случајот со слободните Мариовци.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
И не само тоа. На очи се подбиваат шега на сите нас – муслиманите – дури се фалат дека не сме можеле да ги налегнеме нив како другата раја – заврши Селим со своето раскажување за слободните Мариовци.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Сите негови спомени од далечните години, после... тажните писма од Бимбила, фотографиите од синот и внучињата што не ги стегнал ниту еднаш на ранетите гради, и сјајот во нивните очи од новиот, слободен живот таму - сето тоа му беше слеано и дишеше во топлиот трепет на таа незаборавна, светла и мирисна мугра од пред дваесет години, што овде го галеше и постојано го измачуваше со најмилото: мечтите, младоста, љубовта и тешеше во најтешките часови...
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Сакаше да летаат, да вртат над неговата глава а тој да ужива во нивниот слободен лет.
„Било едно дете“
од Глигор Поповски
(1959)
Го сочекаа кога излезе од станот и со вештина на рибари кога ја фрлаат во вода својата мрежа го сплеткаа во долг платнен оклоп, а тој, пред да се почувствува како мумија, сфати сѐ што може да сфати здрав човек и крикна, се разбесни, пожали што не му се рацете слободни со громови да ги милува ниските чела и полните бели усни, сфати дека му е наместена игра и дека е волк в стапица.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Одвај дочека да мине полноќ, кога е таа слободна.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
