цар (м.)
И ако прашаш во кое време , знаат и во одговор ќе речат дека тоа станало во времето на грчкиот цар Михаил, бугарскиот кнез Борис моравскиот кнез Коцељ - во годината од создавањето на светот 6363*.
„За буквите“
од Црноризец Храбар
(1754)
Тој, силниот цар на сенчестите планини, тогај помил ѝ станува тројно.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
147. Кралот и царот на средновековна Србија Стефан Душан (1308-1355) мошне често е предмет на размислувањата на Мисирков, при што особено се нагласува посебниот однос на царов спрема Волкашина.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Во втората половина на XII век, во времето на српскиот жупан Немања143 и бугарските царови Асеновци или Асановци, 144 Византија беше нападната од крстоносците и од разни други непријатели.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Ако нѐ прашаше некој Турчин што сме – ќе му одговоревме дека сме или „каури”, т.е. неверници, или „раја на царот”.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Со чета борци низ твоје борје врвеше Јане - Пирински цар, од врагот кога пронижан падна в пазуви свои Пирин го згрна, - верниот другар - пријател стар.
„Мое село“
од Ванчо Николески
(1950)
Пред нив одеше и мавташе со големите раце нивниот цар, Кузман.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
- А јас да бев цар, ќе јадев само средина од бел леб, рече Петко.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
Се веднеше над црви а се сметаше за змиски цар. - За риби, објасни и не ја дигна главата.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
— Абре, и јас знам оти нема, бре синко, ама царот сакат свое, бре!
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Тие не даваат арач на царот, не и слушаат заптиите, чаушот, мудурот, та ни кајмакамот, валијата, па ни самиот султан!
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Ајде жити вера, да не правит беља на селото, та царот не пропаѓат од еден, два, десет, педесет и сто пезевенци.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Тестамент, последна молитва, проштално писмо до една мајка? - Писмо до царот твој.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Закачил царско лавче на шубарата. Царот го фали, војниците од мед и ореви ги почестува.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Испратил тој неколку цареви од оваа земја - и турски и бугарски, и српски - а самиот, слава на господа, останал каде што родила мајка му.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Ти кнез, некој друг во друго село крал, трет цар ѓаурски.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Кој ќе слушат царот, голема ага ќе станит.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Таму, во Истанбул, бре Черкези, во Истанбул кај царот наш.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
IV Во ова царство на мажи и без царови Да му се поклонуваат сите на ножот В раце што го стегаат овие црни беласици И кории; Со него сите очи да им се извадат; Во онаа провалија долу И телата со него да им ги избодат - На опинчарите на рибарите на брсјаците Да остане ова царство пусто И само камен Црн гол камен да се народи Името под себе да ни го чува Внуците да ни ги откопаат Со нив и ние да векуваме.
„Вардар“
од Анте Поповски
(1958)
III Или пак елате Објалџии опинчари рибари Брсјаци Мијаци Елате По сите ориди и по сите преспи Да тргнеме Да се изброиме Малку ли сме Многу ли сме Ќе правиме царство Да видиме колку векови ќе царуваме Кој ќе ни биде цар Кој Бог И шпиун кој ќе ни биде, Елате Да се изброиме!
„Вардар“
од Анте Поповски
(1958)
