форма (ж.)
Таа блискост на едно наречје се пројавува, од една страна, кон сите други македонски наречја во општите фонетски или звуковни, морфолошки или формени и лексички или зборовни особини; од друга страна, секое наречје е најблиско до неговите соседни наречја, имајќи со нив општи особини што се немаат во пооддалечените од него други наречја, и тоа западниот дел од наречјето е поблиско до неговиот западен сосед и со него тукуречи се слеваат, источниот до источниот итн. и така наречјата како да се врзани едно со друго како колцата во еден синџир.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
146. Турското име на Стара Планина, по кое се именува и Полуостровот, Мисирков го предава во множинската форма, како што е впрочем и во рускиот и во некои други јазици.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Секој ќе има право да исповедува и муслиманство и христијанство во трите главни форми: православјето, католиштвото и протестанството.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Хегел ја подложи отпрвин на сјајна критика оваа Кантова „ствар за себе“ и Кантовите форми на познанието.
„Значењето на Хегеловата филозофија“
од Кочо Рацин
(1939)
Таа е зависна и независна, се „објективизира“ во природата и општеството, по степените од дадените и допрва создаваните појави на природата и општеството, во нивните најразлични, најмногубројни и сѐ повеќе растежни страни и форми.
„Значењето на Хегеловата филозофија“
од Кочо Рацин
(1939)
Ред и логика меѓу нив и не можеше да има, зашто материјата и духот, квантитетот и квалитетот, суштината и формата, по тоа сфаќање, се апсолутно раздвоени, идентични сами себеси или се само ствари, или само појави.
„Значењето на Хегеловата филозофија“
од Кочо Рацин
(1939)
Лево, напред, врата, а во дното долап; меѓу прозорците огледало од горе малку спуштено и украсено со крпа со домашен вез во форма прозорец со расечена завеса и од горе на среде преврзан со корделка.
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
На првиот кат, во должина од целата куќа, балкон напред ограден со железа извиени во форма па шарои.
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
На неа долга вечерна облека, припиена до телото, оцртува дражесни форми: бели, меки рамена, - дојки не многу големи, обли, во чудесно единство со нејзината не многу висока става.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Тие сега не беа калливи суштества, што се пентарат по скелињата, нити пак ситни точки, што се движат некако чудно, како клопчиња, по улиците малечки и валчести, гледани од највисокото скеле, со чудна некоја форма и со уште почудни движења.
„Белата долина“
од Симон Дракул
(1962)
Едно одделение од оние борци во англиска, или германска, или италијанска, или измешана од сите униформа, со шмајзери на градите, одело секогаш околу него, едно одделение партизани, штотуку слезени од шумата, по пустите голомразни улици на таа есен, кои во вечерите се исполнуваа со митинзите, баклјадите и демонстрациите, а во другото време оној се шетал низ тие улици и ретко кога излегувал без својата охрана, без тие добри, наивни борци, ослободители, со долги коси одзади, со реденици, оние што се фотографираа сосе шмајзери по црвоточните фотографски работилници, а нивните фотографии мрзнеа по излозите, избоени со мастилави бои, вплетени во некакви срца, или излепени на џепните огледалца, оние сѐ уште со крпени петокраки на капите, што имаа најразлични и најнеобични форми, оние со изрезбарените петокраки на кундаците и со толку решки во дрвото, колку непријатели секој од нив убил, едно одделение такви борци, поредени од сите негови страни, а тој во средината, натегнат и голем, плештест и црвен во вратот, широк и мирен во чекорот, со неколку пиштоли и слични тракатанци, додека луѓето наизлегувале на прозорците и тоа да го видат.
„Белата долина“
од Симон Дракул
(1962)
Сложена раскажувачка форма Настанот опишан во овој роман е поместен на почетокот на дваесетиов век.
„Будалетинки“
од Мето Јовановски
(1973)
Утредента еден од офицерите дојде в село кај Полин со уште неколку војници да ги видат растенијата како изгледаат, каква форма имаат, боја, мирис, вкус.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
На челниот дел од куќата, под стреата: срце, прстен, токосани раце, ангелче, венче, и во нив: почетните букви од името и презимето на домаќинот и годината на градењето; балкони: украсени со елементи од железо или ламарина во форма на триаголник, четириаголник, ромб, ромбоид, круг, трапез или со гипсени елементи во вид на амфори, во вид на подлактени раце или сосем едноставни со парапети кои завршуваат со коритца за цвеќиња; чардаци: долги колку што е долга и куќата, со пармаци, со плотици од костен, од даб, од јасика; на чардаците испуштени башлаци над кои висат мали куличиња низ кои може незабележено да се ѕирне во дворот, на патот, или во време на војни и арамилак, да се протне цевка од пушка и да се направи пусија; покриви: со рамни или со стрмни стреи, со испуштени чакми и кучиња, со поткренати маи како крилја од птица, со издолжени предни страни како козирка од капи, или прекинати со предниот ѕид што се крева нагоре за да го затскрие покривот; вратите: со една, со две поли, обични или со нутифедер, со украсни бордури на секоја пола, со надвратни прозорчиња застаклени или опшиени со мрежа за заштита од секакво гадурии; на вратите жапка или шуличе што се отвора со стап кој постојано е врзан на вратата, ѕвонец што ќе чукне потивко или посилно, резе со катинар или брава донесена којзнае од каде; прозорците: широки, европски, или пак тесни со по неколку крила доближени едно до друго за што подобро да ги осветлат просториите; оние што се на долниот кат и низ кои може да се ѕирне, заштитени се со железни прачки извиткани во разни форми; кај што нема железни пречки - дрвени капаци испукани од сонце и дожд, но кои ноќно време убаво ја затвораат куќата како дланки склопени на очи или како мравкини дупки.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
Стамбените згради, по својата форма, ќе се разликуваат од денешните.
„Патувања“
од Никола Кирков
(1982)
Овој споменик, кој има форма слична на една од Кеопсовите пирамиди, е подигнат во чест на победата над Наполеон во 1813 година.
„Патувања“
од Никола Кирков
(1982)
Ги има секакви - ромбоиди, паралопипеди, и уште какви ли не други невозможни форми.
„Патувања“
од Никола Кирков
(1982)
Зошто поезијата да не биде исказ, во која формата доаѓа зад, а не напред?
„Младиот мајстор на играта“
од Александар Прокопиев
(1983)
Играта навестува постоење на еден друг свет во кој формата, бојата има своја активна мелодија.
„Пловидба кон југ“
од Александар Прокопиев
(1987)
Во секој случај тоа не се органи – срце, артерии, црева – туку нешто во создавање, ембрионална форма што се дополнува, се гризе самата себе.
„Пловидба кон југ“
од Александар Прокопиев
(1987)
